มะปราง เป็นไม้ผลไม้ผลัดใบที่สามารถพบได้ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรือในประเทศกลุ่มอาเซียนบ้านเรานี่เอง ความสูงของต้นมะปรางนั้นแตกต่างกันออกไปตามแต่ลักษณะกายภาพและสภาพแวดล้อม โดยจัดว่าเป็นไม้ขนาดเล็กถึงไม้ขนาดใหญ่ สูงประมาณ 10-20 เมตร ผลไม้มอบคุณค่าทางสารอาหาร อย่างวิตามินเอและซีให้แก่ร่างกาย อีกทั้งยังมีสรรพคุณทางด้านสมุนไพรจากการใช้ส่วนต่าง ๆ ของต้นมะปรางได้ทั้งต้น
และหากคุณเป็นคนหนึ่งที่กำลังสนใจการปลูกต้นมะปราง ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลเชิงเกษตรกรรม เชิงพาณิชย์ หรือตามความเชื่อที่มีการสืบทอดส่งต่อกันมาอย่างยาวนาน บทความนี้จะมอบข้อมูลต่าง ๆ เกี่ยวกับต้นมะปรางที่คุณอยากรู้
ความเชื่อเกี่ยวกับการปลูกมะปราง ปลูกทิศไหนดี
ตามตำราความเชื่อของคนโบราณ ต้นมะปรางให้ความหมายในแง่ของความมั่งคั่งร่ำรวย ถือเป็นต้นไม้แห่งโชคลาภที่จะช่วยดลบรรดาลให้เจ้าของบ้านมีเงินทองไหลมาเทมา ทำมาค้าขึ้น และช่วยให้เงินทองไม่ขาดพร่อง
ตามตำราโบราณว่ากันว่า ต้นมะปรางควรปลูกที่บริเวณทิศใต้ของตัวบ้าน เพราะจะช่วยเสริมดวงให้รุ่งเรือง ร่ำรวยเป็นเศรษฐี
ต้นมะปราง ปลูกที่บริเวณไหน ถึงโตไว ออกดอกออกผลดี
ถึงแม้ว่าต้นมะปรางจะพบได้มากในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่เป็นเขตร้อน แต่ต้นมะปรางก็ยังต้องการความหยาวเย็นในการช่วยผลิตผลด้วยเช่นเดียวกัน จึงไม่ย่าแปลกใจเลยว่าทำไมการปลูกต้นมะปรางนิยมปลูกกันที่บริเวณภาคเหนือหรือภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย
ต้นมะปรางเป็นต้นไม้ที่ชื่นชอบแสงแดด จึงควรมองหาที่ตั้งที่แสงแดดสามารถส่องถึง แต่หากสามารถปลูกที่บริเวณทิศใต้ของตัวบ้านได้ก็จะดีมาก ๆ เพราะจะถูกหลักความเชื่อของคนโบราณที่ว่า ปลูกต้นมะปรางที่บริเวณทิศใต้ จะช่วยส่งเสริมให้มั่งคั่งร่ำรวย
ลักษณะส่วนต่าง ๆ ของต้นมะปราง
ลักษณะลำต้น
มะปราง เป็นต้นไม้ทรงแหลมหรือทรงกระบอก มีรากแก้วที่แข็งแรง ความสูงอยู่ที่ระหว่าง 10-30 เมตร กิ่งก้านแผ่ขยายลักษณะค่อนข้างทึบ เปลือกของต้นมะปรางมีสีน้ำตาลปนสีเทาอ่อน สามารถแตกหลุดเป็นสะเก็ด ลำต้นมีน้ำยางเหนียว ๆ สีเหลือง สามารถเติบโตได้ดีในสภาพอากาศร้อนชื้นอย่างภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่ก็ต้องการอากาศเย็น ๆ เพื่อใช้ในการแตกหน่อออกผลด้วย
ลักษณะใบ
ใบของต้นมะปรางมีลักษณะคล้ายคลึงกับใบของต้นมะม่วง แต่ใบมะปรางจะมีขนาดเล็กกว่า ลักษณะใบเป็นสีเขียว แต่ใบอ่อนมีสีม่วงอมแดง ใบมีความเรียวยาว ขอบใบเรียบไม่ขรุขระ แผ่นใบมียางเหนียว สามารถเห็นเส้นใบได้ชัดเจน
ลักษณะดอก
ต้นมะปรางจะออกดอกเป็นช่อเล็ก ๆ ที่บริเวณปลายกิ่งแขนง เมื่อดอกบานจะมีสีเหลืองสดใส ช่อดอกจะมีความยาวประมาณ 8-15 เซนติเมตร
ลักษณะผล
ผลมะปรางเมื่อสุกจะเป็นสีเหลืองอมส้ม มีรสชาติเปรี้ยวอมหวาน ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์และสภาพแวดล้อมที่ต้นมะปรางเติบโต
สายพันธุ์ต้นมะปราง สายพันธุ์ไหนแตกต่างกันย่างไรบ้าง
มะปรางเปรี้ยว
มะปรางสายพันธุ์นี้จะมีรสเปรี้ยวทั้งในผลสุกและผลดิบ ผลของมะปรางเปรี้ยวเหมาะสำหรับนำไปแปรรูปมากกว่านำมารับประทานดิบ ๆ เช่น นำไปดองหรือนำไปแช่อิ่ม เป็นต้น
มะปรางหวาน
สายพันธุ์มะปรางหวานตรงข้ามกับมะปรางเปรี้ยว เพราะในสายพันธุ์นี้ผลสุกและผลดิบจะมีรสชาติหวาน นิยมนำมารับประทานสด ๆ ผลของมะปรางหวานมีตั้งแต่หวานน้อยไปจนถึงหวานมาก หากหวานมากเกินไปอาจทำให้ไอและระคายคอได้
มะยงชิด
ผลดิบของมะยงชิดจะให้รสชาติมัน ๆ แต่ผลสุกมีรสชาติหวานอมเปรี้ยว แต่จะออกไปทางหวานเสียมากกว่า เนื้อของมะยงชิดค่อนข้างแข็ง เปลือกหนา สามารถนำมาประกอบเป็นอาหารหวาน นำมาแปรรูป หรือนำมารับประทานสด ๆ ได้
มะยงห่าง
มะยงห่างมีลักษณะภายนอกคล้ายกับมะยงชิดมาก ๆ ความแตกต่างวัดกันได้จากรสชาติของผล ผลมะยงห่างจะมีความเปรี้ยวมากกว่า แถมยังไม่ค่อยเป็นที่นิยมปลูกในเชิงพาณิชย์กันเสียเท่าไหร่
กาวาง
กาวางมีความคล้ายคลึงกับทั้งมะยงชิดและมะยงห่าง ความแตกต่างอยู่ที่กาวางมีรสเปรี้ยวคล้ายมะดัน เชื่อกันว่าเป็นผลไม้ที่รสชาติไม่ดีนัก เพราะมีเรื่องเล่าสืบต่อกันมาว่ามีนกกาหิวโซบินมาจิกผล แต่ด้วยรสชาติไม่อร่อย กาจึงวางผลไม้และบินจากไป เป็นที่มาของชื่อกาวางนั่นเอง
วิธีปลูกต้นมะปราง ให้เติบโตดี ผลดก
การเตรียมดิน
การปลูกต้นมะปรางนั้นแนะนำให้ปลูกในแปลงขนาดใหญ่ที่มีการไถพรวนเป็นประจำอย่างสม่ำเสมอ การเตรียมดินให้กำจัดเศษวัชพืชในดินออกให้หมด ขุดหลุมกว้างยาวขนาด 60-80 เซนติเมตร ลึก 50-100 เซนติเมตร หว่านโรยหน้าดินด้วยมูลสัตว์หรือปุ๋ยหมัก ผสมให้เข้ากัน
การเตรียมสายพันธุ์
การขยายพันธุ์ต้นมะปรางที่เป็นที่นิยมคือการเพาะเมล็ดแล้วทาบกิ่ง เพราะช่วยให้ประหยัดเวลา และลดต้นทุนในการขยายพันธุ์ ลำต้นลูกที่ได้จะเหมือนกับแม่พันธุ์ คือต้นจะไม่สูงมาก
การปลูก
การปลูกต้นมะปราง แนะนำให้ปลูกในช่วงฤดูฝน เพราะจะช่วยเร่งให้ต้นมะปรางเจริญเติบโตได้รวดเร็วกว่าเดิม เมื่อปลูกลงดินและฝังกลบดินแล้ว แนะนำให้หาไม้ค้ำยันมาปักไว้ข้าง ๆ แต่ละต้น เพื่อป้องกันต้นล้มและต้นเอนจากลมพัด
การเก็บเกี่ยว
มะปรางจะเริ่มออกผลเมื่อต้นไม้มีอายุได้ประมาณ 3-4 ปี โดยดอกจะออกช่วงเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม และผลจะสุกพร้อมเก็บเกี่ยวในช่วงเดือนมีนาคม-พฤษภาคม เมื่อผลสุก ผลจะมีลักษณะเป็นสีเหลืองหรือสีเหลืองอมส้ม
วิธีดูแลต้นมะปรางให้แข็งแรง และออกผลดกอยู่เสมอ
การให้น้ำ
ต้นมะปรางถือเป็นพืชที่ต้องการน้ำในการช่วยออกดอกออกผล ในช่วงปีแรกของการปลูกต้นมะปราง แนะนำให้รดน้ำให้ชุ่มทุกวัน หากช่วงไหนแล้ง ให้หาวัสดุคลุมดินมาคลุมที่บริเวณโคนต้นเพื่อป้องกันน้ำระเหย การรดน้ำต้นมะปรางแนะนำให้รดที่ประมาณ 2-3 วันต่อครั้ง
การใส่ปุ๋ย
ในการเตรียมปลูกต้นมะปราง จะมีการผสมมูลสัตว์หรือปุ๋ยคอกลงไปในดินปลูกอยู่แล้ว แต่เมื่อต้นมะปรางมีอายุได้ประมาณ 3 เดือน ก็สามารถเริ่มใส่ปุ๋ยมูลสัตว์เพิ่มได้ แต่ห้ามใส่ปุ๋ยเคมีเด็ดขาด ให้รอเมื่ออายุถึง 6 เดือน จึงจะสามารถเริ่มใส่ปุ๋ยเคมีได้
เมื่อต้นมะปรางมีอายุย่างเข้าปีที่ 3 ให้ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยมูลสัตว์ปีละประมาณ 2 ครั้ง ส่วนปุ๋ยเคมี ให้ใส่ประมาณ 3 เดือนต่อครั้ง
การใช้ยาฆ่าแมลง
เมื่อต้นมะปรางเริ่มมีการแตกใบอ่อน แมลงจะเริ่มเข้ามารบกวนมากยิ่งขึ้น เมื่อประสบปัญหาแมลงก่อกวน คุณสามารถใช้ยาฆ่าแมลงฉีดพ่นได้ และเมื่อต้นมะปรางเกิดโรค เช่น โรครา ให้หายามาใส่ได้
การตัดแต่งกิ่งมะปราง
การตัดแต่งกิ่งต้นมะปราง แนะนำให้ทำในช่วงเดือนเมษายน-พฤษภาคม และสามารถใส่ปุ๋ยสูตรเร่งใบได้
ประโยชน์ของมะปราง ที่หลาย ๆ คนไม่รู้
มะปรางเป็นพทชที่มีประโยชน์มากมาย ไม่ว่าจะเป็นผลที่สามารถนำไปรับประทานได้ หรือส่วนต่าง ๆ ของต้น เช่น ราก และใบ ที่สามารถนำไปเป็นสมุนไพร อีกทั้งลำต้นยังสามารถนำไปใช้ประโยชน์อื่น ๆ ได้อีกด้วย
ประโยชน์ทางด้านโภชนาการอาหาร
- อุดมไปด้วยวิตามินซี ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระ ป้องกันเลือดออกตามไรฟัน ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันในร่างกาย
- มีวิตามินเอที่ช่วยบำรุงสายตา ช่วยให้ดวงตาสามารถปรับตัวในที่มืดได้ดีมากยิ่งขึ้น
- มีสารเบต้าแคโรทีน ช่วยลดอัตราความเสื่อมของเซลล์ลูกตา
ประโยชน์ทางด้านสมุนไพร
- รากของต้นมะปรางสามารถนำมาทำเป็นยาสมุนไพรแก้ไข้ ขับพิษ
- ยางที่บริเวณลำต้นสามารถนำมาทำเป็นน้ำยาอมกลั้วคอได้
- ใบของต้นมะปรางสามารถนำมาพอกที่บริเวณศีรษะ เพื่อลดอาการปวดหัว
ประโยชน์ทางด้านอื่น ๆ
- กิ่งสามารถนำมาทำเป็นฟืนได้
- เนื้อไม้สามารถนำไปแปรรูปเพื่อนำมาสร้างบ้าน สร้างเฟอร์นิเจอร์ และข้าวของเครื่องใช้อื่น ๆ
ราคาโดยประมาณของต้นมะปราง งบแค่ไหน ถึงจะซื้อได้
ต้นมะปรางต้นเล็ก ๆ ขนาดประมาณ 80-90 เซนติเมตร ส่วนใหญ่ราคาเริ่มต้นจะอยู่ที่ประมาณ 100-150 บาท แต่หากเป็นต้นที่ใหญ่กว่านี้ หรือเป็นสายพันธุ์ที่หายากหรือเป็นที่นิยม ราคาก็อาจจะสูงได้เหยียบหลักพันเลยทีเดียว
สรุป ปลูกต้นมะปรางดีไหม?
ต้นมะปราง นอกจากจะให้ผลไม้ที่สามารถรับประทานได้แบบสด ๆ หรือนำไปแปรรูป ส่วนต่าง ๆ ของต้นยังสามารถนำไปทำสมุนไพรหรือนำไปแปรรูปเป็นวัสดุก่อสร้างได้ ต้นมะปรางยังแฝงไปด้วยความหมายดี ๆ ที่ตามตำราโบราณมักกล่าวว่าบ้านใดที่ปลูกต้นมะปราง จะช่วยเสริมดวงให้ร่ำรวย และยิ่งปลูกไว้ทางทิศใต้ของตัวบ้าน จะยิ่งเสริมความมั่งคั่งร่ำรวย เงินไหลมาเทมา เห็นประโยชน์ดี ๆ ของการปลูกต้นมะปรางมากมายขนาดนี้ ทำให้ต้นมะปรางกลายเป็นหนึ่งในไม้ผลที่หลาย ๆ คนสนใจนิยมปลูกกันมากในยุคปัจจุบัน
