หม้อข้าวหม้อแกงลิง พืชประหลาดกินสิ่งมีชีวิตเป็นอาหาร

หม้อข้าวหม้อแกงลิง ภาษาอังกฤษ ชื่อว่า nepenthes เป็นพืชโบราณมีการบันทึกไว้ตั้งแต่ยุคกรีก โดย ne คือ ไม่  penthes คือ เศร้าโศก เมื่อทั้งสองคำมาร่วมกันจึงกลายเป็นไม่มีความทุกข์โศก เป็นชื่อที่ใช้เรียกแทนพาชนะใส่เหล่าของชาวกรีกโบราณ

ประวัติความเป็นมาของหม้อข้าวหม้อแกงลิง

ย้อนกลับไปในช่วงศตวรรษที่ 17 เบเตียน เดอ ฟรากูร์ คือข้าหลวงของราชวังฝรั่งเศส เขาได้มีการบันทึกไว้ว่า พืชชนิดนี้ เป็นพืชที่อยู่ในมาดากัสการ์มีลักษณะเปรียบดั่งแจกัน ความเชื่อขงคนพื้นเมืองคือหากกรวยของมันถูกเด็ด จะทำให้เกิดฝนตกในวันนั้น จึงไม่มีใครอยากที่จะเด็ดมันออกมา แต่ทว่า ฟรากูร์ ได้ทดลองทำตามความเชื่อนั้นแต่ก็ไม่เป็นผล ฟรากูร์ จึงได้ตั้งชื่อให้กับพืชชนิดนี้ว่า Anramitaco นักวิชาการต่างสันนิฐานกันว่านี่คงเป็นภาษาถิ่นของมาดากัสการ์ในอดีต 

พืชชนิดนี้ เป็นพืชที่มักถูกพบในประเทศเขตร้อนและเขตอบอุ่น เป็นพืชที่มีความอดทน และขึ้นชื่อเรื่องความพิศวง เนื่องจากหม้อข้าวหม้อแกงลิง กินแมลงเป็นอาหาร หรือไม่ว่าสิ่งมีชีวิตใดก็ตามที่สามารถเข้าไปในกรวยได้ ก็จะถูกกลืนกินด้วยกันทั้งหมด และเหตุที่ได้ชื่อเรียกในไทยว่าหม้อข้าวหม้อแกงลิงนั่นก็เพราะ เหล่าลิงที่เป็นสัตว์ทั้งหลายมักจะมาดื่มกินน้ำจากกรวยของพืชชนิดนี้ในยามที่มีฝนตก หรือหลังจากที่ฝนหยุดตก ด้วยคุณลักษณะพิเศษนี้ ทำให้ผู้คนนิยมปลูกเพื่อประดับตกแต่งให้บ้านดูสวยงาม และอีกนัยหนึ่งก็เพราะคอยกำจัดแมลงที่กวนใจ 

หม้อข้าวหม้อแกงลิง กินแมลง

แบ่งกลุ่มสายพันธุ์ ข้าวหม้อแกงลิง 

ด้วยความประหลาดของพืชชนิดนี้ ที่ยังชีพด้วยความผิดธรรมชาติของพืชชนิดอื่น ๆ ทำให้พืชชนิดนี้เป็นที่สนใจในหมู่นักวิทยาศาสตร์ และผู้ที่รักไม้ประดับแม้ว่าจะมีสายพันธุ์มากถึง 160 สายพันธุ์ก็ตาม และแม้ว่าจะมีมากมายหลายชนิด แต่สายพันธุ์ หม้อข้าวหม้อแกงลิงได้ถูกจัดกลุ่มให้เหลือเพียง 2 กลุ่มเท่านั้น ได้แก่

  1. กลุ่มโลแลนด์ (Lowland) เป็นกลุ่มหม้อข้าวหม้อแกงลิงที่สามารถพบได้ในภูมิประเทศที่อยู่ในระดับน้ำทะเล ตั้งแต่ 0-1,000 เมตร จึงจะพบได้มากในประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เนื่องจากพืชในกลุ่มนี้ จะชอบสภาพอากาศที่ร้อนชื้น ทำให้สามารถเจริญเติบโตได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะประเทศไทย
  2. กลุ่มไฮแลนด์ (Highland) เป็นกลุ่มหม้อข้าวหม้อแกงลิงที่สามารถพบได้ในภูมิประเทศที่อยู่ในระดับน้ำทะเล ตั้งแต่ 1,000 เมตรขึ้นไป เนื่องจากเป็นกลุ่มพืชที่ชอบสภาพอากาศที่ค่อนข้างเย็น 

โดยพืชทั้งสองกลุ่มนี้จะมีความคล้ายคลึงกัน เพียงแต่หม้อข้าวหม้อแกงลิงที่เติบโตในกลุ่มไฮแลนด์จะมีขนาดของหม้อที่ค่อนข้างใหญ่กว่านั่นเอง 

