ชื่อภาษาอังกฤษ Aglaonema, Chinese Evergreen
ชื่อวิทยาศาสตร์ Aglaonema ssp.
ชื่ออื่นๆ เขียวหมื่นปี, อโกลนีมา, กวักมหามงคล, หยกกาญจนา, แสงเงินแสงทอง
วงศ์ ARACEAE
แก้วกาญจนาเป็นไม้ใบในตระกูลอโกลนีมา มีความโดดเด่นที่ลักษณะใบอันสวยงาม ทั้งรูปร่าง ลวดลาย และสีสัน จึงทำให้ครองตำแหน่งไม้ประดับยอดนิยมมาอย่างยาวนาน ทั้งยังเป็นไม้มงคลที่ให้คุณโดดเด่นด้านโชคลาภและความรุ่งเรือง ที่สามารถปรับวิธีการปลูกเพื่อให้เสริมมงคลแบบเฉพาะเจาะจงตามที่ผู้เพาะเลี้ยงต้องการได้ด้วย อย่างเช่นการปลูกตามทิศต่างๆ เพื่อให้สอดคล้องกับดวงความรักของแต่ละคน หรือการปลูกไว้บริเวณทางเข้าบ้านเพื่อเสริมด้านเมตตามหานิยม เป็นต้น นอกจากนี้แก้วกาญจนายังเป็นพืชฟอกอากาศที่ดูแลได้ง่าย และตั้งวางในห้องที่มีแสงน้อยได้ด้วย
ความเชื่อเกี่ยวกับต้นแก้วกาญจนา
มีหลายความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับพันธุ์ไม้ชนิดนี้ โดยพื้นฐานเชื่อกันว่าต้นแก้วกาญจนาเป็นไม้มงคลที่ควรปลูกติดบ้านไว้ จะช่วยให้คนในบ้านมีโชคลาภและอำนาจวาสนา ผู้ใหญ่ในบ้านก็จะมีสุขภาพแข็งแรง เป็นร่มโพธิ์ร่มไทรให้ลูกหลานได้ยาวนาน คนค้าขายก็ปลูกไว้เพื่อเสริมการค้าให้เจริญรุ่งเรืองได้ หรือจะปลูกเพื่อถือเคล็ดเรื่องความรักก็ได้เหมือนกัน นอกจากนี้ยังมีความเชื่อเฉพาะสายพันธุ์ที่เพิ่มเติมขึ้นมาอีก อย่างเช่น พันธุ์เขียวหมื่นปีก็จะโดดเด่นเรื่องอายุยืนนาน บ้างว่ามีคาถาท่องกำกับเพื่อช่วยเรื่องคงกระพันด้วย จึงไม่น่าแปลกใจที่แก้วกาญจนาจะเป็นไม้มงคลที่ได้รับความสนใจจากคนทั่วไปอยู่เสมอ
ตำแหน่งที่เหมาะสมแก่การปลูกภายในบริเวณบ้าน
การเพาะเลี้ยงต้นแก้วกาญจนาไว้ในกระถางจะเหมาะสำหรับใช้ตกแต่งบ้านมากที่สุด เนื่องจากเคลื่อนย้ายง่ายและดูแลได้สะดวกกว่า แถมยังยกไปวางไว้ตามห้องต่างๆ ได้อีกด้วย ในส่วนของการปลูกเพื่อเสริมสิริมงคลแบบองค์รวมนั้น ควรปลูกในทิศตะวันออกของตัวบ้าน ถ้าตั้งไว้ด้านในก็ใช้วางทิศตะวันออกของห้องนั้น ซึ่งต่างจากการปลูกเพื่อเสริมเรื่องความรักที่จะต้องอ้างอิงกับวันเกิดของผู้ที่ปลูกด้วย เช่น คนเกิดวันจันทร์ต้องปลูกทิศตะวันตก คนเกิดวันพุธต้องปลูกทิศใต้ เป็นต้น
ลักษณะของต้นแก้วกาญจนา
- ลักษณะของลำต้น เป็นไม้ใบที่มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ตอนที่ยังเล็กจะดูเหมือนว่ามีเพียงกาบใบเท่านั้นที่โผล่เหนือดิน แต่เมื่อต้นยืดสูงขึ้นและทิ้งใบล่างแล้ว จึงเห็นเป็นลำต้นทรงกลมอวบน้ำที่มีข้อปล้องชัดเจน ผิวนอกลำต้นเรียบเกลี้ยงและเปราะหักได้ง่าย
- ใบ เป็นใบเดี่ยวออกเวียนสลับรอบลำต้น รูปร่างเป็นทรงยาวรีที่มีรายละเอียดแตกต่างกันไปอีกหลายแบบ เช่น ยาวรีแบบไข่ ยาวรีแบบขอบขนาน เป็นต้น ขอบใบเรียบ เนื้อใบค่อนข้างหนา ปลายใบเรียวแหลม ส่วนลวดลายและสีสันก็ต่างกันไปตามสายพันธุ์
- ดอก มีลักษณะเป็นช่อดอกเชิงลดแบบมีกาบ แกนกลางเป็นแท่งทรงกระบอกปลายโค้งมน และมีกาบดอกโอบล้อมด้านนอก สามารถออกดอกที่กลางพุ่มหรือซอกใบก็ได้
- ผล รูปร่างเป็นทรงกลมรีคล้ายลูกรักบี้ ผลสดมักจะเป็นสีเขียว แต่เมื่อแก่ก็จะเปลี่ยนสีไปตามสายพันธุ์
สายพันธุ์ยอดนิยม
- แก้วกาญจนาอัญมณี
เป็นพันธุ์ที่มีปลายใบเรียวยาว ขอบใบเป็นสีเขียวเสมอกัน ส่วนตรงกลางจะเป็นลายด่างสีต่างๆ ตามชื่อเรียก เช่น อัญมณีแดงจะมีลายด่างสีชมพูเข้มไปจนถึงแดงสด อัญมณีขาวก็จะมีลายด่างขาวนวล นับว่าเป็นพันธุ์ที่ได้รับความนิยมมากในกลุ่มแก้วกาญจนา เพราะมีลายสวยโดดเด่นและมีสีให้เลือกมาก
- แก้วกาญจนาบัลลังก์ทับทิม
พันธุ์นี้โดดเด่นที่แกนกลางใบเป็นสีชมพูสด ลากยาวตั้งแต่โคนไปจรดปลายใบ เส้นแขนงก็เป็นสีชมพูอ่อน รอบเส้นแขนงจะมีลายด่างสีเหลือง ซึ่งตัดกับพื้นใบสีเขียวเข้มสวยงามมาก
- แก้วกาญจนาสีชมพู
รูปร่างใบค่อนข้างกว้างป้อม ปลายเป็นจงอยแหลม ส่วนเนื้อใบเป็นสีชมพูเกือบทั้งหมด เว้นแต่ขอบใบบางช่วงและแนวแกนกลางใบเท่านั้นที่เป็นสีเขียว
วิธีการปลูก
ต้นแก้วกาญจนานั้นสามารถขยายพันธุ์ได้หลากหลายรูปแบบ ทั้งการเพาะเมล็ด แยกหัวหรือเหง้า และการปักชำต้น แต่วิธีที่หลายคนเลือกใช้จะเป็นการปักชำต้น เพราะทำได้ง่ายและสร้างความบอบช้ำให้กับต้นแม่พันธุ์น้อยที่สุด หลังจากต้นแม่โตเต็มที่และมีการแตกหน่อเป็นต้นใหม่อยู่ในกอเดียวกันแล้ว ให้เราเลือกตัดต้นใหม่สูงพอสมควรแล้ว เฉือนลำต้นให้ชิดโคนมากที่สุดแต่ไม่จำเป็นต้องตัดให้ติดรากมาด้วย