พญาสัตบรรณ ต้นไม้ของนักปราชญ์และเป็นตัวแทนแห่งการรู้แจ้งทางปัญญา

ชื่อภาษาอังกฤษ

Devil Tree

ชื่อวิทยาศาสตร์

Alstonia scholaris

ความหมาย

ต้นพญาสัตบรรณ คือ ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ มีเรือนยอดเป็นรูปเจดีย์ทรงแบน

ความเชื่อ

เชื่อว่าเป็นไม้ของนักปราชญ์ เป็นต้นไม้สำหรับการครุ่นคิด จึงนิยมปลูกต้นพญาสัตบรรณในบริเวณสถานศึกษา สถานที่ราชการ หรือวัดวาอารามต่างๆ

พญาสัตบรรณหรือต้นตีนเป็ด ต้นไม้เมืองร้อน โตง่าย ทนทาน ใบหนาให้ร่มเงาได้ดี มักออกดอกใกล้ช่วงเวลาลอยกระทง ดอกมีกลิ่นฉุนที่รุนแรงไปไกล บ้างก็เชื่อมโยงกลิ่นที่ฉุนรุนแรงว่ามันทำให้นักปราชญ์มีสมาธิและความคิดที่แตกฉานทำให้เกิดสติปัญญา จึงเป็นที่มาของการได้รับการขนานนามว่าต้นไม้แห่งภูมิรู้และสติปัญญา อันเป็นต้นไม้สูงศักดิ์ ที่ทุกบ้านควรปลูกไว้เป็นสิริมงคลมักจะปลูกเพื่อนำความรู้และสติปัญญามาสู่บริเวณที่ปลูกนั่นเอง

ต้นพญาสักตะบัน ประโยชน์

ความเชื่อเกี่ยวกับต้นพญาสัตบรรณ

มีความเชื่ออย่างแพร่หลายในประเทศทางแถบอินเดียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้แถบประเทศมาเลเซียว่าไม้นี้เป็นไม้ของนักปราชญ์ เป็นต้นไม้สำหรับการครุ่นคิด กลิ่นของมันทำให้นักคิดที่ไปนั่งคิดนั้นเกิดสมาธิและภูมิรู้ที่แตกฉานในสรรพวิชาขึ้น ในบางประเทศ จึงมีธรรมเนียมในการจบการศึกษาให้บัณฑิตรับช่อพญาสัตบรรณในฐานะตัวแทนของความเรียบง่ายและการเชื่อมโยงกลับสู่ธรรมชาติ และคนไทยเองก็รับเอาความเชื่อใกล้เคียงกันมา โดยมักนิยมปลูกต้นพญาสัตบรรณในบริเวณสถานศึกษา สถานที่ราชการที่มีความสำคัญทางด้านวิชาความรู้ วัดวาอารามแหล่งวิชาความรู้ต่างๆ นั่นเอง

ควรปลูกต้นพญาสัตบรรณบริเวณใดของบ้าน

เคล็ดลับในการปลูกต้นพญาสัตบรรณเพื่อเสริมสิริมงคลควรเลือกปลูกไว้ทางทิศเหนือ  และควรเชื้อเชิญให้ผู้ใหญ่ที่บำเพ็ญคุณธรรมและความดี มีความรู้สติปัญญาสูงส่งเป็นที่น่าเคารพนับถือ เป็นผู้ลงมือปลูกต้นพญาสัตบรรณในวันเสาร์ จะยิ่งช่วยเสริมสร้างสิ่งดี ๆ และเกียรติยศให้กับคนในบ้านได้อย่างสูง ควรปลูกในที่โล่งกลางแจ้ง อากาศถ่ายเทได้สะดวก เพราะเวลาออกดอกจะส่งกลิ่นฉุนรุนแรงมาก

ต้นพญาสักตะบัน ราคา

ส่วนประกอบของต้นพญาสัตบรรณ

ลักษณะของลำต้นพญาสัตบรรณ

เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูง 35-40 เมตร เมื่อยังอายุน้อยมีเรือนยอดเป็นรูปเจดีย์ทรงแบนเมื่อต้นใหญ่เต็มที่ โคนจะเป็นพูพอนขยายใหญ่ ลำต้นมีร่องตามแนวยาวของความสูง เปลือกมีสีเทาอมเหลือง หรือสีน้ำตาล

ใบต้นพญาสัตบรรณ

ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงเป็นวงรอบกิ่ง วงละ 5-8 ใบ ก้านใบยาว 1.5-3 ซม. แผ่นใบเหนียวเหมือนหนังคล้ายใบต้นดอกรัก แผ่นใบรูปรีถึงรูปหอก ปลายใบแหลม และมีติ่งเล็กน้อย ขอบ และผิวใบเรียบ ใบอ่อนมีสีด้านบน และด้านล่างใกล้เคียงกัน ใบแก่มีใบด้านบนสีเขียวเข้ม ส่วนด้านล่างใบมีสีขาวนวล มีเส้นใบมาก มองเห็นชัดเจน

ดอกต้นพญาสัตบรรณ

จะออกเป็นดอกช่อ ก้านดอกย่อยยาว 1 มม. ดอกมีขนาดเล็ก ที่เป็นกลีบดอกรูปไข่ มีหยักเว้า สีขาวหรือเหลืองอมเขียว ปลายดอกอาจแหลม และแบบมน มีขนนุ่มปกคลุม ปากท่อด้านในดอกมีขนยาวปุกปุย ดอกเริ่มบานประมาณเดือนตุลาคม-ธันวาคม เมื่อดอกบาน 1-2 วัน จะส่งกลิ่นหอมแรงมาก หากดมมากบางคนอาจวิงเวียนศีรษะหรือมีอาการแพ้ได้

สายพันธุ์ต้นพญาสัตบรรณหรือต้นตีนเป็ด

– ตีนเป็ดน้ำ หรือตีนเป็ดทะเล (Cerberaodollam) เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กชนิดหนึ่ง ที่นิยมปลูกเป็นไม้ประดับลำต้นนั้นมีขนาดเล็กไปจนถึงสูงใหญ่ โดยสูงได้ถึง 35-40 เมตรมีลักษณะเป็นทรงพุ่มกลม ใบแน่น เป็นไม้ไม่ผลัดใบ มีน้ำยางสีขาว กลีบดอกสวยงามมีสีขาว เป็นไม้ที่ปลู ซึ่งตีนเป็ดนั้นเป็นพืชที่เจริญเติบโตได้ดีในแถบทวีปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้สามารถปลูกได้ง่ายเมื่อออกดอกจะส่งกลิ่นหอมแรงที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะออกมาเกือบตลอดปีในหลายสถานที่ของประเทศไทยจึงมีแผงต้นตีนเป็ดอยู่ริมห้วยหนองคลองบึงต่าง ๆ
– ตีนเป็ดทราย (Cerbera manghas) เป็นไม้ยืนต้นในวงศ์Apocynaceae มียางสีขาว โดยรากจะแผ่กว้างออกเพื่อยึดกับทราย ใบมีลักษณะยาวรีค่อนข้างหนา ผิวเคลือบใบหนา ดอกสีขาว ผลจะเป็นทรงกลมรี เมื่อสุกแล้วมีสีแดงผลมีพิษ ไม่สามารถรับประทานได้ แต่ใบใช้เป็นยารักษาโรคผิวหนังโดยใบและผลนั้นจะมีสารที่เป็นพิษต่อหัวใจ คือ cerberin ซึ่งจะเป็นพิษมากเมื่อถูกย่อยในอดีตเคยใช้ยางของต้นตีนเป็ดทรายเป็นยาพิษเพื่อล่าสัตว์เนื่องจากพืชในสกุลนี้เป็นพิษ ชื่อสกุลจึงมาจาก Cerberusสุนัขในนรกของเทพนิยายกรีก ในมาดากัสการ์ ใช้เมล็ดของตีนเป็ดทรายเป็นยาพิษ

ต้นพญาสักตะบัน กลิ่น

วิธีการปลูกต้นพญาสัตบรรณ         

 เนื่องจากเป็นไม้ยืนต้นที่นิยมปลูกในบ้านเพื่อให้ร่มเงาและเป็นสิริมงคล ดังนั้นการปลูกด้วยวิธีการเพาะเมล็ดจึงเหมาะสมที่สุด จะทำให้ต้นมีความแข็งแรงมีรากแก้วที่คอยยึดเกาะไม่ให้โค่นล้ม เริ่มต้นด้วยการนำเมล็ดพันธุ์ที่สมบูรณ์ มาปลูกลงในกระถางเพาะกล้าที่มีดินร่วนปนทรายผสมขุยมะพร้าว และรองก้นด้วยปุ๋ยคอก ควรจะเพาะต้นกล้าแค่กระถางละ 1 ต้น จากนั้นก็ดูแลรดน้ำทั้งเช้าและเย็น รดให้พอชุ่มแต่และระวังอย่าแฉะหรือมีน้ำขังโดยเด็ดขาดเพราะจำทำให้ติดเชื้อราได้ หลังจากปลูกไปได้ 90 วัน หรือสังเกตว่าลำต้นมีความแข็งแรงดีแล้ว ก็ให้ย้ายต้นกล้าพญาสัตบรรณไปปลูกที่บริเวณที่เลือก นั่นคือทิศเหนือของพื้นที่ ในหลุมปลูกดินร่วน ควรระมัดระมังอย่าให้มีเสาไฟหรือสายไฟฟ้าพาดผ่าน เพราะเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่เมื่อโตเต็มที่จะมีขนาดสูงได้กว่า 35-40 เมตรและควรปลูกให้ห่างจากตัวบ้านหรือแนวกั้นรั้วสักประมาณ 20-30 เมตร เพื่อไม่ให้รากขนาดใหญ่ชอนไชทำร้ายฐานรากของสิ่งก่อสร้างได้ในภายหลัง

วิธีการดูแลต้นพญาสัตบรรณ

แสง

ต้องการแสงแดดจัด หรือกลางแจ้ง ทนแรงได้ดี

น้ำ

ต้องการปริมาณน้ำปานกลาง ควรให้น้ำ 5-7 วัน/ครั้ง หรือ ไม่ต้องรดน้ำในหน้าฝน

ดิน

ชอบดินร่วนซุย ระบายน้ำได้ดี

ปุ๋ย

ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก อัตรา 2: 3 กิโลกรัม/ต้น ควรใส่ปีละ 3-4 ครั้ง

ประโยชน์หรือสรรพคุณอื่นๆ  ของต้นพญาสัตบรรณ

พญาสัตบรรณ นอกจากจะเป็นต้นไม้สูงศักดิ์ ที่ทุกบ้านควรปลูกไว้เป็นมงคล และเพื่อร่มเงาแล้ว ยังมีสรรพคุณวิเศษใช้เป็นยาบำรุงร่างกายได้หลายขนาน และรักษาโรคได้หลายโรค เช่น แก้บิด แก้ไข้มาลาเรีย แก้ไข้ รักษามะเร็ง แก้ปวด แก้อักเสบ แก้หอบหืด หลอดลมอักเสบ แก้ไอ รักษาเบาหวาน ขับน้ำนม รักษาแผล แมลงสัตว์กัดต่อย

บางความเชื่อยังบอกว่าพญาสัตบรรณนั้นมีสรรพคุณบำรุงน้ำนมให้ผู้หญิงหลังคลอด โดยนำใบหนึ่งกำมือแล้วตัดหัวตัดท้าย มาตำคั้นน้ำให้ผู้หญิงใกล้คลอดดื่ม ช่วยให้คลอดง่ายขึ้นและเพิ่มน้ำนม นอกจากนี้ยังใช้สกัดทำยาที่มีฤทธิ์ต้านเชื้อมาลาเรีย ต้านเชื้อบิด เพิ่มภูมิคุ้มกัน เสริมการฆ่าเซลล์มะเร็งของยา Cyclophosphamide ต้านมะเร็ง ต้านอนุมูลอิสระ ลดน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต ได้อีกด้วย

– เปลือกของลำต้นมีรสขม สามารถนำมาทำเป็นยาที่ช่วยในการเจริญอาหารช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด ช่วยบรรเทาอาการของโรคเบาหวาน แก้หวัด แก้ไอและบรรเทาอาการหลอดลมอักเสบได้
– เปลือกของลำต้น ช่วยรักษาโรคบิด ท้องร่วง ท้องเดินเรื้อรัง โรคลำไส้และลำไส้ติดเชื้อ
– เปลือกของลำต้น สามารถนำมาต้มน้ำอาบ เพื่อลดอาการผดผื่นคันได้
– ยางจากลำต้น สามารถใช้หยอดหูแก้อาการปวดหูและใช้อุดฟันเพื่อบรรเทาอาการปวดฟันได้
– ใบอ่อน นำมาต้มเพื่อดื่มรักษาโรคลักปิดลักเปิด
– ใบ และยาง ชาวอินเดียใช้รักษาแผล แผลเปื่อย แผลตุ่มหนอง และอาการปวดข้อ

นอกจากนี้แล้วเนื้อไม้มีสีขาวอมเหลืองเหมาะสมสำหรับใช้ก่อสร้างภายในทำเครื่องใช้ต่าง ๆ เช่น โต๊ะ เก้าอี้ หีบใส่ของ ฝักมีดดินสอ หีบศพ ลักษณะของเนื้อไม้เบา ยังเหมาะในการทำลูกทุ่นอวน หีบใส่ใบชา ของเล่นสำหรับเด็กและสามารถทำไม้จิ้มฟันได้

ราคาพญาสัตบรรณต้นพญาสัตบรรณโดยประมาณ

-กล้าต้นตีนเป็ด มีราคาประมาณ 35 บาท
– ต้นตีนเป็ดที่มีความสูง 1-2 เมตร มีราคาประมาณ 250 บาท
– ต้นตีนเป็ดที่มีความสูง 3 นิ้ว มีราคาประมาณ 800 บาท
– ต้นตีนเป็ดที่มีความสูง 4 นิ้ว มีราคาประมาณ 1,600 บาท
– ต้นตีนเป็ดที่มีความสูง 5 นิ้ว มีราคาประมาณ 2,500 บาท
– ต้นตีนเป็ดที่มีความสูง 10 นิ้ว มีราคาประมาณ 5,000 บาท

แหล่งที่มา : http://www.natres.psu.ac.th/

อยากให้มีเนื้อหาเรื่องอะไรเพิ่มเติม หรือมีความคิดเห็นอย่างไร เชิญคอมเม้นท์ไว้ได้เลยครับ