สายพันธุ์ หม้อข้าวหม้อแกงลิง

วิธีการหาอาหารของหม้อข้าวหม้อแกงลิง

นอกจากหม้อข้าวหม้อแกงลิงจะกินสิ่งมีชีวิตเป็นอาหารแล้ว พืชชนิดนี้ยังใช้น้ำในการเจริญเติบโตได้ด้วย เพียงแต่จะสลับกันไปตามแหล่งอาหารเท่านั้น และการหาอาหารของพืชชนิดนี้ก็มีความน่าสนใจไม่น้อย เนื่องจากมันไม่สามารถที่จะออกล่าเหยื่อได้ สิ่งที่พืชชนิดนี้ทำก็คือ การหลังสารเหลวที่มีกลิ่นหอมยั่วให้เหยื่อได้กลิ่นแล้วเข้ามาหากลิ่นหอมนั้น โดยสารเหลวนั้นจะอยู่ที่บริเวณก้นหม้อ สัตว์ที่จะกินสารเหลวจะต้องลงไปภายในหม้อเท่านั้น เมื่อเหยื่อมาติดกับแล้ว ปากหม้อก็จะทำการปิดทันที ทำให้เหยื่อไม่สามารถหนีเอาตัวอดได้ แล้วจึงจะหลั่งกรดที่ใช้ย่อยสลายเหยื่อออกมาหลังจากนั้นจึงเริ่มทำการดูดซึมสารอาหารที่มีทั้งหมด 

ดอกหม้อข้าวหม้อแกงลิง

หม้อข้าวหม้อแกงลิงกับการปลูกที่ไม่พิศวง

ไม่มีพืชชนิดใดบนโลกใบนี้ที่มนุษย์ไม่รู้จักและไม่สามารถทำการขยายพันธุ์ใด ไมว่าพืชชนิดนั้นจะมีความน่าพิศวงเพียงใดก็ตาม เพราะพืชทุกชนิด หากเราทำความเข้าใจอย่างถ่องแท้แล้วว่าพืชต้องการสารอาหารอะไรและต้องการอยู่แบบใด การเพาะปลูกหรือขยายพันธุ์ก็ไม่ใช้เรื่องยากอีกต่อไป

การเลี้ยงดูแล

หม้อข้าวหม้อแกงลิง วิธีดูแล บางชนิด สามารถที่จะนำมาเลี้ยงในสภาพที่แตกต่างจากธรรมชาติได้อย่างห้องกระจกที่มักจะให้ความนิยมในการเพาะปลูกมากที่สุด แต่ทว่า ผู้เลี้ยงต้องทำการศึกษาให้ดีเสียก่อนว่า หม้อข้าวหม้อแกงลิงที่ตนนำมานั้นเป็นพืชที่อยู่ในกลุ่มใด เพื่อจำกัดปริมาณความชื้นในอากาศให้เหมาะสมกับความต้องการของพืช อีกทั้ง การเลี้ยงในห้องกระจก จะทำให้ห่วงโว่อาหารของพืชหายไป เช่น แมลง เป็นต้น ท่านจึงควรป้อนอาหารให้กับพืชแทนในบางครั้ง

การเพาะปลูก

การเพาะปลูกนั้นสามารถทำได้ 3 วิธี

  1. เพาะจากเมล็ด เป็นวิธีการที่ง่ายที่สุด เพียงนำเมล็ดจากต้นที่แก่มาลงในถาดเพาะ แต่ข้อเสียคือต้องรอนานกว่าที่พืชนั้นจะแก่จนมีเมล็ด
  2. เพาะชำ ควรเพาะชำสแฟกนัมมอสส์ หลังจากนั้นให้รอด 2 เดือนหากมีรากงอกออกมาก็เป็นอันสมบูรณ์ เพียงแต่ต้องควบคุมความชื้นให้ดี
  3. เพาะจากเนื้อเยื้อ เป็นอีกวิธีการหนึ่งที่ใช้ในภาคการผลิตที่ต้องการพืชเป็นจำนวนมาก ทำให้การทำนั้นยากกว่าวิธีการทั้งหมดก่อนหน้า

สรรพคุณ จากความพิศวงของหมอข้าวหม้อแกงลิง

หม้อข้าวหม้อแกงลิง สรรพคุณคือด้วยเป็นพืชที่มีขนาดเล็ก และไม่ได้มีความโดดเด่นเรื่องของสีนัก แต่มีความน่าสนใจในลักษณะรูปทรง การนำมาใช้ประโยชน์จึงยังคงมีอย่างจำกัด อาทิเช่น

  • เถา เถาที่พันเพื่อยึดเหนียววัตถุที่พืชไปเกาะ มักได้รับความนิยมนำมาทำเป็นเชือก เนื่องจากความเหนียว และทนทาน คนโบราณจึงนำมาทำเป็นเชือกผูกวัว ควาย
  • หม้อ หม้อที่เป็นเครื่องดักจับแมลง ถูกนำมาเป็นพาชนะใส่ข้าวเหนียวหน้ากะทิ และนำไปนึ่ง การกินก็สามารถกินได้ทั้งหม้อ โดยไม่ต้องแกะออก เป็นขนมโบราณที่ปัจจุบันไม่มีแล้ว
หม้อข้าวหม้อแกงลิง สรรพคุณ

หม้อข้าวหม้อแกงลิง เป็นพืชพันธุ์ไม้ที่นิยมนำมาประดับตกแต่ง และกำจัดแมลง ไม่ได้มีลักษณะที่โดดเด่นในด้านอื่น ๆ ผู้คนจึงไม่นิยมนำมาดัดแปลงสักเท่าไหร่นัก แต่ทว่า ก็เป็นพืชชนิดหนึ่งที่เป็นห่วงโซ่สำคัญในระบบนิเวศที่คอยช่วยลดปริมาณของแมลงที่เป็นพาหะได้เป็นอย่างดี.

ที่มา

https://biology.ipst.ac.th/

https://www.esanpedia.oar.ubu.ac.th/

แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับบทความนี้