นมแมว ไม้ดอกสีนวลมีกลิ่นหอม มีวิธีปลูกยังไงให้ได้ชมดอกเร็ว ๆ

นมแมว ชื่อดอกไม้ไทยที่พ่อแม่ หรือปู่ย่าตาทวดของเราต้องรู้จักแน่นอน สมัยก่อนต้นนมแมวเป็นพันธุ์ไม้ดอกที่จะเจอบ่อยตามวัดและโรงเรียน เป็นไม้พุ่มกึ่งเลื้อย ไม่สูงมากเท่าไร มันก็จะมีเรื่องราวของปู่ยา บอกผ่านรุ่นพ่อแม่พวกเรามา แต่เราคงจะไม่ค่อยรู้กัน สมัยที่พวกท่านยังเป็นเด็กและไปโรงเรียน ท่านมักจะเล่าว่า ก่อนกลับบ้านหรือขาไปโรงเรียน ระหว่างทางท่านมักจะพบต้นนมเป็นบ่อยมาก ต้นพุ่มเตี้ย มีดอกสีขาวนวลเล็กๆ ที่แอบอยุ่ในพุ่มใบ

สิ่งที่พวกท่านชอบทำคือเด็ดดอกนมแมวแล้วเอาไปเก็บในผ้าเช็ดหน้า กระเป๋าเสื้อ หรือบางคนก็ชอบเอาไปทัดบนผม นั้นก็เพราะดอกนมแมวมีกลิ่นหอมหวาน และติดทนนานเหมือนเราพบเครื่องหอมติดตัวไป หรืออาจจะนำไปวางตามมุมห้อง ก็จพทำให้เกิดกลิ่นที่สร้างบรรยากาศผ่อนคลายให้กับคนในบ้านได้ดีเลยทีเดียว

แค่ได้ฟังเรื่องราวจากคุณพ่อคุณแม่แล้ว Kasettoday จึงอยากจำทำบทความเกี่ยวกับต้นนมแมว เพื่อในเพื่อน ๆ สามารถศึกษาความเป็นมา การปลูก การดูแล และวิธีปลูกให้ดอกออกตลอดปีง่าย ๆ ด้วยวิธีเฉพาะสวนเรา ใครไม่อยากพลาดต้องอ่านจนจบนะ

ข้อมูลทั่วไปของต้นนมแมว

ชื่อภาษไทย : นมแมว

ชื่อภาษาอังกฤษ : Nom maeo.

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Rauwenhoffia siamensis Scheff

ชื่อสกุล : ANNONACEAE

ถิ่นกำเนิดต้นนมแมว

ต้นนมแมวเป็นพรรณไม้เฉพาะถิ่นและพืชพื้นเมืองดั้งเดิมของประเทศไทย ซึ่งเราได้ข้อมูลมาจากบันทึกของพระยาวินิจวนันดรที่ได้กล่าวว่า นมแมว คือพืชเฉพาะถิ่นที่สามารถพบได้ในป่าดิบของภาคกลางและภาคใต้ และประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งจะขึ้นตามชายป่าที่มีความชื้น เป็นต้นไม้ที่ทนน้ำ สามารถอยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีน้ำท่วมขังได้หลายเดือน หรือในบางต้นที่มีขนาดใหญ่ ก็สามารถปลูกใกล้ริมน้ำได้อีกด้วย

ลักษณะทั่วไป

ลำต้น

ได้ถูกจัดอยู่ในประเภทไม้พุ่มรอเลี้อยแบบไม่ผลัดใบ โดยสามารถเลื้อยไปได้ไกลราว 2-5 เมตร ลำต้นมีการแตกกิ่งก้านมากและเป็นพุ่มใหญ่ เปลือกของลำต้นเป็นสีน้ำตาลปนเหลือง ตัวเนื้อไม้มีความเหนียวค่อนข้างมาก กิ่งอ่อนจะปรากฏขนสีน้ำตาลรูปดาวขึ้นหนาแน่น

ใบ

เป็นประเภทใบเดี่ยวที่ออกเรียงสลับกัน ใบมีลักษณะรูปขอบขนานแกมหอก ส่วนปลายของใบแหลม โคนใบจะมนและขอบใบมีความเรียบ ขนาดของใบมีความกว้าง 3-6 เซนติเมตร และความยาว 10-22.5 เซนติเมตร

