พืชในจำพวกไม้เลื้อยที่นิยมมาทำรั้ว เช่น ต้นโมก ต้นดอกแก้ว พวงแสด ต้นไทรเกาหลี เป็นต้น พันธุ์ไม้เหล่านี้อาจจะดูไม่หวือหวาแต่ก็เป็นที่นิยม พวงแสด (Orange Trumpet) ไม้เลื้อยจากต่างแดนที่มีความสวยงามและได้รับความนิยมในประเทศไทยเราเชื่อว่าหลายคนคงคิดว่าพวงแสดสีสันสดใสนี้เป็นต้นไม้ทีมีถิ่นฐานเดิมในเอเชีย แต่ความจริงมันไม่ใช่จ้า … และวันนี้เราจะมาทำความรู้จักกับพวงแสดกันคะ
พวงแสด (Orange Trumpet)
ชื่อสามัญ : Orange Trumpet, Flame Vine
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pyrostegia venusta Miers.
วงศ์ : BIGNONIACEAE
ชื่ออื่น : พวงแสดเครือ พวงแสดเถา พวงแสดต้น สายพันธุ์ไม้เลื้อย และหงอนนกยูง มาจากดอกที่มีลักษณะคล้ายหงอนนกยูง พวงแสดต้นเป็นต้นไม้ตระกูลเดียวกันกับต้นทองอุไร
ถิ่นกำเนิด : พวงแสดไม่ได้เป็นต้นไม้ไทยแท้ ๆ แต่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบอเมริกาใต้ ประเทศบราซิล และอาร์เจนตินา เราต้องมาทำความเข้าใจกันก่อนว่า ต้นเหลืองชัชวาลนั้นเป็นพันธุ์ไม้หรือไม้ดอกไม้ประดับที่มีถิ่นกำเนิดมาจากทวีปอเมริกากลางและใต้ ตั้งแต่แม็กซิโก ไปจนถึงอะเจนติน่า แคริบเบียน เพราะเป็นไม้ดอกที่มีถิ่นกำเนิดในสภาพอากาศร้อน และเมื่อมีการนำเข้ามาปลูกในประเทศไทยซึ่งมีสภาพอากาศแบบร้อนชื้น มีแสงแดดตลอดวัน
ดอกพวงแสดมีความหมายว่าอย่างไร
ด้วยลักษณะของดอกต้นพวงแสดนั้นอยู่รวมกันเป็นกลุ่มเป็นก้อน ไม่เอาเปรียบซึ่งกันและกัน และไม่เคยทอดทิ้งกัน จึงเปรียบ เสมือนดอกพวงแสดที่เวลาออกดอก ออกช่อ จะออกดอกพร้อมกัน อยู่รวม กันเป็นกลุ่ม ๆ เหมือนกับส่งเสริมทำอะไรก็ทำพร้อมกัน ไม่ชิงดีชิงเด่น ไม่เอา รัดเอาเปรียบกัน ขอให้ส่งเสริมของเราจงมีแต่ความรัก สามัคคีกันตลอดชีวา
ลักษณะทั่วไป
- ต้น : พวงแสดเป็นพันธุ์ไม้เถาเลื้อยขนาดกลาง อายุหลายปี เป็นไม้ที่มีใบกลายเป็นมือสำหรับยึดเกาะ และสามารถเลื้อยเกาะไปได้ไกลมากกว่า 10 เมตร กิ่งก้านเป็นเหลี่ยม เถาอ่อนเป็นสีเขียว และเมื่อแก่ก็จะกลายเป็นสีน้ำตาล
- ใบ : ใบของพวงแสดเป็นใบประกอบ มีใบย่อย 3 ใบ ใบย่อยบางชุดใบย่อยที่สามที่อยู่ตรงกลางจะเปลี่ยนจากใบไปเป็นมือสำหรับยึดเกาะ ใบจะออกสลับกัน ใบมีสีเขียวเข้ม ก้านใบสั้นเกือบชิดกิ่ง ใบเป็นรูปไข่ ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบไม่มีจัก ใบมีความกว้างประมาณ 2-3 เซนติเมตร และยาวประมาณ 4-6 เซนติเมตร
- ดอก : พวงแสดจะออกดอกเป็นช่อกระจุกตามซอกใบและตามปลายกิ่งส่วนยอด ช่อละประมาณ 10-30 ดอก ดอกจะดกมากจนดูแน่น มีกลีบรองดอกเป็นรูปถ้วยหรือรูปกระดิ่งหงาย ดอกสีส้ม ลักษณะเป็นรูปทรงกรวยเรียวยาว โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดยาว 4-6 เซนติเมตร ปลายแยก 5 กลีบ รูปแถบยาว และม้วนงอไปด้านหลัง มีขนละเอียด เมื่อดอกบานเต็มที่กลีบดอกจะงอโค้งลงข้างล่าง ดอกบานเต็มที่กว้างประมาณ 1.5-2 เซนติเมตรภายในดอกมีเกสรตัวผู้ 4 อัน สั้น 2 อันและยาวอีก 2 อัน มีเกสรตัวเมียอยู่ตรงกลาง 1 อัน เกสรตัวเมียมีสีตองอ่อน และจะยาวกว่าเกสรตัวผู้
- ผลและเมล็ด : ผลเป็นฝักรูปขอบขนาน สีน้ำตาล ยาวประมาณ 15-20 เซนติเมตร ฝักแห้งเมื่อแตกออกมีเมล็ดภายใน เมล็ดกว้างประมาณ 1 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3.5 เซนติเมตร
ฤดูออกดอก : ออกดอกในช่วงฤดูหนาว ประมาณเดือนธันวาคมถึงมีนาคมของทุกปี
การขยายพันธุ์ : พวงแสดมีวิธีขยายพันธุ์โดยการปักชำกิ่งและการตอนกิ่ง
การปลูก : การปลูกพวงแสดควรปลูกในที่กลางแจ้งที่ได้รับแสงแดดตลอดวัน โดยการนำกิ่งที่ได้จากการปักชำหรือการตอนกิ่งปลูกลงหลุมที่มีความกว้างและลึกประมาณ 60×40 เซนติเมตร ใส่ปุ๋ยหมักรองก้นหลุม แล้วผสมดินกับปุ๋ยคอก คลุกให้เข้ากันใส่ลงในหลุมปลูก นำกิ่งที่จะปลูกวางลงกลางหลุมแล้วกลบดิน รดน้ำให้ซุ่ม พวงแสดหากปลูกในที่มีอากาศหนาวเย็นดอกจะดกมาก
การดูแลรักษา :
- แสง พวงแสดเป็นพันธุ์ไม้กลางแจ้งที่ชอบแสงแดดจัด ได้รับแดดตลอดวัน และสามารถทนต่อความแห้งแล้งได้ดีพอสมควร
- ดิน สำหรับปลูกพวงแสด ควรเป็นดินร่วนหรือดินร่วนปนทรายที่มีส่วนผสมของปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ก็จะทำให้พวงแสดเจริญเติบโตได้ดี
- น้ำ การให้น้ำพวงแสด เมื่อต้นโตและแข็งแรงดีแล้ว ให้รดน้ำวันเว้นวันก็ได้ เพราะพวงแสดไม่ต้องการน้ำมาก
- ปุ๋ย ใช้ปุ๋ยมูลคอกในการผสมดินปลูก และเมื่อต้นโตใกล้ถึงช่วงออกดอกก็ให้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ สำหรับเร่งดอกตามสมควร
โรคและแมลง ไม่มีโรคและแมลงที่ทำให้เกิดความเสียหายมากนักสามารถผลิตออกมาขายให้ชาวสวนหรือคนจัดสวนได้เรื่อย ๆ เนื่องจากบ้านจัดสรรตอนนี้หันมานิยมทำเป็นรั้วต้นไม้กันหมดแล้ว เพื่อช่วยเพิ่มความชุ่มชื่นให้ตัวบ้าน ปรับให้บ้านมีอากาศอุณหภูมิเย็นลง แล้วก็ช่วยในเรื่องของการฟอกอากาศได้ด้วย รวมถึงการ
ประโยชน์ของพวงแสดต้น
สามารถนำไปปลูกเป็นไม้กระถางและต้องหาวัสดุหรือไม้ค้ำยันเพื่อรักษาทรงพุ่ม นอกจากการปลูกด้วยไม้กระถางแล้ว ยังสามารถนำไปประดับเป็นไม้แขวนได้ เนื่องจากว่าพวงแสดต้นมีผิวสัมผัสที่ละเอียด สีชัดเจน
หากใครที่กำลังมองหาไอเดียจัดสวนในบ้านอยู่ละก็ ลองเลือกพรรณไม้เลื้อยที่เรานำมาเสนอกันในวันนี้ไปพิจารณากันดูนะคะ เพราะนอกจากจะช่วยกันแดดได้แล้ว แต่ละต้นยังมีประโยชน์มากมายในแบบที่เราคาดไม่ถึงอีกต่างหาก
