มะตูม ไม้มงคลที่ช่วยให้ผ่านพ้นอุปสรรคทั้งปวง

หากนึกถึงน้ำสมุนไพรที่จิบแล้วชุ่มคอ รสชาติหอมหวานเป็นเอกลักษณ์ ดื่มเมื่อไรก็รู้ได้ทันทีว่าเป็นน้ำอะไร หนึ่งในนั้นจะต้องมีน้ำมะตูมรวมอยู่ด้วยอย่างแน่นอน เพราะนี่ถือเป็นสมุนไพรดั้งเดิม ที่ใช้เป็นอาหาร เครื่องดื่ม และเป็นยารักษาโรคได้ เพียงแค่ผลมะตูมอย่างเดียวก็สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นทานสด ต้มน้ำสมุนไพร หรือทานแบบผลไม้สุกก็ได้เหมือนกัน นี่ยังไม่นับรวมส่วนของใบ เปลือก และยอดที่นำมาทานได้อีกด้วย ที่สำคัญ ต้นมะตูมยังเป็นไม้มงคลที่ควรมีในรั้วบ้าน และพื้นที่ซึ่งเกี่ยวข้องกับการทำกิจการครอบครัวด้วย

มะตูม ภาษาอังกฤษ

ข้อมูลทั่วไป

ชื่อภาษาอังกฤษ : Bengal Quince

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Aegle marmelos

ความเชื่อเกี่ยวกับไม้มงคล

ต้นมะตูมเป็นไม้มงคลที่มีความเชื่อหลากหลาย แล้วก็นิยมปลูกไว้ในเขตบ้านทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งเป็นทิศเฉพาะของพรรณไม้ชนิดนี้เลย และจะดียิ่งขึ้นถ้าได้ปลูกคู่กับต้นไผ่รวก โดยจะปลูกให้สูงใหญ่หรือตัดแต่งให้มีขนาดเล็กกะทัดรัด ก็ให้คุณไม่ต่างกัน ว่ากันว่าถ้าปลูกถูกต้องตามตำแหน่ง และดูแลจนต้นมะตูมงอกงาม ให้ผลสม่ำเสมอ จะช่วยให้คนในบ้านมีความมานะ เมื่อต้องฟันฝ่าอุปสรรคอะไรก็เอาชนะได้โดยง่าย จึงเป็นไม้มงคลที่ส่งเสริมคนกำลังสร้างเนื้อสร้างตัวหรือกำลังสร้างครอบครัว และตามความเชื่อของชาวฮินดู ลักษณะใบของต้นมะตูมยังมีความคล้ายคลึงกับอาวุธของเทพเจ้า ถูกนำมาใช้ในพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์อยู่เสมอ การปลูกต้นมะตูมเอาไว้จึงเท่ากับมีเครื่องหมายไว้ไล่ภูตผีปีศาล ตลอดจนสิ่งชั่วร้ายที่จะเข้ามารบกวนคนในบ้านด้วย แต่ทั้งนี้ คนในบ้านก็ต้องอยู่ในศีลในธรรมด้วยเช่นกัน

ตำแหน่งที่เหมาะสมแก่การปลูกภายในบริเวณบ้าน

เมื่อต้นมะตูมโตเต็มที่แล้ว จะเป็นต้นไม้ที่มีลำต้นสูงและพุ่มใบค่อนข้างกว้าง ดังนั้นต้องเผื่อพื้นที่ไว้ด้วยเสมอ ไม่ควรจะปลูกใกล้กับตัวบ้านมากเกินไป อย่างน้อยต้องเว้นระยะออกไปสักประมาณ 3-4 เมตร แต่เดิมจะมีการปลูกต้นมะตูมไว้ในรั้วบ้านค่อนข้างเยอะ เพราะต้นมะตูมเป็นไม้มงคล ยอดของมันถูกนำมาใช้ในพิธีกรรมต่างๆ มากมาย และส่วนประกอบอื่นก็ยังเป็นยาชั้นดี หากต้องการจะปลูกเพื่อเสริมความมงคลให้คนในบ้าน ทิศที่ดีที่สุดคือทิศตะวันออกเฉียงเหนือ

ส่วนประกอบของต้นมะตูม

ลักษณะของลำต้น

มะตูมเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูงประมาณ 8-10 เมตร ลำต้นตั้งตรง มีสีเทาและมีหนามแข็งยาวประมาณ 2 เซนติเมตร

ใบ

ใบมะตูมเป็นใบประกอบที่มี 3 ใบย่อย เรียงตัวคล้ายทรงสามเหลี่ยม ลักษณะของแต่ละใบมีฐานกว้างปลายแหลม

ดอก

ดอกจะออกรวมกันเป็นกระจุกตามปลายกิ่ง ตอนแรกเป็นทรงกลม ก่อนจะบานออกเป็นกลีบสีเหลืองนวลจำนวน 5 กลีบ ส่งกลิ่นหอมอ่อนๆ

