เชื่อว่าหลายคนอาจเคยสงสัยว่าแท้จริงแล้ว มะเขือเทศคือผักหรือผลไม้กันแน่ ซึ่งถ้าตอบตามความเป็นจริงแล้ว มะเขือเทศนั้นถูกจัดว่าเป็นผลไม้ ด้วยลักษณะทางพฤกษศาสตร์ เพราะผลไม้คือส่วนของรังไข่ที่เจริญเติบโตเต็มที่ของพืชดอก ซึ่งมะเขือเทศเองก็เป็นเช่นนั้น นอกจากนี้มะเขือเทศยังมีสรรพคุณมากมายหลายประการนอกจากจะช่วยเรื่องของความกระจ่างใสของผิวแล้ว ดังนั้นบทความนี้จะพาไปทำความเข้าใจเกี่ยวกับมะเขือเทศให้มากขึ้น
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์และที่มาของมะเขือเทศ
มะเขือเทศ ภาษาอังกฤษชื่อว่า Tomato มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Lycopersicon esculentum Mill.เป็นพืชชนิดหนึ่งในตระกูลผลมีเนื้อ และเมล็ด อุดมไปด้วยคุณค่าทางอาหาร โดยต้นมะเขือเทศนั้นจัดว่าเป็นพืชล้มลุกอายุเพียง 1 ปี ลักษณะของลำต้นตั้งตรง เป็นพุ่ม มีขนอ่อนๆปกคลุม ลักษณะของใบเป็นใประกอบ ออกสลับกัน ในส่วนของใบย่อยนั้นจะมีขนาดไม่เท่ากัน บางใบกลมใหญ่ ปลายแหลม บางใบมีขนาดเล็กรียาว ขอบใบหยักคล้ายกับฟันเลื่อย ในส่วนของดอกนั้น ออกดอกเป็นช่อหรือดอกเดี่ยว มีกลีบเลี้ยงสีเขียวประมาณ 5-6 กลีบ ผลเป็นผลเดี่ยว ขนาด รูปร่าง และสีแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับพันธุ์ ผิวภายนอกกลีบเป็นมัน ผลดิบเป็นสีเขียว หรือสีเขียวอมเทา แต่เมื่อสุกแล้วจะมีสีเหลือง สีส้ม หรือสีแดง เนื้อภายในฉ่ำน้ำ มีรสเปรี้ยว และเมล็ดจำนวนมาก
พันธุ์ต่างๆของมะเขือเทศที่นิยมปลูกในประเทศไทย
- มะเขือเทศอิตาลี เป็นพันธุ์มะเขือเทศที่มีลำต้นสูงใหญ่ และยังสามารถแยกย่อยออกไปได้อีกหลากหลายพันธุ์ ออกผลดก ผลมีสีแดง ลูกใหญ่ ตัวผลมีรอยหยักเล็กน้อย เนื้อของมะเขือเทศมีความแน่น ไม่นิ่มหรือยุ่ย มีรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว เนื่องจากมะเขือเทศพันธุ์นี้ต้องทำการปลูกในพื้นที่ภูเขาไฟ ซึ่งถือว่าดินมีคุณภาพดี โดยมะเขือเทศพันธุ์นี้นิยมทานทั้งแบบสด หรือนำมาใส่สลัดบ้าง บางครั้งนิยมนำไปแปรรูปเป็นซอสมะเขือเทศ สำหรับทานกับอาหารอิตาเลียน
- มะเขือเทศสีดา นิยมปลูกและรับประทานกันมาก เนื่องจากรสชาติมีความจิดและเปรี้ยวเป็นหลัก กลิ่นของมะเขือเทศไม่แรงเท่ากันพันธุ์อื่นๆ
- มะเขือเทศราชินี หรือ มะเขือเทศเชอร์รี่ มีขนาดเล็กที่สุด ผลจะมีลักษณะกลมรี เมื่อสุกจะมีสีแดงเหมือนลูกเชอร์รี่ แต่บางครั้งเมื่อสุกก็มีผลสีเหลืองด้วยเช่นกัน จะมีรสชาติและกลิ่นที่เข้มข้นกว่ามะเขือเทศขนิดอื่นๆ แต่ให้เนื้อน้อยกว่า รสชาติจะเปรี้ยวอมหวาน เมื่อสุกจัดจะนิ่มและหวานมากกว่าเปรี้ยว
- มะเขือเทศหวาน อีกหนึ่งพันธุ์ของมะเขือเทศที่ถือได้ว่าเป็นพันธุ์ใหม่เลยก็ว่าได้ โดยมะเขือเทศพันธุ์นี้เกิดขากความร่วมมือกันในการพัฒนาระหว่าง สวทช. และบริษัทที เค อาร์ แอนด์ ดี จำกัด ที่ทการพัฒนามะเขือเทศผลเล็กพันธุ์ PC3 และ PC11 ซึ่งทั้งสองสายพันธุ์นี้ให้รสาติดี หวาน เนื้อแน่น
วิธีปลูกและดูแลรักษามะเขือเทศ
เราสามารถปลูกมะเขือเทศเกือบทุกสายพันธุ์ไว้ที่สวนหลังบ้านได้ โดยเริ่มจากเตรียมพื้นที่ในการปลูก ต้องเป็นพื้นที่ที่มีแสงสว่างส่องตลอดทั้งวัน หรือขั้นต่ำ 6-8 ชั่วโมงต่อวัน หลังจากนั้นเตรียมเมล็ดซึ่งอาจเป็นเมล็ดพันธุ์จากโรงงาน หรือเมล็ดที่ปลูกทานสด หว่านเมล็ดลงในกระบะเพาะ ประมาณ 10 วันเมล็ดจะเริ่มงอกและแตกใบออกมา ซึ่งหลังจากเมล็ดงอกจนต้นกล้มีอายุได้ 15 วัน หรือเริ่มมีใบจริงงอกออกมาแล้ว ค่อยย้ายลงไปปลูกในกระถาง หรือถุงปลูกขนาดเล็ก เมื่อต้นกล้ามีอายุครบ 30 วัน จึงย้ายมาที่แปลงปลูก นอกจากนี้ระยะระหว่างต้นและแถวควรอยู่ที่ประมาณ 50×70 เซนติเมตร สำหรับเคล็ดลับการดูแลต้นมะเขือเทศให้แข็งแรงและออกผลได้ดีนั้น อยู่ที่การให้น้ำ โดยผู้ปลูกต้องให้น้ำตั้งแต่เริ่มปลูกไปจนถึงผลเริ่มแก่อย่างสม่ำเสมอ จนกระทั่งผลมะเขือเทศเริมเปลี่ยนสี จึงค่อยๆลดการให้น้ำลงเพื่อป้องกันผลแตก ถึงอย่างไรก็ตาม ไม่ควรให้นำในปริมาณมากจนเกินไป เพราะจะทำให้ดินมีน้ำขังแฉะและอาจก่อให้เกิดโรคโคนเน่าได้ อีกสิ่งที่สำคัญสำหรับการปลูกกมะเขือเทศนั่นก็คือ ปุ๋ยและดิน แนะว่าควรใส่ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยมูลไส้เดือนทุกๆ 20 วัน เพื่อให้ต้นมะเขือเทศได้รับสารอาหารอย่างเพียงพอ
คุณประโยชน์และสรรพคุณของมะเขือเทศ
ประโยชน์ของมะเขือเทศนั้นมีอยู่มากมาย เพราะภายในมะเขือเทศ สรรพคุณนั้นอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุต่างๆที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ได้แก่ วิตามินเอ วิตามินซี วิตามินเค วิตามินบี1 วิตามินบี2 ธาตุแคลเซียม ฟอสฟอรัส ธาตุเหล็ก นอกจากนี้ภายในมะเขือเทศ ยังมีประมาณวิตามินเอที่ร่างกายต้องการเป็นจำนวนถึง 1 ใน 3 ของวิตามินเอที่ร่างต้องการต่อวัน และยังมีสารประเภทไลโคปีน (Lycopene) แคโรทีนอยด์ กระอะมิโน เป็นต้น ที่มีสรรพคุณป้องกันด้านต่างๆ ดังนี้.
- ช่วยป้องกันโรคเลือดออกตามไรฟัน และโรคลักปิดลักเปิด
- ช่วยป้องกันการแข็งตัวของหลอดเลือด
- ช่วยรักษาโรคความดันโลหิตสูง
- ลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจ
- ช่วยป้องกันการเกิดสภาวะหัวใจขาดเลือด
- ช่วยป้องกันโรคสมองเสื่อม หรืออัลไซเมอร์
- ช่วยบำรุงให้ผิวพรรณขาวกระจ่างใส
- ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งรังไข่ในผู้หญิง
- ช่วยให้ระบบขับถ่ายสามารถทำงานได้ดีขึ้น
- ช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราภายในช่องปาก
ที่มา
https://www.doctor.or.th
https://www.thaihealth.or.th