ดอก

มีสีเหลืองนวลกับมีกลิ่นหอมเย็นและจะหอมแรงในเวลากลางคืน ลักษณะของดอกเป็นดอกเดี่ยวที่ออกตามซอกของใบใกล้ๆ กับปลายยอด ซึ่งขนาดของดอกมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.5 เซนติเมตร และมีเกสรเพศผู้เป็นกระจุกจำนวนมาก กลีบดอกจะหนามีอยู่จำนวน 6 กลีบ ในลักษณะเรียงกัน 2 ชั้น พร้อมกับมีขนปกคลุม โดยกลีบนอกเป็นรูปทรงไข่ ขนาดกว้างประมาณ 1 เซนติเมตร ยาวราวๆ 1.3 เซนติเมตร และกลีบในจะคล้ายกับกลีบนอกแต่มีขนาดเล็กกว่า ส่วนกลีบรองดอกจะเป็นรูปสามเหลี่ยมสีเขียว ปลายมน ขนาด 4-5 มิลลิเมตร และมีขนสีน้ำตาลซึ่งจะมีอยู่จำนวน 3 กลีบ ทั้งนี้การออกดอกสามารถออกได้ตลอดทั้งปี แต่ในฤดูฝนโดยเฉพาะเดือนสิงหาคมถึงตุลาคมจะเป็นช่วงที่ดอกดกมากๆ

ผล

เป็นประเภทผลกลุ่ม แต่ละกลุ่มจะมีผลย่อยอยู่ 8-15 ผล ผลมีลักษณะเป็นรูปกลมรี มีตุ่มที่ปลายผลเหมือนเต้านมของแมว และมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1 เซนติเมตร ความยาวราวๆ 1-2 เซนติเมตร ขณะที่ผลสุกจะเป็นสีเหลือง ส่วนเปลือกของผลมีความนิ่มกับมีกลิ่นหอม ข้างในผลมีเมล็ดสีดำอยู่จำนวน 6-8 เมล็ด และผลมีรสชาติหวานสามารถรับประทานได้

การขยายพันธุ์

ด้านการขยายพันธุ์ นมแมว สามารถทำได้ 2 วิธี คือ การเพาะเมล็ด และ การตอนกิ่ง ซึ่งสามารถเลือกทำได้ตามความถนัด

การเพาะเมล็ด

เริ่มด้วยการเตรียมอุปกรณ์ คือ กระถางเพาะชำ 2-5 นิ้ว ใช้ทรายผสมขุยมะพร้าวเป็นวัสดุเพาะ จะทำให้อัตราการงอกดีกว่า แต่ถ้าไม่มีแนะนำให้ใช้ขุยมะพร้าวอย่างเดียวก็ได้ และเตรียมเมล็ดของต้นนมแมว ควรบีบให้เมล็ดออกมาจากผลก่อน

นำเมล็ดกดลงดินประมาณ 1 ซม. และรดน้ำให้ชุ่ม นำมาวางในที่ร่มรำไร หรือ บริเวณที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก ควรรดน้ำทุกวันไม่ควรปล่อยให้ดินแห้งเกินไป หรือน้ำขังมากไปเพราะอาจจะทำให้เมล็ดเน่าได้

การตอนกิ่ง

กิ่งที่เลือกใช้มาปักชำ ควรเป็นกิ่งที่มีสีเขียวอมน้ำตาล จะได้ผลดีที่สุด เพราะรากจะงอกได้เร็วมากกว่ากิ่งที่แข็งและมีอายุนานแล้ว สามารถใช้น้ำยาเร่งรากเข้ามาช่วย

เทคนิคในการเร่งรากคือ การใช้วิธีควบแน่น คือเอาต้นที่ปักชำเอาไปใส่ในถุงใส่ปิดปากถุงไว้เพื่อไม่ให้น้ำระเหยออก เป็นวิธีที่ทำให้ต้นไม้ที่ใช้วิธีปักชำ ติดรากไว

การปลูกและการดูแล

การปลูก

แสงแดด

ต้นนมแมวสามารถปลูกได้ในทั้งที่มีแสงแดดครึ่งวัน และแสงแดดรำไร ซึ่งปลูกในที่ร่มได้ด้วย แต่ถ้าได้รับแดดครึ่งวันก็จะทำให้ต้นโตไว ใบใหญ่และมีสีเขียวเข้ม

น้ำ

ปกติแล้วต้นนมแมวเป็นไม้ที่ชอบอยู่ในสภาพอากาศร้อนชื้น หรือเติบโตใกล้แหล่งน้ำ สามารถทนสภาพน้ำขังได้ดี ถ้าปลูกในกระถางก็สามารถรดน้ำ เช้า-เย็น

ดิน

สามารถปลุกได้ในดินร่วน หรือ ดินดาน และดินที่มีสภาพกึ่งดินเหนียวก็สามารถปลูกได้เช่นกัน เพราะถิ่นที่อยู่ที่พบมากจะอยุ่ทางภาคใต้ หรือจะใช้ดินถุง ผสมกับกาบมะพร้าว และปุ๋ยคอก ในอัตราส่วน 2:1:1