ผล

ผลมีทรงกลมผิวเรียบ ตอนที่ยังเป็นผลอ่อนจะมีเปลือกเป็นสีเขียว และเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอมเหลืองเมื่อแก่ ส่วนเปลือกจะแข็งขึ้นเรื่อยๆ ตามอายุ เนื้อในค่อนข้างนิ่ม มีสีเหลืองอมส้ม

สายพันธุ์ยอดนิยม

มะตูมที่ปลูกกันมากในบ้านเราจะมีอยู่ประมาณ 3 สายพันธุ์ ซึ่งเป็นสายพันธุ์ดั้งเดิมที่มาจากฝั่งอินเดียทั้งหมด ได้แก่ มะตูมไข่ มะตูมนิ่ม และมะตูมใหญ่ ความแตกต่างของแต่ละสายพันธุ์ก็เป็นไปตามชื่อเรียกที่ตั้งให้สอดคล้องกับลักษณะของผลมะตูม คือ มะตูมไข่จะมีเนื้อในคล้ายกับไข่ ผลมีทรงกลมรี มะตูมใหญ่ก็จะมีขนาดใหญ่กว่ามะตูมทั่วไป และสุดท้ายมะตูมนิ่มจะมีเปลือกที่นิ่มเป็นพิเศษนั่นเอง

วิธีการปลูกต้นมะตูมให้เจริญงอกงาม

ข้อดีของต้นมะตูมก็คือมีความแข็งแรงทนทาน สามารถเติบโตได้ดีในทุกสภาพพื้นที่ แล้วก็ยังปลูกได้ทุกฤดูกาลอีกด้วย แต่ไม่ว่าอย่างไรก็จะมีสภาวะที่เหมาะสมที่สุดอยู่เหมือนกัน คือให้เลือกพื้นดินที่ร่วนซุยระบายน้ำได้ดี ขุดหลุมกว้างยาวด้านละประมาณครึ่งเมตร ส่วนความลึกให้เทียบเอาตามเหมาะสมกับขนาดต้นกล้าที่ได้มา จากนั้นรองก้นหลุมด้วยปุ๋ยคอกสักเล็กน้อย นำต้นกล้าลงพร้อมกลบดินให้มีลักษณะเป็นเนินต่ำ อย่าลืมเอาไว้ปักเพื่อให้ต้นกล้าได้ยึดเกาะในช่วงแรกด้วย

วิธีการดูแลรักษา

แสง

ควรปลูกในตำแหน่งที่ได้รับแสงแดดเกือบตลอดทั้งวัน

น้ำ

ในช่วงแรกของการปลูกลงดินจำเป็นต้องรดน้ำทุกวัน หลังจากนั้นควรให้น้ำ 3-5 ครั้งต่อสัปดาห์

ดิน

ความจริงแล้วต้นมะตูมสามารถเติบโตได้ในดินเกือบทุกประเภท แต่ดินร่วนที่น้ำไม่ขังจะดีที่สุด

ปุ๋ย

เพื่อให้มะตูมออกผลได้อย่างต่อเนื่อง ควรใส่ปุ๋ยปีละ 2 ครั้ง

มะตูม สรรพคุณ

คุณประโยชน์ที่ได้จากต้นมะตูม

ผล

สรรพคุณทางสมุนไพร ส่วนใหญ่ของมะตูมจะอยู่ที่ผล เราสามารถนำไปประโยชน์ได้ค่อนข้างหลากหลาย ผลมะตูมที่แก่แล้วแต่ยังไม่สุก นำไปทานแบบผลสดเพื่อบำรุงร่างกายได้ แต่หากสุกแล้วจะกลายเป็นยาระบาย และปรับสมดุลในส่วนของระบบทางเดินอาหารแทน นอกจากนี้ยังใช้ผลมะตูมเป็นส่วนผสมในการทำขนมและเครื่องดื่ม ช่วยลดความกระหาย แก้ร้อนใน และลดระดับน้ำตาลในเลือดได้

ใบ

ใช้น้ำที่คั้นได้จากใบสดสำหรับบรรเทาอาการหวัด

ราก

เลือกรากที่สมบูรณ์มาบดละเอียด คั่วให้เหลืองก่อนนำมาคั้นน้ำดื่ม ลดอาการไข้จับสั่นได้

มะตูม คือ

ราคาต่อต้นโดยประมาณ

ราคาของต้นมะตูมถือว่าไม่แพงมากนัก ลดหลั่นกันที่ความต่างของสายพันธุ์เท่านั้น โดยราคาเริ่มต้นอยู่ที่ 60 บาท

แหล่งอ้างอิง

: http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_10_5.htm

แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับบทความนี้