ชื่อภาษาอังกฤษ
Kumquat
ชื่อวิทยาศาสตร์
Aglaonema commutatum
ความหมาย
ต้นส้มสีทอง
ความเชื่อ
ส้มจี๊ด จัดเป็นผลไม้มงคล เป็นตัวแทนของทรัพย์สมบัติหรือทองคำอันมีค่า เป็นตัวแทนของความอุดมสมบูรณ์ หากปลูกไว้บริเวณรอบบ้านเป็นการเสริมฮวงจุ้ยให้แก่บ้าน อันจะนำมาซึ่งความเป็นสิริมงคลในชีวิต การนำผลของส้มจี๊ดมาวางตกแต่งจานบนโต๊ะอาหาร ก็จะทำให้เงินทองไหลมาเทมา
วิธีการดูแลเบื้องต้น
ชอบน้ำ ควรรดน้ำให้ความชุ่มชื้นอย่างสม่ำเสมอโดยการรดน้ำวันละหนึ่งครั้ง ทนแดดและทนร้อนได้ดี สามารถปลูกกลางแจ้งได้ ขยายพันธุ์ได้โดยวิธีการตอนกิ่งและการทาบกิ่ง
ส้มจี๊ด
ส้มจี๊ด หรือ ต้นกิมจ๊อเป็นต้นไม้ประจำท้องถิ่นพบครั้งแรกในประเทศจีน โดยชาวจีนกวางตุ้งจะเรียกว่า “ก่ำควิด” หมายถึงต้นส้มสีทอง ต่อมาต้นส้มจี๊ด จึงได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย ซึ่งได้กระจายไปยังประเทศไต้หวัน ญี่ปุ่น เกาหลี รวมถึงประเทศไทยของเราด้วย แม้ว่าผลของส้มจี๊ดจะมีรสชาติที่เปรี้ยว แต่ก็อุดมไปด้วยวิตามินซีสูง โดยในวันนี้เราจะพาทุกคนมาทำความรู้จักกับ ต้นส้มจี๊ดกันให้มากขึ้น ทั้งข้อมูลที่สำคัญ แหล่งจำหน่าย การขยายพันธุ์ ไปจนถึงเรื่องราวความเชื่อของคนไทย จะน่าสนใจแค่ไหน ตามไปชมพร้อมๆ กันเลย
- ต้นส้มจี๊ด มีชื่อเรียกทางวิทยาศาสตร์ว่า “Citrus japonica Thunb.”
- ชื่อสามัญของต้นส้มจี๊ด คือ “Kumquat”
- ต้นส้มจี๊ด จัดอยู่ในวงศ์ของ “RUTACEAE”
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของต้นส้มจี๊ด
ต้น
ต้นส้มจี๊ด จัดเป็นไม้พุ่ม กิ่งหนาแหลมคม โดยมีความสูงของต้นประมาณ 1.5-3 เมตร ความยาวของกิ่งประมาณ 1-2 เซนติเมตร ซึ่งต้นส้มจี๊ดสามารถพบได้ทั่วไปในแถบทวีปเอเชียตะวันตก
ใบ
ต้นส้มจี๊ดมีลักษณะเป็นใบชนิดแบบลดรูปที่มีใบย่อใบเดียว โดยใบจะมีรูปไข่ หรือวงรี ผิวใบเรียบสีเขียวอ่อน หรือเขียวสดปลายใบแหลม โคนใบแหลม มีความกว้างของใบประมาณ 2-4 เซนติเมตร ส่วนความยาวประมาณ 4-7 เซนติเมตร
ดอก
ส้มจี๊ดจะออกดอกเป็นดอกเดี่ยว แต่ดอกจะรวมกันเป็นกลุ่มๆ โดยสีของดอกมีเสีขาว กลิ่นหอมแรง ลักษณะการออกดอกจะออกตามซอกใบและบริเวณปลายกิ่ง ปลายดอกแยกออกเป็น 5 แฉก มีกลีบดอก 5 กลีบ เมื่อดอกบานจะมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1.5-2.5 เซนติเมตร ภายในมีเกสรตัวผู้จำนวนมาก และดอกจะร่วงง่าย
ผล
ส้มจี๊ด มีลักษณะคล้ายกับผลส้มทั่วไป แต่จะมีขนาดที่เล็กกว่า โดยส้มชนิดนี้จะมีขนาดเป็นวงรี เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1.5-3 เซนติเมตร ผิวภายนอกเรียบ ผลบางเป็นสีเขียว เมื่อสุกแล้วจะกลายเป็นสีส้ม เนื้อด้านในมีรสเปรี้ยวจี๊ดสมชื่อ โดยมีเมล็ดภายในผลประมาณ 1-3 เมล็ดต่อผล
สรรพคุณของส้มจี๊ด
1.หากนำผลมาคั้นเป็นน้ำ ใช้ดื่มเพื่อบรรเทาอาการเจ็บคอ และใช้เป็นยาขับเสมหะได้
2.ส้มจี๊ด อุดมไปด้วยวิตามินซีสูง ช่วยบำรุงผิวพรรณให้ขาวใสอย่างมีสุขภาพดี
3.ช่วยขับลม แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ
4.ส้มจี๊ด เป็นยาระบายอ่อนๆ ใช้แก้อาการท้องผูก
5.เปลือกของส้มจี๊ด สามารถนำมาทำเป็นน้ำมันหอมละเหยได้
6.ใช้ปรุงรสในอาหารแทนน้ำมะนาว เนื่องจากผลส้มจี๊ดมีรสเปรี้ยว
นอกจากส้มจี๊ดจะมีประโยชน์ในด้านสุขภาพและร่างกาย ไม่ว่าจะใช้เป็นยารักษาโรค ดื่มบำรุงผิวพรรณ รวมถึงรักษาอาการอื่นๆ ได้แล้ว หลายคนนิยมปลูกต้นส้มจี๊ดไว้เพื่อเป็นไม้ประดับ สำหรับการตกแต่งสวน นอกจากนั้น ว่ากันว่า ส้มจี๊ด ยังเป็นต้นไม้มงคล ซึ่งมีความเกี่ยวข้องในด้านความเชื่อของคนไทยอีกด้วย
ส้มจี๊ด กับความเชื่อของคนไทย
คนไทยมีความเชื่อว่าส้มจี๊ดเป็นผลไม้มงคล โดยเฉพาะคนไทยเชื้อสายจีนที่นิยมมอบผลส้มจี๊ดแทนสุกแทนของขวัญเนื่องในวันสำคัญต่างๆ เช่น เทศกาลตรุษจีน เนื่องจากผลของส้มจี๊ดจะมีส้มทอง โดยชาวจีนหรือชาวไทยเชื้อสายจีนให้ส้มจี๊ดเป็นตัวแทนของทรัพย์สมบัติหรือทองคำอันมีค่า อีกทั้งส้มจี๊ดยังเป็นตัวแทนของความอุดมสมบูรณ์ หากปลูกไว้บริเวณรอบบ้าน คล้ายกับการเสริมฮวงจุ้ยให้แก่บ้านอันจะนำมาซึ่งความเป็นสิริมงคลในชีวิต หรือนำผลของส้มจี๊ดมาวางตกแต่งจานบนโต๊ะอาหาร ก็จะทำให้เงินทองไหลมาเทมา
วิธีการปลูกต้นส้มจี๊ด
ก่อนอื่นเลยต้องขอบอกก่อนว่า ต้นส้มจี๊ด แนะนำให้ปลูกในช่วงฤดูฝน จึงจะเจริญเติบโตดีและมีโอกาสต้นยืนตายน้อยลง เนื่องจากเป็นการป้องกันไม่ให้ต้นส้มจี๊ดขาดน้ำนั่นเอง
1.เตรียมพื้นดินในการปลูก โดยเว้นช่วงในการปลูกคือ ระยะ 3 x 6 , 3 x 3 หรือ 5 x 5 เมตร จากนั้นทำการขุดหลุมให้มีความลึกประมาณ 50 เซนติเมตร และความกว้างประมาณ 50 x 50 เมตร
2.ผสมปุ๋ยหมัก หรือปุ๋ยคอก ในอัตราส่วน 1:1 เข้าด้วยกันกับดิน หลังจากนั้นให้นำดินที่มีปุ๋ยหมัก หรือปุ๋ยคอกเทกลับเข้าไปในหลุมเหมือนเดิม ประมาณ 2 ใน 3 ของความลึก
3.ขั้นตอนต่อมาคือการนำต้นส้มจี๊ดลงไปวางไว้ในหลุม ก่อนใช้มีดกรีดถุงพลาสติดออกด้วยความระมัดระวัง อย่าให้ดินที่ห่อหุ้มรากไว้แตกออก เมื่อนำไปวางไว้ในหลุมเสร็จแล้วให้กลบด้วยดินที่เหลือลงไปในหลุม
4.เสร็จแล้วให้หาไม้มาปักไว้บริเวณโคนต้นส้มจี๊ด อาจใช้เชือกปอฟางเล็กๆ มัดลำต้นส้มจี๊ดติดไว้กับไม้ปัก แต่ไม่ควรมัดแน่นจนเกินไป เพื่อป้องกันไม่ให้ต้นพันธุ์ล้มเสียหาย
วิธีการดูแลต้นส้มจี๊ด
-การรดน้ำคือสิ่งที่จำเป็นมากๆ ในช่วงสัปดาห์แรก ควรรดน้ำทุกวัน แต่เมื่อระยะเวลา 2 สัปดาห์ผ่านไป สามารถรดน้ำวันเว้นวันได้ เมื่อต้นส้มจี๊ดเจริญเติบโตเต็ม ก็ยังคงต้องรดน้ำอย่างสม่ำเสมอ โดยเกษตรอาจให้สริงเกอร์ในการรดน้ำแทน
-การใส่ปุ๋ยก็สำคัญไม่แพ้ไปกว่าการรดน้ำ โดยในช่วงแรกให้ใส่ปุ๋ยคอก เมื่อต้นเริ่มเจริญเติบโต ให้เปลี่ยนมาใช้ปุ๋ยเคมีสูตร 20-10-10 และ 20-11-11 เพื่อเร่งการเจริญเติบโต และเมื่อต้นส้มจี๊ดมีอายุประมาณ 2-3 ปี ให้เปลี่ยนมาใส่ปุ๋ยเคมีสูตร 8-24-24 และ 12-24-12 การใส่ปุ๋ยให้หว่านตามแนวพุ่ม ไม่ควรใส่ปุ๋ยที่รากโดยตรงเพราะอาจทำให้โคนเน่าได้
-ต้นส้มจี๊ดจะต้องมีการแต่งกิ่ง โดยแต่งกิ่งบริเวณรกทึบด้านล่างและกลางต้นออก เพื่อให้แสงแดดสามารถส่องผ่านเข้ามาได้อย่างเต็มที่ จะช่วยให้ต้นส้มจี๊ดเจริญเติบโครวดเร็ว และสามารถเก็บผลผลิตได้เยอะมากขึ้น รวมไปถึงกิ่งที่อ่อนแอ อาจเป็นโรค หรือถูกแมงทำลายก็ควรตัดออกด้วยเช่นเดียวกัน
การขยายพันธุ์ต้นส้มจี๊ด
การขยายพันธุ์ต้นส้มจี๊ด สามารถทำได้หลายวิธี เช่น การเพาะเมล็ด การเสียบกิ่ง การติดตาและการตอนกิ่ง ซึ่งวิธีที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในปัจจุบัน ก็คือ การตอนกิ่ง นั่นเอง เนื่องจากเป็นวิธีการเพิ่มจำนวนผลผลิตที่มีประสิทธิภาพ การตอนกิ่งสามารถทำได้ง่าย ดังนี้
เตรียมอุปกรณ์ที่จะใช้ในการตอนกิ่ง ได้แก่
- มีดสำหรับตอนกิ่ง
- เชือกพลาสติก
- พลาสติกใส
- กาบมะพร้าว
- กรรไกรตัดกิ่ง
ขั้นตอนในการตอนกิ่ง มีดังนี้
-เลือกกิ่งส้มจี๊ดที่แข็งแรง ปราศจากแมลงและโรคต่างๆ โดยเลือกกิ่งที่ไม่แก่หรือไม่อ่อนจนเกินไป จากนั้นให้ใช้มีดตอนกิ่งควั่นกิ่งบริเวณด้านบนหรืออยู่ใต้ตาออก
-กรีดกระหว่างรอยควั่นแล้วแกะเปลือกออก เสร็จแล้วให้ขูดเนื้อเยื่อออกให้หมด ด้วยการขูดจากยอดมาหาโคน
-ทิ้งแผลไว้ประมาณ 10 นาที จึงนำกาบมะพร้าวมาห่อหุ้มไว้ (ควรแช่กาบมะพร้าวในน้ำไว้ก่อน 1-2 คืน)
-จากนั้นทำการห่อหุ้มด้วยพลาสติกใส มัดเชือกให้แน่นทั้งด้านบน และด้านล่าง
-เมื่อเวลาผ่านไปประมาณ 25-30 วัน จะมีรากสีขาวเกิดขึ้นในถุงพลาสติก รอจนกว่ารากจะงอกออกมาเยอะๆ ค่อยทำการตัดและนำไปปักชำ ตามด้วยการนำไปปลูกในลำดับต่อไป
การตอนกิ่งส้มจี๊ด สามารถทำได้ง่าย และเหมาะสำหรับเกษตรกรที่ไม่ค่อยมีความชำนาญในการขยายพันธุ์ อีกทั้งยังเป็นวิธีที่ให้ผลผลิตที่ดี เมื่อเปรียบเทียบกับการขยายพันธุ์ด้วยวิธีอื่นๆ
ทั้งหมดนี้ ก็คือสาระน่ารู้ และเรื่องราวที่น่าสนใจของ ต้นส้มจี๊ด เชื่อว่าหลายคนอาจไม่เคยรู้มาก่อน ไม่ว่าจะเป็นข้อมูลความรู้ทั่วไป สรรพคุณของส้มจี๊ด การเพาะปลูก การขยายพันธุ์ ตลอดจนความเชื่อของคนไทยเชื้อสายจีน กับการนำผลสุกของส้มจี๊ดมามอบเป็นของขวัญในวันสำคัญ เพื่อความเป็นสิริมงคล หรือจะปลูกไว้เพื่อตกแต่งสวนก็เป็นไอเดียที่น่าสนใจ โดยในปัจจุบันหากใครที่ต้องการซื้อพันธุ์หรือต้นกล้าส้มจี๊ดไปปลูก สามารถหาซื้อได้ทั่วไปจากร้านจำหน่ายพันธุ์ไม้ หรือจากงานนิทรรศการจำหน่ายสินค้าเกษตรในแต่ละจังหวัด นอกจากนั้นยังสามารถสั่งซื้อผ่านช่องทางออนไลน์ ก็สะดวกสบายไปอีกแบบ
ที่มา
https://medthai.com/