ความเชื่อเกี่ยวกับต้นไม้
ดอกจำปี เป็นดอกไม้มงคลของชาวราศีสิงห์ มีความเชื่อว่าหากนำดอกจำปีถวายพระ ทำบุญ จะส่งผลให้เจริญในหน้าที่การงานให้เจริญยิ่งขึ้นไป อีกทั้งในสมัยก่อนยังใช้ดอกจำปีเสียบร่องอก ซึ่งถ้าหากดอกจำปีไม่ร่วงหล่นลงมาที่พื้น สาวไทยผู้นั้นจะได้รับการยกย่องว่ามีทรวงอกที่งดงามตามสมัยนิยมที่สุด เนื่องจากสมัยนั้นผู้ที่มีอกที่ชิดกันนั้น เป็นอกที่งดงามอย่างมากที่สุด
ควรปลูกบริเวณใดของบ้าน
คนไทยนิยมปลูกต้นจำปีไว้ในบริเวณบ้านหรือสวนมากเป็นอันดับต้นๆของไม้ดอกยืนต้น ซึ่งควรปลูกให้อยู่ในทิศใต้ เพื่อที่ลมฝนจะได้พัดกลิ่นหอมเข้ามาภายในบ้านนั่นเอง
ส่วนประกอบของต้นไม้
ลำต้น
เป็นพันธุ์ไม้ยืนต้นที่จัดอยู่ในขนาดเล็กไปจนถึงขนาดกลาง ซึ่งมีความสูงประมาณ 10-20 เมตร เป็นไม้ที่ไม่ผลัดใบ เปลือกของลำต้นจะมีสีน้ำตาล เป็นลำต้นที่แตกเป็นร่องถี่ กิ่งเปราะ หักง่าย กิ่งมีขนสีเทา ก้านใบยาว 1.5-2 เซนติเมตร
ใบ
มีลักษณะเป็นรูปรี ปลายใบจะแหลม ส่วนบริเวณขอบใบจะเรียบ ใบจะมีความกว้างประมาณ 8 ซนติเมตร และมีความยาวประมาณ 20 เซนติเมตร
ดอก
เป็นดอกประเภทดอกเดี่ยว ที่มักจะออกตามซอกใบ กลีบดอกจำปีจะมีสีขาว มีลักษณะที่แคบและเรียบ จะมีกลีบดอกประมาณ 8-12 กลีบ ซึ่งมีความยาวประมาณ 4-6 เซนติเมตร สิ่งที่เป็นเอกลักษณ์ของดอกจำปีก็คือกลิ่นที่หอมเย็นๆนั่นเอง นิยมนำมาดมหรือทัดที่หู เกสรเพศผู้ มีจำนวนมากถึงประมาณ 20-32 อัน เกสรเพศเมีย ก้านชูเกสร มีความยาวประมาณ 0.5 เซนติเมตร รังไข่มีประมาณ 10-14 อัน แต่ละส่วนแยกออกจากกัน ผิวเกลี้ยงหรือมีขนสีน้ำตาล ไม่ติดผล
ผล
ผลของจำปีจะออกเป็นกระจุกแน่นๆ 15-25 ผลต่อจำนวน 1 ก้านผล ซึ่งมีความยาวประมาณ 10-20 เซนติเมตร แต่ละผลมีลักษณะทรงกลม เปลือกผลอ่อนมีสีเขียวอ่อน ผลแก่มีสีเขียมอมน้ำตาล และมีปุ่มสีน้ำตาลกระจายทั่วผล ส่วนผลสุกจะมีสีแดง เปลือกผลค่อนข้างหนา ด้านในผลมีเมล็ดสีดำ
สายพันธุ์
ต้นจำปีมีสายพันธุ์มากกว่า 50 ชนิด อาทิเช่น จำปีหลวง จำปีลูกผสม จำปีสีนวล จำปีแดง จำปีจีน จำปี Susan จำปียูนนาน จำปี Star war จำปีจิ๋ว หรือจำปีแคระ เป็นต้น
วิธีการปลูก
