ต้นราตรี พันธุ์ไม้มงคลที่เชื่อมโยงกับสิ่งเร้นลับ

ต้นราตรี ภาษาอังกฤษ Night Cestrum, Lady of the night

ต้นราตรี ชื่อวิทยาศาสตร์ Cestrum noctunum (L.)

ชื่ออื่นๆ หอมดึก

วงศ์ Solanaceae

ต้นราตรีเป็นพันธุ์ไม้โบราณอีกชนิดหนึ่งที่คู่ควรแก่การปลูกสะสมไว้ เนื่องจากเอกลักษณ์ของดอกราตรีที่จะส่งกลิ่นหอมชัดเฉพาะเวลากลางคืน เมื่อได้กลิ่นเพียงบางเบาก็จะเป็นความหอมรัญจวนใจ แต่ถ้าเข้าใกล้มากเกินไปก็อาจหอมฉุนจนเวียนศีรษะหรือรู้สึกกระสับกระส่ายได้ หลายคนมองว่าช่อดอกราตรีดูมีเสน่ห์ในยามค่ำคืนมากกว่าช่วงกลางวัน ด้วยเหตุนี้ทำให้บางบ้านจัดต้นราตรีเป็นไม้ต้องห้ามสำหรับการปลูกในเขตรั้วบ้านเลยทีเดียว อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันความเชื่อเกี่ยวกับต้นราตรีที่น่าหวาดกลัวนั้นลดน้อยลงมาก อีกทั้งยังกลายเป็นไม้มงคลที่โดดเด่นด้านการเสริมเสน่ห์อีกด้วย

ต้นทิวาราตรี

ความเชื่อเกี่ยวกับต้นราตรี

กลิ่นหอมที่อบอวลเฉพาะช่วงกลางคืนคือจุดเริ่มต้นของความเชื่อส่วนใหญ่เกี่ยวกับพันธุ์ไม้ชนิดนี้ คนโบราณมองว่าดอกราตรีมีความเชื่อมโยงกับภูติผีและจิตวิญญาณ บางพื้นที่มีการนำดอกราตรีไปใช้ในพิธีกรรมลี้ลับประจำท้องถิ่นด้วย บางครอบครัวเลยไม่นิยมปลูกดอกไม้ชนิดนี้ เพราะมีความเชื่อว่าจะดึงดูดผีสางที่ไม่ได้รับเชิญเข้ามาและนำความทุกข์ใจมาสู่คนในบ้าน ขณะเดียวกันก็มีอีกความเชื่อหนึ่งว่า สามารถปลูกในรั้วบ้านได้เพราะจะช่วยเสริมให้คนในบ้านเป็นที่ชื่นชมของผู้อื่น

ตำแหน่งที่เหมาะสมแก่การปลูกภายในบริเวณบ้าน

สิ่งแรกที่ต้องรู้ก่อนก็คือดอกราตรีมีกลิ่นหอมฉุนมาก หากสูดดมเป็นเวลานานอาจเวียนหัวได้ บางคนถึงกับนอนไม่หลับเลยทีเดียว ดังนั้นต้องปลูกให้ห่างจากตัวบ้านและพื้นที่ห้องนอนมากพอสมควร ถ้าอยู่ในตำแหน่งใต้ลมด้วยก็จะดีมาก เพื่อกันไม่ให้กลิ่นฟุ้งไปทั่วและได้สัมผัสความหอมเฉพาะตอนที่เดินเข้าไปใกล้เท่านั้น

ลักษณะของต้นราตรี

  • ลักษณะของลำต้น เป็นไม้พุ่มที่มีการแตกกิ่งค่อนข้างมาก กิ่งอ่อนเป็นสีเขียวสดและโค้งตัวลงด้านล่าง ส่วนกิ่งแก่และเปลือกไม้บริเวณลำต้นจะเป็นสีเทาอ่อนผสมขาว
  • ใบ รูปทรงใบเป็นแบบยาวรี ทั้งโคนใบและปลายใบเรียวแหลม เนื้อใบบางสีเขียวเข้ม ขอบใบเรียบ ผิวสัมผัสเรียบเกลี้ยง ขนาดใบยาวประมาณ 5-6 นิ้ว
  • ดอก ลักษณะดอกจะออกเป็นช่อสั้นๆ แล้วแตกแขนงออกจนเป็นพวงใหญ่ ดอกออกตามซอกใบและปลายกิ่ง ดอกย่อยมีขนาดเล็กสีขาวนวล ทรงดอกเป็นกรวยยาวแล้วค่อยบานออกเป็น 5 แฉก ดอกจะบานเต็มที่ในช่วงกลางคืนพร้อมให้กลิ่นหอมแรง
  • ผล ผลค่อนข้างกลม ผิวนอกเรียบเกลี้ยงมีสีนวล ออกรวมกันเป็นพวกที่ไม่แน่นมากนัก เนื้อมากและมีความฉ่ำน้ำ
ลักษณะของต้นราตรี
www.kasettambon.com