จากนั้นนำไปปักชำลงในดินร่วนผสมปุ๋ยคอกและขุยมะพร้าว อาจเสริมแกลบเพื่อให้ดินร่วนมากขึ้นก็ได้ วิธีการคือให้เติมดินลงกระถางให้กดโคนต้นให้แน่น หากดินยุบลงให้เติมดินเพิ่มอีก จากนั้นรดน้ำจนชุ่มและวางไว้ในจุดที่พรางแสงมากกว่า 60 เปอร์เซ็นต์ หลังรากงอกค่อยย้ายไปวางตำแหน่งที่ต้องการ
วิธีการดูแลรักษา
- แสง ต้องการแสงน้อย ควรปลูกในพื้นที่แดดรำไร หากปลูกกลางแจ้งควรได้รับแดดแค่ช่วงเช้าเท่านั้น
- น้ำ ต้องการน้ำปานกลาง ควรรดน้ำอย่างสม่ำเสมอ 3-4 ครั้งต่อสัปดาห์ และระวังอย่าให้น้ำท่วมขัง
- ดิน เติบโตได้ดีในดินร่วนซุยที่ระบายน้ำได้ดี
- ปุ๋ย ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักบำรุงดิน 2-3 เดือนต่อครั้ง และใช้ปุ๋ยบำรุงใบประเภทละลายช้าโรยรอบโคนต้นตามอัตราส่วนที่แนะนำในผลิตภัณฑ์ที่เลือกใช้
คุณประโยชน์ที่ได้จากต้นแก้วกาญจนา
นอกจากจะเป็นไม้ใบที่เหมาะสำหรับการปลูกประดับตกแต่งในบริเวณบ้าน ทั้งภายในและภายนอกอาคารเพื่อฟอกอากาศแล้ว ส่วนต่างๆ ของต้นแก้วกาญจนาก็สามารถนำมาปรุงเป็นยารักษาโรคได้ด้วย อย่างเช่น การนำใบสดมาบดละเอียดผสมกับเหล้าขาวเล็กน้อย แล้วพอกแผลไว้ภายนอก จะช่วยสมานแผลให้หายเร็วขึ้นและยังลดอาการปวดบวมได้ด้วย คนที่มีอาการเคล็ดขัดยอก หรือมีอาการอักเสบตามข้อก็ใช้สูตรนี้พอกทิ้งไว้ได้เหมือนกัน หากนำรากมาผสมกับใบและปรุงร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่นก็ใช้เป็นยาถอนพิษไข้ได้ด้วย
แก้วกาญจนา ไม้ใบที่มีชื่อเรียกนับไม่ถ้วน
หากพบว่าต้นแก้วกาญจนาที่เคยรู้จักนั้นมีชื่อเรียกไม่คุ้นหูก็ไม่ต้องแปลกใจ เพราะนี่เป็นไม้ใบที่อาจจะมีชื่อเรียกมากติดอันดับต้นๆ ในตระกูลไม้ใบด้วยกัน ส่วนหนึ่งเป็นเพราะการพัฒนาสายพันธุ์อย่างต่อเนื่อง จนได้เป็นต้นแก้วกาญจนาที่มีลวดลายและสีสันสวยสะดุดตา สิ่งที่ตามมาก็คือชื่อที่สอดคล้องกับลักษณะเด่นที่ปรากฏ ซึ่งมักจะมีการเพิ่มรายละเอียดในแง่ของความเป็นสิริมงคลลงไปในชื่อนั้นด้วย เช่น ต้นแสงเงินแสงทอง กวักมหามงคล เป็นต้น ทั้งนี้ก็เพื่อให้ผู้ที่สนใจนำไปเพาะเลี้ยงใช้เสริมมงคลให้กับตัวเองและครอบครัวได้นั่นเอง
