ต้นชาดัด หรือ ต้นชาฮกเกี้ยน (Fukien Tea, Philippine Tea) เป็นพันธุ์ไม้ที่วันนี้ Kaset today อยากจะมาย่อยเนื้อหาสาระดีๆ ให้กับนักอ่านหลายๆคนที่กำลังมองหาไม้รั้ว ได้รู้จักกับต้นชา…ดัด ขอเบรกไว้ก่อนว่า ต้นชาดัดไม่ใช่ “ชา” ที่นำมาชงดื่มกัน แต่เป็นไม้ประดับ ที่สามารถเนรมิตรสวนของคุณให้สวยไม่แพ้พระราชวังในยุโรปเลยทีเดียว
ถ้าถามว่าต้นไม้อะไรที่ยังคงเป็นที่นิยมนำไปปลูก ทั้งส่วนภาครัฐ และบริษัทเอกชนส่วนใหญ่ เราก็ต้องบอกเลยว่า "ต้นชาดัด" หรือ ต้นชาฮกเกี้ยน เป็น 1 ในต้นไม้ที่ถูกใจนักจัดสวน ไม่ว่าจะเรื่องราคา และการปลูกการดูแล ก็เป็นอะไรที่ง่ายและสะดวก เราจะเห็นตามเกาะกลางถนนที่มักจะเจอต้นชาดัด ปลูกไว้และถูกตัดแต่งเป็นบล็อคสี่เหลี่ยม ทรงกลม หรือเป็นรูปสัตว์ชนิดต่างๆ ซึ่งนั้นก็สร้างรายได้ให้กับเกษตรกรอีกทางหนึ่ง และต้นชาดัดยังนิยมนำมาทำเป็น "บอนไซ" เพราะด้วยเปลือกของลำต้นที่มีผิวสัมผัสและลวดลายที่สวยงาม แถมทนต่อการ ดัด ตัด แต่ง มีโคนลำต้นที่ใหญ้อ้วน ออกใบสีเขียวเข้มตลอดทั้งปี และด้วยปัจจัยเหล่านี้ทำให้เราอยากจะมา บอกถึงลักษณะต่างๆ รวมไปถึงการปลูกและดูแลต้นชาดัดยังไงให้สวยพุ่มสวย เป็นรั่วไม้ที่เขียว ใบดกตลอดปี
ข้อมูลทั่วไปต้นชาดัด
ชื่อภาษาไทย : ข่อยจีน, ชาดัดใบมัน, ชาดัดใบมัน, ชาญี่ปุ่น, ชาญวน, ชาฮกเกี้ยน
ชื่อภาษาอังกฤษ : Fukien Tea, Philippine Tea
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Carmona Retusa
ชื่อวงศ์ : Boraginaceae
แหล่งกำเนิด
ถิ่นกำเนิดอยู่แถบเอเชียตะวันออก เอเชียใต้ ฟิลิปปินส์ จีน ญี่ปุ่น อินเดีย และแถวเกาะสุมาตรา และมีการขยายพันธุ์ไปตามแถบประเทศที่มีอากาศร้อนชื้น หรือแห้งแล้งที่มีอากาศชื้น
ลักษณะของต้นชาดัด
ลำต้น
จะตั้งตรงทรงพุ่มรูปไข่ มีความกว้างราวๆ 1.5 เมตร และความสูงประมาณ 2 เมตร โดยที่ลำต้นจะมีเปลือกเป็นสีน้ำตาลและแตกเป็นสะเก็ดๆ แล้วขณะที่ยังเป็นต้นอ่อนสีจะออกน้ำตาลอมเทา
ใบ
จะเป็นประเภทใบเดี่ยว มีขนาดเล็ก ออกเรียงแบบสลับตรงกันข้ามกัน ลักษณะของโคนใบสอบ ปลายใบจะมนและขอบใบจะเรียบๆ ความกว้างของใบประมาณ 2-4 เซนติเมตร ความยาวราวๆ 2-5 เซนติเมตร ก้านใบมีความยาว 0.2-0.6 เซนติเมตร สีของแผ่นใบมีสีเขียวเข้มและมัน เมื่อเป็นใบอ่อนจะมีสีเขียวอ่อน
เกร็ดความรู้ ! เนื่องจากต้นชาดัดมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า "Carmona Retusa" ซึ่งคำว่า Retusa มีความหมายว่า ขอบโค้งมนแข็งทื่อ
