มะเฟือง ผลไม้ที่มากด้วยคุณประโยชน์

ตามความเชื่อของคนโบราณมีความเชื่อว่าการปลูกต้นมะเฟืองไว้ในบ้านนั้นไม่ดีเพราะชื่อของต้นไม้นั้นไม่เป็นมงคล เพราะคำว่าเฟืองนั้นมีความคล้องจองกับคำว่าเคือง ทำอะไรก็จะฝืดเคืองไม่ก้าวหน้า และยังมีความเชื่ออีกว่าต้นมะเฟืองนั้นเป็นต้นไม้ใหญ่ทำให้มีภูตผีอาศัยอยู่ คอยรังควาญผู้คนยามค่ำคืน และหากใครที่ได้อาคม หรือมีอาคมเขาห้ามไม่ให้เดินบอดกิ่งมะเฟืองเพราะจะทำให้อาคมเสื่อมและกลายเป็นปอบหรือกระหัง

ส่วนประกอบของต้นมะเฟือง

ลำต้น

ต้นมะเฟืองเป็นต้นไม้ประเภทไม้ยืนต้นที่จะมีความสูงอยู่ประมาณ 5-12 เมตร เป็นต้นไม้ที่มีขนาดเล็กถึงกลาง ขนาดของลำต้นจะอยู่ที่ 20-25 เซนติเมตร เปลือกของต้นมีลักษณะเรียบ เป็นสีน้ำตาลอมดำ มีรอยแตดยาวไปทั่วต้น แตกกิ่งออกมาเป็นจำนวนมาก

ใบ

ใบของต้นมะเฟืองนั้นจะออกใหม่อยู่ตลอดปี ไม่มีการผลัดใบใหม่ ทำให้การให้รมณ์เงาใต้ต้นมะเฟืองนั้นถือว่ามาก โดยจะเป็นใบเลี้ยงเดี่ยว ประกอบด้วยก้านหลักที่มีความยาว 15-25เซนติเมตร ใบย่อยอยู่อีก 5-11 ใบเรียงกันเป็นคู่ๆ  จนถึงปลายก้านและใบสุดท้ายจะเป็นใบเดี่ยว มีลักษณะคล้ายกับใบมะยม แต่ในมะเฟืองจะมีความป้อมกว่า ฐานใบมีความเบี้ยวมน ปลานแหลม ในอ่อนจะเป็นสีแดงอมม่วง เมื่อแก่จะเป็นสีเขียวเข้ม ขอบใบเรียบ แผ่นใบเป็นมันมีขนอ่อนปกคลุมคล้ายขนกำมะหยี่

ดอก

ลักษณะของดอกจะออกดอกแบบเป็นช่อตามกิ่งและตามลำต้น มีความยาว 1.5-7.5 เซนติเมตร ดอกตูมจะมีสีม่วงแดงเมื่อดอกบานจะเป็นสีแดงม่วง ขาว หรือชมพู มีกลีบดอกขนาดเล็ก 5 กลีบ ภายในเป็นเกสรตัวผู้ 10 อัน ตัวเมีย 1 อัน ด้านล่างสุดจะเป็นรังไข่

ผล

รูปผลของต้นมะเฟืองจะมีลักษณะเป็นเหลี่ยมหรือแฉก คล้ายๆกับรูปดาว มีอยู่ 5-6 เหลี่ยม ซึ่งเป็นที่มาของชื่อ Star Fruit ขนาดความยาวของผลจะอยู่ที่ 5-15 เซนติเมตร กว้าง 3-10 เซนติเมตร ปล่ายก้นมีความแหลม เมื่อครั้งยังเป็นผลอ่อน จะเป็นสีเขียวอ่อน ค่อยๆเป็นเขียวอมเหลือง เมื่อผลสุกจะกลายเป็นสีเหลือง เนื้อช่ำน้ำ มีรสชาติหวานอมเปรี้ยว บางสายพันธุ์ก็จะมีความเปรี้ยวมาก หรือเปรี้ยวนำ

เมล็ด

ลักษณะเมล็ดภายในผลจะมีเมล็ด 5-12 เมล็ด แทรกอยู่มีลักษณะเป็นฐานมน ปลายแหลม เปลือกเมล็ดมีความแข็ง เป็นสีน้ำตาลหรือดำ

สายพันธุ์ของต้นมะเฟือง

โดยสายพันธุ์ที่พบในประเทศไทยสามารถแบ่งตามรสได้ 2 พันธุ์หลักคือ พันธุ์เปรี้ยว และ พันธุ์ หวาน โดยสายพันธุ์เปรี้ยวจะเป็นสายพันธุ์ดั้งเดิมที่มีมานาน ส่วนสายพันธ์หวานจะเป็นสายพันธุ์ที่ถูกนำเข้ามา ซึ่งสายพันธุ์ที่พบในประเทศไทย มีทั้งหมด 6 สายพันธุ์ดังนี้

พันธุ์ดั้งเดิม/พันธุ์พื้นเมือง

มีรสชาติเปรี้ยวมาก ไม่เป็นที่นิยมปลูก พบน้อยมากในปัจจุบัน

พันธุ์ศรีเวียง

เป็นพันธุ์ที่ถูกดันแปลงจากพันธุ์เดิม มีรูปทรงเหมือนกัน ผลดิบมีรสเปรี้ยวส่วนผลสุกจะมีรสหวาน

