บัวสวรรค์ ไม้มงคล ร่มรื่น แม้พื้นที่บ้านน้อย

บัวสวรรค์ หรือ  “กัตตาเวีย” เป็นต้นไม้มงคลที่มีดอกสวยงามที่นิยมปลูกในเขตร้อนชื้น ใกล้เส้นศูนย์สูตร สามารถปลูกในบ้านได้ต้นไม่ใหญ่ แต่ก็สร้างร่มเงาได้ดี มีกลิ่นหอม สร้างความสดชื่นให้กับบ้าน และเป็นรากดิ่งลึกไม่กระจายชอนไชไปทำลายอาคารหรือบ้านให้เสียหายอีกด้วย จึงทำให้สามารถปลูกได้ทุกส่วนของบ้าน แม้แต่ทาวน์โฮม หรือบ้านที่มีพื้นที่เล็กๆก็สามารถปลูกได้

ข้อมูลทั่วไป

ชื่ออื่นๆ : บัวดิน, บัวฝรั่ง

วงศ์ : LECYTHIDACEAE

ถิ่นกำเนิด : อเมริกาเขตร้อน (เวเนซุเอลา กียาน่า สุรินัม เปรู บราซิล),  แอฟริกาตะวันออก โคลัมเบีย คอสตาริกาและปานามา

บัวสวรรค์ถือเป็นต้นไม้ในหลักธรรมทางพุทธศาสนา จากการเปรียบบัว 4 เหล่า คือ อุคฆฏิตัญญู, วิปจิตัญญู, เนยยะ, ปทปรมะ ซึ่งบัวสวรรค์เป็นบัวที่เกิดบนบก ไม่ได้เกิดในน้ำ นอกจากนี้ยังถูกตั้งชื่อสกุลตาม Gustav ที่ 3 กษัตริย์ของสวีเดน (ปี ค.ศ. 1771-1792) และยังได้ชื่อว่าเป็นต้นไม้ประจำมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี

ส่วนประกอบของบัวสวรรค์

ลำต้น

มีขนาดกลาง สูงประมาณ 4-15 เมตร เปลือกต้นสีน้ำตาลเข้ม ลำต้นตรง รอบลำต้นกว้างประมาณ 30 เซนติเมตรหรือ 1 ฟุตหรือมากกว่านั้นขึ้นอยู่กับสภาพภูมิอากาศ ตามลำต้นจะมีตุ่มปมขนาดต่างๆ ผิวลำต้นหยาบขรุขระ

ใบ

ลักษณะใบบัวสวรรค์ เป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่กลับหรือรูปหอกกลับ โคนใบสอบเรียว ปลายใบแหลม ขอบใบหยัก มีความยาวได้มากที่สุด 1 เมตร ก้านใบยาว 11 ซม.

ดอก

ดอกบัวสวรรค์ออกดอกเป็นช่อแบบช่อเชิงหลั่นสั้นๆ จะออกดอกบริเวณที่ยอดตามซอกใบหรือปลายกิ่งหรือตามลำต้น มีกลิ่นหอม มีกลีบดอกหนา จำนวน 6-9 กลีบ ลักษณะค่อนข้างกลม ขอบกลีบเป็นคลื่นหยัก งอ ปลายกลีบจะมีสีเข้มกว่าโคนกลีบ มีสีขาวหรือขาวอมชมพู ส่วนล่างจะมีสีขาว ส่วนบนจะสีชมพูและมีเกสรเพศผู้จำนวนมาก และมีก้านเกสรเพศเมียสั้น ดอกมักออกซ่อนอยู่ภายในทรงพุ่ม ออกดอกตลอดปี ดอกบานและร่วงภายใน 1 – 2 วันเท่านั้น

ผล

ผลบัวสวรรค์ เป็นผลแห้งแตกแบบมีฝาปิด (pyxidia) กลม ปลายแบน คล้ายรูประฆังคว่ำ กว้าง 7-10 ซม. ยาวได้ถึง 8 ซม. ปลายผลตัดแบน ผลอ่อนสีเขียว เมื่อแก่สีน้ำตาลอมเขียว ผิวขรุขระไม่เรียบ  ผิวมีช่องอากาศกระจาย เมล็ดรูปร่างไม่แน่นอน ยาวประมาณ 6 ซม.ภายในผลมีเนื้อสีเหลืองและมีเมล็ด 3 เมล็ด

เมล็ด

เมล็ดบัวสวรรค์ สีดำผิวเกลี้ยงเป็นมัน รูปไข่เบี้ยว ที่ขั้วผลมีเนื้อสีเหลืองติดอยู่ กว้าง 1.2-1.5 เซนติเมตร ยาว 1.7-2.0 เซนติเมตร

สายพันธ์ุของบัวสวรรค์

บัวสวรรค์เดิมทีจะมีสีชมพู ส่วนใหญ่จะปลูกกันเพื่อความสวยงาม แต่จะมีอีกสายพันธุ์หนึ่งที่เรียกว่า “บัวสวรรค์ดอกขาว” เกิดจากการนำบัวสวรรค์สีชมพูไปเพาะเป็นต้นกล้า แล้วนำไปปลูกเลี้ยงจำนวนหลายต้น ทำให้ดอกมีสีขาว แตกต่างจากสายพันธุ์เดิมอย่างชัดเจน และยังทำให้ดอกมีกลิ่นหอมอ่อนๆ ซึ่งเกิดจาก “การกลายพันธุ์” จึงกลายเป็นบัวสวรรค์สายพันธุ์ใหม่

วิธีการปลูกบัวสวรรค์

บัวสวรรค์สามารถปลูกได้ทุกพื้นที่ เพราะทนต่อสภาพแวดล้อม การปลูกบัวสวรรค์นิยมปลูกโดยการตอนกิ่งและปักชำ หรือเพาะเมล็ดโดยใช้เมล็ดจากธรรมชาติ แต่เมล็ดของบัวสวรรค์นั้นจะมีขนาดใหญ่และหนัก จึงไม่สามารถกระจายออกไปได้ไกลในอากาศ ดังนั้นจึงจะร่วงอยู่ใต้ลำต้น และจะงอกขึ้นมาใหม่เมื่อเมล็ดเน่า การเพาะเมล็ดใช้เวลาถึง 5 ปี ในการออกดอก ซึ่งหากปลูกด้วยการตอนกิ่งหรือปักชำจะได้ผลผลิตที่เร็วกว่า

วิธีการดูแลบัวสวรรค์

แสง

สำหรับบัวสวรรค์จะชอบแสงแดดจัด หรือแดดรำไร จึงควรปลูกในที่โล่งแจ้ง

น้ำ

การรดน้ำจะรดเช้า-เย็น ยกเว้นในช่วงหน้าฝน เพราะบัวสวรรค์ชอบน้ำปานกลางถึงมาก บัวสวรรค์จะชอบดินที่มีการระบายน้ำได้ดี อย่างดินร่วน หรือดินร่วนปนทราย

ข้อดีของบัวสวรรค์

1. เป็นพันธุ์ไม้หอมที่ดูแลง่าย ทนต่อสภาพแวดล้อม แข็งแรงไม่ต้องดูแลมาก เป็นต้นไม้ที่น่าปลูกประดับบ้านเป็นอย่างยิ่ง
2. ใบไม่ค่อยร่วง ใบหนาทึบเหมาะกับการปลูกกรองแสงลดความร้อมเข้าตัวบ้าน
3. ดอกสวยหอมชื่นใจ มีดอกคล้ายดอกบัว เมื่อดอกโรยจะมีผลคล้ายฝักบัวอีกด้วย กลิ่นหอมอ่อนๆ เหมือนดอกบัว

ประโยชน์ของบัวสวรรค์

• ปลูกเป็นไม้ประดับ เพราะใบจะมีสีเขียวสดตลอดปี ช่วยให้บ้านดูร่มรื่นเย็นสบาย
• เยื่อไม้บัวสวรรค์ใช้ทำด้าย
• น้ำจากก้านดอกอ่อนสามารถนำไปหมักและกลั่นนำมารับประทานสร้างความสดชื่น
• ลำต้นตรงสามารถนำไปใช้สำหรับการก่อสร้างได้
• เปลือกลำต้น ใบ และผล ใช้ในการทำพลาสเตอร์ยาได้

สรรพคุณของบัวสวรรค์

• ใบสามารถนำไปต้มยาทำเป็นยาแก้พิษ แก้พิษไข้ แก้หวัดได้
• ก้านดอกอ่อนสามารถนำไปหมักและกลั่นทาน ช่วยบำรุงโลหิต และบำรุงธาตุ
• ใบอ่อน และเปลือกไม้ชั้นในสามารถนำไปผสมเกาหลินในน้ำเย็น ทำเป็นยาแก้อาเจียนในทารก

ราคาต้นบัวสวรรค์

ต้นบัวสวรรค์มักจะขายเป็นกระถาง อายุ 4-12 เดือน ราคาขึ้นอยู่กับขนาด เริ่มต้นที่ 200-1,500 บาทเลยทีเดียว

ข้อแนะนำการปลูกบัวสวรรค์

การสังเกตบัวสวรรค์ออกดอกนั้น ต้องสังเกตการร่วงของใบ เพราะดอกบัวสวรรค์จะออกดอกใต้พุ่มทำให้สังเกตได้ไม่ชัดเจน ถ้าไม่สังเกตให้ดีก็จะไม่เห็นดอกบัวสวรรค์

แหล่งอ้างอิง

: https://www.teaoilcenter.org/