ดอก
การออกดอกมีลักษณะเป็นช่อกระจุก โดยจะออกตามซอกของใบ แต่ละช่อประกอบด้วยดอกย่อยขนาดเล็กๆ ประมาณ 2-5 ดอก สีของดอกเป็นสีขาว กลีบดอกจะมี 5 กลีบ โคนของกลีบจะเชื่อมติดกันและส่วนปลายจะแยกออกจากกัน กลีบเลี้ยงมีลักษณะปลายแยกออกจากกันเป็นจำนวน 5 กลีบ เกสรตัวผู้กับเกสรตัวเมียจะแยกจากกันชัดเจน โดยเกสรตัวผู้จะเป็นสีเหลืองจำนวน 4 อัน และเกสรตัวเมียจะเป็นสีขาวมีจำนวน 1 อัน ส่วนของรังไข่จะอยู่ที่ใต้วงกลีบ ต้นชาดัด สามารถออกดอกได้ตลอดทั้งปี
ผล
จะมีลักษณะเป็นรูปทรงกลม สีเปลือกของผลมีสีส้มปนแดง และภายในผลจะมีเมล็ดอยู่ 1 เมล็ดเท่านั้น แต่เมล็ดปลูกง่ายด้วย
การขยายพันธุ์
สำหรับเรื่อง การขยายพันธุ์ มีวิธีการขยายพันธุ์ที่ได้รับความนิยมอย่างสูงได้แก่
วิธีการปักชำ
- ให้เลือกกิ่งที่มีความสมบูรณ์ และตัดกิ่งพันธุ์นั้นให้ขาดในครั้งเดียวด้วยกรรไกรที่สะอาดและคม เพื่อไม่ให้มีการบอกช้ำเกิดขึ้น
- จากนั้นก็บรรจุแกลบดำลงในถุงเพาะชำ ก่อนจะนำกิ่งพันธุ์ปักชำลงไป โดยให้มีความลึกประมาณ 3-4 นิ้ว รดน้ำให้พอชุ่ม แล้วนำไปวางไว้ในที่ที่มีแสงรำไร
- หลังจากนั้นก็ให้รดน้ำสม่ำเสมอ เมื่อผ่านไปได้ประมาณ 15-20 วัน กิ่งพันธุ์จะมีการแตกใบใหม่และมีรากงอก พอการปักชำได้ประมาณ 40 วัน ก็สามารถย้ายไปปลูกยังที่ที่ต้องการได้
การปลูกและการดูแล
การปลูก
แสงแดด
ต้นชาดัดเป็นไม้ที่ชอบอยู่กลางแจ้ง ชอบแสงแดดจัดตลอดทั้งวัน หรือสามารถรับแสงแดดได้ครึ่งเช้าหรือบ่าย
ดิน
สภาพดินที่ใช้ปลูก เป็นดินที่ไม่ค่อยอุดมสมบูนณ์ มีอินทรีย์วัตถุน้อย เป็นดินร่วนปนทรายจะดีมาก เป็นดินที่โปร่ง ซึ่งเราจะเห็นว่าหมู่บ้านจัดสรร มักนำไปปลูก เพราะดินที่ใช้เป็นดินก่อสร้าง แล้วต้นชาดัดก็สามารถเจริญเติบโตได้ดี เพราะถ้าปลูกไปนานๆ มันจะในใบที่ร่วงลงดิน และจะกลายเป็นปุ๋ยเอง แต่ถ้าปลูกในกระถางก็อาจจะผสมสัดส่วนดังนี้ ดิน : ทราย : ปุ๋ยคอก (2:2:1)
น้ำ
ให้รดน้ำวันละหนึ่งครั้งในเวลาเช้าหรือเย็น สำหรับฤดูร้อนหรือหน้าแล้งควรรดน้ำวันละ 2 ครั้งในเวลาเช้าและเย็น ส่วนในฤดูฝนควรระวังเรื่องน้ำท่วมขัง และไม่ควรจะรดน้ำในเวลาเช้ามืดหรือตอนค่ำ เนื่องจากอาจจะทำให้เกิดเชื้อราที่โคนราก
ปุ๋ย
ให้ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักผสมกับปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 ในอัตรส่วน 2 กิโลกรัม ต่อ 1 ช้อนชา โดยให้โรยข้างแถวที่ปลูกทั้งสองข้าง แล้วให้พรวนดินกลบและรดน้ำพอชุ่ม การใส่ปุ๋ยแบบนี้ให้ทำเป็นเวลา 2 เดือนต่อครั้ง
เกร็ดความรู้ ! ปลูกยังไงให้ใบสวย แค่หมั่นใส่ปุ๋ยช่วงหน้าฝน ต้นชาดัดก็โตวันโตคืนแล้วจ้าทุกคน ไม่ว่าจะเป็น ปุ๋ยคอก ปุ๋ยไส้เดือนดิน
การดูแล
- การจัดวาง : ต้นชาดัด นิยมนำไปปลูกบริเวณรั้ว หรือกำแพง หรืออาจจะปลูกลงกระถาง แล้วตัดแต่งทรงให้เป็นทรงกลม และรูปสัตว์ต่างๆ เพื่อความเป็นสิริมงคล และยังนำมาปลูกเป็นเป็นพุ่มเตี้ยๆ เพื่อแบ่งพื้นที่เป็นสัดเป็นส่วน และตามโรงแรมที่จัดสวนสไตล์ยุโรปมักจะซื้อไปปลูกแล้วจัดวางเป็นรูปแบบ “เขาวงกต” หรือเป็นลวดลายดอกไม้ โดยใบสีเขียวเข้มของต้นชาดัดตัดกับใบหญ้าสีเขียวอ่อน ทำให้สวนดูมีมิติมากขึ้น
- การตัดแต่งกิ่ง : ทุกครั้งที่มีการแตกยอดใหม่ประมาณ 1 คืบ ก็สามารถทำการตัดแต่งทรงได้ตามความต้องการ การตัดแต่งแบบนี้จะทำให้ต้นไม้มีความหนาและทึบยิ่งขึ้นแถมยังสามารถควบคุมแนวการตัดแต่งได้ง่ายด้วย
ประโยชน์
ต้นชาดัด หรือ ต้นชาฮกเกี้ยน มีประโยชน์อันเด่นชัดและยอดนิยมเลยก็คือ การนำไปปลูกทำเป็น “รั้วบ้าน” ด้วยลักษณะรูปทรงที่เมื่อเติบโตอย่างเต็มที่แล้วจะให้แนวสวยงามแถมยังสามารถตัดแต่งเป็นทรงได้หลากหลายและมีสีเขียวสดชื่นดูแล้วสบายตาสบายใจ ยิ่งไปกว่านั้นก็ยังสามารถนำไปจัดสวน แล้วก็นำไปทำเป็นต้นไม้บอนไซ เพื่อใช้ตกแต่งบ้านเรือนหรือสถานที่ต่างๆ ได้
นอกจากนี้พืชชนิดนี้ก็ยังมีคุณประโยชน์ในด้านสมุนไพร เช่น
- ดอก ใช้รักษาโรคเส้นประสาท อาการนอนไม่หลับ รักษาโรคหืด โรคโลหิตพิการ รักษารังแค และขับพยาธิ
- ราก ใช้รักษาไข้ รักษาโรคเหน็บชา ใช้ทาแก้เส้นอัมพฤกษ์ให้หย่อน แก้อาการฟกช้ำ ใช้บำรุงธาตุ
- ลำต้นและกิ่ง ใช้รักษาโรคผิวหนัง แก้โรคกระษัย แก้นิ่ว ขับปัสสาวะ ขับระดูขาว และเป็นยาระบาย
- เปลือกต้น ใช้รักษาโรคริดสีดวงทวาร โรคหิด ใช้แก้กระษัย และเป็นยาระบาย
- ใบ ใช้รักษาโรคบิด โรคเบาหวาน แก้อาการร้อนใน รักษาโรคฝีมะม่วง ใช้ลดความดันโลหิตสูง ใช้ขับพยาธิ และยังเป็นยาระบายด้วย
ราคา
เชื่อแล้วใช่ไหมว่า ต้นชาดัด หรือ ชาฮกเกี้ยน เป็นพืชสารพัดประโยชน์จริงๆ หากใครสนใจสามารถไปเลือกหาได้ตามร้านขายต้นไม้ อาทิ สนามหลวง 2 หรือ สวนจตุจักร…รู้แล้วก็ลองปลูกดูสิ บางทีคุณอาจจะหลงจนรักเจ้าต้นนี้เลยนะ…
kaset.today ของเรายังมีบทความเกี่ยวกับพันธุ์ไม้ ผลไม้ ดอกไม้ สมุนไพร ผักสวนครัว อีกหลายชนิด รวมไปถึงข้อมูลเกี่ยวกับปศุสัตว์อีกด้วย
แหล่งอ้างอิง สวนพฤกษศาสตร์ ฐานข้อมูลด้านความหลากหลายทางชีวภาพ