พันธุ์ดาราสยาม

เป็นพันธุ์ที่มีความหวานมาก

พันธุ์ไต้หวัน

เป็นพันธุ์ที่ถูกนำมาจากไต้หวัน มีรถชาติหวาน

พันธุ์กวางตุ้ง

มาจากประเทศจีน ผลมีขนาดใหญ่ สีของผลเป็นสีขาวนวล ขอบเหลี่ยมเป็นสีเขียวรสชาติหวาน

พันธุ์มาเลเซีย

เป็นพันธุ์ที่ได้รับความนิยมมากที่สุด มีผลขนาดใหญ่มาก เหลี่ยมผลมีความบางผลเป็นสีเหลืองทองหรือแดงส้ม รสชาติหวารอมเปรี้ยวเล็กน้อยแบ่งย่อยได้อีก 2 สายพันธุ์คือ

พันธุ์ B10

มีผลขนาดใหญ่สีเหลืองทอง เหลี่ยมผลบาง ร่องผลลึก รสชาติหวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย เมื่อสุกจะมีรสชาติหวาน

พันธุ์ B17

เป็นพันธุ์ที่ถูกนำมาปลูกหลัง B10 ผลมีขนาดเรียวและใหญ่กว่าผลมีสีแดงส้ม ขอบเหลี่ยมมีฟองอากาศ เนื้อด้านนอกกรอบ รสชาติหวาน

วิธีการปลูกต้นมะเฟือง

วิธีการปลูกต้นมะเฟืองทำได้หลายวิธีซึ่งวิธีปัจจุบันที่ได้รับความนิยมมากคือการต่อยอก การตอนกิ่ง การติดตา และและปลูกด้วยเมล็ด โดยผลจะเริ่มออกเมื่อต้นไม้มีอายุ 4-5 ปีขึ้นไป โดยวิธีการปลูกต้นมะเฟืองนั้นเป็นผลไม้ที่ปลูกได้ง่าย ติดผลง่ายกว่าทำให้ปลูกได้ดีกับดินทุกสภาพ

วิธีการดูแลต้นมะเฟือง

ดิน

ปลูกได้กับดินทุกสภาพ

น้ำ

การให้น้ำหรือรดน้ำควรให้วันเว้นวัน

แสงแดด

ต้องการแสงแดดแบบพอเพียงไม่มากหรือน้อยจนเกินไป

ศัตรูหรือแมลง

ศัตรูหรือแมลงส่วนมากที่พบจะเป็นแมลงวัน หรือ ผีเสื้อมวนหวานที่จะเข้ามาเวลาผลสุกให้แก้ด้วยการห่อกระดาษผลที่สุก

ประโยชน์และสรรพคุณทางยาของต้นมะเฟือง

สรรพคุณทางยาของต้นมะเฟือง

ผล

บรรเทาอาการคอแห้ง ลดอาการเลือดออกตามไรฟัน ขับเสมหะ ลดอาการไอหรืออาเจียน อาการเมาค้าง เมารถ เมาเรือ ลดความเครียด ช่วยในเรื่องของการเป็นยาระบาย ขับระดู แก้หนองใน ลดความเสี่ยงโรคหัวใจ แก้อาการร้อนใน ลดความเสี่ยงต่อการเกิดโลหิตจางเป็นต้น

เมล็ด

หากนำมาต้มน้ำดื่ม จะช่วยเรื่องอาการนอนไม่หลับทำให้หลับง่าย แก้ปวดเมื่อย แก้ดีซ่าน ขับฤดูบรรเทาอาการปวดท้องแน่นท้อง

ใบ

นำมาต้มหรือบดทาภายนอก ลดอาการไข้หวัด ดับร้อน ถอนพิษ ขับปัสสาวะ หากนำมาบดจะช่วยในเรื่องทาพอกแก้อาการคัน ลดการเดิรังแค รักษาแผล ห้ามเลือด ลดอาการบวมจากแมลงกัดต่อย

ดอกมะเฟือง

ลดอาการไข้ตัวร้อย ขับพยาธิ ขับสารพิษ

เปลือก

นำมาต้มทาน หรือ ฝนเป็นผงทาภายนอก ช่วยแก้อาการท้องเสียและรักษาแผลทำให้แผลแห้ง

ราก

ต้มดื่มลดอาการปวดศรีษะ  ไข้หวัด แวดแสบกระเพาะ บรรเทาอาการจุกแน่นหน้าอก

ประโยชน์และสรรพคุณด้านอื่นๆ

ผล

สามารถนำมาทำเป็นของหวานเช่นน้ำผลไม้ แยม ของทานเล่นเช่นการนำไปดองเป็นผลไม้ดอง และยังสามารถนำไปประกอบอาหารเช่นการนำไปทานคู่แหนม ผัดเปรี้ยวหวาน เอาไปใส่ในต้มยำเพื่อเพิ่มรสชาติเปรี้ยว หรือแม้กระทั่งนำไปนึ่งรวมกับปลาเพื่อลดความคาวในปลาได้อีกด้วย

ต้น

ด้วยต้นมะเฟืองเป็นต้นไม่ไม่พลัดใบทำให้ ใบออกดกทำให้คนส่วนใหญ่ปลูกไว้เพื่อสร้างความร่มเงาเพื่อใช้ในการพักผ่อน

ราคาของต้นมะเฟืองโดยประมาณ

จะขึ้นอยู่กับขนาดความสูงและสายพันธุ์ขอต้นไม้โดยราคาจะอยู่ที่ 100 บาท – 1,200 บาท ต่อต้น

แหล่งอ้างอิง

https://eherb.hrdi.or.th/search_result_details.php?herbariumID=154&name=Calambola