การปลูกต้นจำปีมีหลายวิธีด้วยกัน อย่างเช่น เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง แต่นิยมวิธีตอนกิ่ง ซึ่งวิธีตอนกิ่ง คือ ตอนกิ่งจำปีที่มีอายุตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป ให้ขนาดกิ่งจำปีประมาณนิ้วก้อยหรือนิ้วหัวแม่มือ ใช้มีดกรีดตรงกิ่งให้เป็นวงกลม 2 จุด ให้ห่างกันประมาณ 2.5-3 เซนติเมตร จากนั้นจัดเปลือกหุ้มออก ก่อนจะใช้มีดขูดเยื่อหุ้มออกจนถึงแก่นไม้ ต่อไปให้นำถุงตอนกิ่งมาบรรจุขุ๋ยมะพร้าวเปียกมาหุ้มรัดบริเวณควั่นกิ่ง ด้วยการผ่าถุงตอนออกเป็นร่องตามขวาง ปิดปากถุงให้มิดชิด รอจนต้นจำปีเจริญเติบโตประมาณ 30-70 วัน จากนั้นเมื่อต้นจำปีออกเป็นต้นกล้าก็สามารถนำไปลงแปลงดินที่ต้องการได้ทันที
วิธีการดูแลจำปีให้เจริญงอกงาม
ดิน
ต้นจำปีจะชอบและเจริญเติบโตได้ดีในดินร่วน ที่ไม่มีความชื้นมาก มีความแห้ง น้ำจะต้องไม่ขัง หรือดินที่ผสมกับใบก้ามปู
ปุ๋ย
ต้นจำปีเป็นต้นไม้ที่ดูแลรักษาได้ง่าย จึงไม่ต้องใส่ปุ๋ยที่แตกต่างจากพืชนิดอื่นๆมากหนัก นิยมใช้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ สูตร 15-15-15
น้ำ
ต้นจำปีจะชอบน้ำมาก แต่เป็นต้นไม้ที่ไม่ชอบน้ำขัง ดังนั้นจะต้องควรหมั่นรดน้ำทุกวัน โดยเฉพาะฤดูแล้ง ให้รดน้ำ 2 ครั้ง/วัน
แสง
ต้นจำปี เมื่อมีการรดน้ำเยอะๆและปริมาณมากแล้วนั้น จึงจะต้องมีการระบายน้ำออก โดยการโดนแสงในปริมาณเยอะ จึงชอบแสงแดดจัด กลางแจ้ง
ประโยชน์หรือสรรพคุณอื่นๆ
- ดอกและใบนำมาต้มน้ำดื่ม วิธีก็คือนำใบและดอกที่แห้งจำนวน 5-10 ใบ มาต้มน้ำดื่ม มีสรรพคุณคือ ช่วยระงับประสาท ช่วยให้ผ่อนคลาย ช่วยบำรุงหัวใจ ช่วยขับน้ำดี ช่วยบำรุงเลือด ช่วยระงับอาการไอ ช่วยขับเสมหะ แก้คลื่นเหียน อาเจียน แก้อาการเบื่อเมา บรรเทาอาการหลอดลมอักเสบ หรือลดอาการเจ็บในลำคอ แก้ต่อมลูกหมากอักเสบ ช่วยในการขับระดูขาว ช่วยลดไข้ บรรเทาอาการหวัด
- นอกจากส่วนของดอกจะใช้ต้มกินแล้ว ยังสามารถใช้ดม เพื่อแก้อาการวิงเวียนศีรษะ แก้อาการเบื่อเมา ช่วยระงับประสาท ช่วยให้ผ่อนคลาย
- สกัดน้ำมันจำปี เพราะน้ำมันดอกจำปีมีฤทธิ์สงบประสาทและต้านเชื้อจุลินทรีย์
- เนื้อไม้ใช้ในการก่อสร้าง ทำเครื่องเรือน โลงศพ นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ ไม้ให้ร่มเงา
- ใช้เป็นเครื่องมือทดสอบความงามของสาวไทยในอดีต
ราคาต่อต้นโดยประมาณ
ต้นจำปีที่มีความสูงประมาณ 50 เซนติเมตร จะจำหน่ายอยู่ที่ราคา 90-100 บาท ส่วนต้นมีความสูงประมาณ 2 เมตร จะจำหน่ายอยู่ที่ราคา 500 บาท และต้นมีความสูงประมาณ 4 เมตร จะจำหน่ายอยู่ที่ราคา 1500 บาท ซึ่งแต่ละขนาดก็จะมีข้อดีข้อเสียที่แตกต่างกันออกไป จึงควรเลือกตามที่ต้องการ