ปุ๋ย

ต้นนมแมวเป็นไม้โตง่าย เลี้ยงดูไม่ยาก ส่วนใหญ่ไม่จำเป็นต้องให้ปุ๋ยอะไรมาก แต่สามารถใส๋เป็นปุ๋ยสูตรเสมอ 15-15-15 สูตรละลายช้า หรือจะใส่เป็นปุ๋ยหมักก็ได้เช่นกัน ใส่ปุ๋ยทุกๆ 3 เดือน

การดูแล

สำหรับการดูแลต้นนมแมว นั้นก็ดูแลไม่ยากเลย เพราะเขาเป็นต้นที่เจริญเติมโตเร็ว ยิ่งเรามีการตัดแต่งเขาบ่อย เขาก็จะยิ่งแตกยิ่งมากขึ้น และยังเป็นการเพิ่มโอกาส การติดดอกมากขึ้นอีกด้วย

และเรายังมีวิธีเร่งดอกด้วยวิธีง่าย ๆ และปลอดภัย โดยการใช้จุลินทรีย์สังเคราะห์แสง ใช้ 3-4 วัน/สัปดาห์ ฉีดพ้นให้ทั่ว และยิ่งดินมีอินทรีย์วัตถุมากก็จะยิ่งเร่งให้ต้นโตเร็ว ดอกออกตลอดปี

ประโยชน์

ในเรื่องคุณประโยชน์นั้น นมแมว มีสรรพคุณทางด้านสมุนไพรมานาน โดยคนโบราณจะใช้ยอดของใบอ่อนสำหรับช่วยแก้อาการท้องอืดท้องเฟ้อในเด็กเล็กและใช้ในการหย่านมของเด็ก

แล้วในทางตำรายาพื้นบ้านของภาคอีสานก็จะใช้รากเป็นยาแก้สำหรับสตรีที่ประจำเดือนมาไม่ปกติด้วย ยิ่งไปกว่านั้นก็ยังมีสรรพคุณอื่นๆ อีก เช่น

• ราก ใช้แก้ริดสีดวงจมูก ใช้แก้พิษแมลงสัตว์กัดต่อย ใช้แก้โรคผอมแห้งของสตรีที่มาจากการคลอดบุตร

• รากและเนื้อไม้ ใช้แก้ไข้หวัด ไข้ทับระดู ไข้ซ้ำ

• ผล ใช้ทาแก้ผดผื่นคันตามร่างกาย เป็นต้น

ไอเดียการใช้งานต้นนมแมว

นอกเหนือจากนี้ ดอกของนมแมว ก็สามารถสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหยที่นำไปใช้สำหรับแต่งกลิ่นอาหารและเครื่องสำอางได้ด้วย และยังเหมาะกับชีวิตยุคปัจจุบันซึ่งมีความเคร่งเครียดไม่น้อย นั่นก็คือ การนำ นมแมว จัดเป็นไม้ประดับตามสวนสาธารณะ สถานที่ราชการ หรือในบริเวณบ้าน เพราะเป็นต้นพืชที่ปลูกง่ายดูแลง่าย มีความทนทานและมีอายุยืนแถมส่งกลิ่นหอมเย็นสดชื่นช่วยให้ผ่อนคลายได้ดีทีเดียว

สำหรับบ้านเรือนก็สามารถปลูกไว้ที่สวนของบ้าน ริมรั้ว หรือใกล้ศาลาพักผ่อน โดยปลูกได้ทั้งแบบลงดินและลงกระถาง แล้วเนื่องจาก นมแมว เป็นไม้พุ่มรอเลื้อยจึงสามารถดัดด้วยลวด เพื่อตกแต่งรูปทรงหรือจะดัดให้เป็นซุ้มประตูก็ได้เช่นกัน แล้วด้วยคุณสมบัติแบบนี้จึงสามารถเข้ากับรูปแบบสวนหลากหลาย ไม่ว่าจะ สวนสไตล์มินิมอล สวนสไตล์วินเทจ หรือสวนสไตล์ไทย

ใครอ่านถึงตรงนี้แล้ว และเริ่มอยากปลูกดอกไม้ไทยสักต้น และยังเป็นมือใหม่หัดปลูก เราก็ขอแนะนำต้นนมแมวให้คุณได้ลองฝีมือกัน เพราะเป็นต้นไม้ที่ปลุกง่าย โตเร็ว จะปลุกในที่ร่มรำไรก็สามารถปลูกได้ และยังมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว หากใครไม่รุ้จะไปซื้อที่ไหน ไม่ต้องมาถามใคร ทักหาน้อง ๆ แอดมินได้เลย ต้นไม้ของสวนเราสวยและแข็งแรง มีบริการปลูกด้วย อย่ารอช้าทักมาเลย และเรายังมีบทความดี ๆ อีกมากมาย

แหล่งอ้างอิง

ฐานข้อมูลสมุนไพร