สายพันธุ์ยอดนิยม

สำหรับต้นราตรีสายพันธุ์ดั้งเดิมจะมีจุดเด่นอยู่ที่กลิ่นหอมยามค่ำคืน และมีสายพันธุ์ยอดนิยมเพียงแค่ 2 สายพันธุ์ คือ ต้นราตรีสีขาว และต้นราตรีสีทอง ทั้งคู่จะมีลักษณะโดยรวมเหมือนกันทั้งหมด ต่างเพียงแค่สีสันของดอกเท่านั้น ปัจจุบันได้มีต้นราตรีสีอื่นเพิ่มขึ้นมาจากการพัฒนาสายพันธุ์ บางชนิดมีดอกใหญ่ขึ้นพร้อมกับรูปทรงของดอกที่ผิดเพี้ยนไปเล็กน้อย บางชนิดมีพุ่มที่เล็กลงเพื่อให้เหมาะกับตลาดไม้ประดับมากขึ้น แต่ข้อด้อยของสายพันธุ์ใหม่ๆ ก็คือไม่ค่อยมีกลิ่นหอมฉุนแบบพันธุ์ดั้งเดิมแล้ว

วิธีการปลูก

วิธีการปลูกต้นราตรี แม้ว่าผลจะมีเมล็ดมาก แต่การขยายพันธุ์กลับนิยมใช้วิธีปักชำมากกว่า เนื่องจากเปอร์เซ็นต์การเติบโตของต้นกล้าดีกว่า การกลายพันธุ์น้อย และยังแข็งแรงทนทานต่อโรคพืชมากกว่าด้วย เริ่มจากหาต้นแม่พันธุ์ที่อุดมสมบูรณ์ เลือกกิ่งที่ค่อนข้างตรงและไม่มีร่องรอยของแมลง ตัดให้มีความยาวประมาณ 20-30 เซนติเมตร พร้อมกับตัดใบออกส่วนหนึ่งเพื่อลดการคายน้ำของพืช เตรียมวัสดุปลูกโดยผสมแกลบและปุ๋ยคอกอย่างละ 1 ส่วน แล้วนำมาผสมกับดินร่วนอีก 3 ส่วนใส่ลงในถุงเพาะชำ นำกิ่งที่เตรียมไว้ปักลงในถุงเพาะชำแล้ววางไว้ในที่ร่มจนกว่ารากจะติดดี เมื่อต้นราตรีเริ่มแตกใบใหม่ค่อยย้ายไปไว้กลางแจ้ง หมั่นรดน้ำให้ดินมีความชุ่มชื้นอยู่ตลอดเวลา พอต้นกล้าเริ่มแตกพุ่มใบหนาก็สามารถย้ายไปลงดินได้เลย

วิธีการดูแลรักษา

  • แสง ต้องการแสงค่อนข้างมาก ควรปลูกไว้กลางแจ้งเท่านั้น
  • น้ำ ต้องการน้ำปานกลาง ควรรดน้ำ 4-7 ครั้งต่อสัปดาห์
  • ดิน เติบโตได้ดีในดินร่วนซุยที่ระบายน้ำได้เร็ว
  • ปุ๋ย ให้ใช้ปุ๋ยคอกบำรุงแร่ธาตุในดินปีละ 3-4 ครั้ง
วิธีการปลูกต้นราตรี
clgc.agri.kps.ku.ac.th

คุณประโยชน์ที่ได้จากต้นราตรี

  • ลำต้น ใช้เนื้อไม้มาฝนกับน้ำเพื่อทาภายนอก ช่วยบรรเทาอาการของโรคเรื้อนได้ดี
  • ใบ ใบของต้นราตรีจะมีรสเบื่อเมา สามารถนำมาใช้ในยามฉุกเฉินเพื่อแก้อาการแข็งเกร็งของกล้ามเนื้อได้ ดีต่อคนที่มีโรคประจำตัวในกลุ่มของโรคลมชักหรือลมบ้าหมู แต่ต้องใช้อย่างถูกต้องและใช้ด้วยปริมาณน้อย ไม่อย่างนั้นก็อาจเป็นพิษถึงตายได้เหมือนกัน
  • ดอก ดอกราตรีมีกลิ่นหอมแรง ใช้สูดดมเพื่อบำรุงหัวใจให้แข็งแรงและเพิ่มความสดชื่นได้

ผลดอกราตรีมีพิษร้ายที่ออกฤทธิ์รวดเร็ว

ผลดิบของต้นดอกราตรีเป็นอีกส่วนหนึ่งที่น่าสนใจ เนื่องจากมีสารพิษสะสมอยู่ในปริมาณมาก หลังจากทานผลดิบเข้าไปไม่เกินครึ่งชั่วโมง จะพบความผิดปกติของร่างกายตั้งแต่สายตาพร่ามัว รู้สึกมึนงง รูม่านตาขยายกว้าง ตัวร้อน จังหวะการเต้นของหัวใจและจังหวะการหายใจแปรปรวน ไปจนถึงขาดสติ หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีก็จะถึงแก่เสียชีวิตได้ แต่ในขณะเดียวกัน เราก็สามารถนำผลราตรีมาปรุงยาเพื่อบรรเทาไข้จากอาการท้องเสียได้ด้วย หมายความว่าการใช้ประโยชน์ในแง่ของยารักษาโรคจะต้องระวังมากเป็นพิเศษ และด้วยสรรพคุณเพียงเท่านี้ การมองหาตัวเลือกที่เป็นสมุนไพรชนิดอื่นอาจจะปลอดภัยและคุ้มค่ามากกว่า

ผลดอกราตรี
facebook, Suan Samet

แหล่งที่มา

http://clgc.agri.kps.ku.ac.th

https://www.kalasin-pao.go.th

แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับบทความนี้