เฮลิโคเนียรอลินเลียน่า (Heliconia rauliniana) ไม้ดอกไม้ประดับเขตร้อนชื้นที่มีความสวยงามจนโด่งดังไปทั่วทุกมุมโลก ด้วยรูปทรงของดอกที่มีความเป็นเอกลักษณ์ ทำให้นักจัดสวนนิยมนำไปใช้เพื่อปรับภูมิทัศน์ในสวน และอาคาร และยังเป็นไม้ดอกไม้ประดับที่เลี้ยงไม่ค่อยยากเท่าไร สามารถให้ร่มเงาได้ หรือปลูกเป็นไม้รั้วก็ได้เหมือนกัน
เฮลิโคเนียรอลินเลียน่า สามารถนำมาใช้ได้หลากหลาย ทั้งงานสวน งานภูมิทัศน์ หรือ งานหัตถกรรม โดยเฉพาะในประเทศไทยที่นิยมปลูกตามโรงแรม หรือบ้านที่ต้องการสวน หรือบรรยากาศสไตล์สวนบาหลี เน้นความผ่อนคลาย และรู้รึเปล่าว่า ต้นเฮลิโคเนียไม่ได้มีแค่ความสวยงาม แต่ยังมีความมงคลแอบแฝงอยู่ ซึ่งในบทความนี้ Kaset today จะพาทุกคนไปรู้จักกับไม้ดอกไม้ประดับชนิดนี้ให้มากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นลักษณะ การปลูกการดูแล หรือการนำไปจัดสวนในแบบต่าง ๆ ถ้าคุณไม่อยากพลาดความรู้ดี ๆ จากเรา ก็ตามมาเลย
ข้อมูลทั่วไปเฮลิโคเนียรอลินเลียน่า
ชื่อภาษาไทย : ธรรมรักษา ก้ามกุ้ง ก้ามกั้ง สร้อยกัทลี
ชื่ออื่น : ลิริน่า
ชื่อภาษาอังกฤษ : Heliconia rauliniana
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Heliconia spp. ,Heliconia × rauliniana Barreiros
ชื่อวงศ์ : HELICONIACEAE
ความเชื่อและถิ่นกำเนิด
เฮลิโคเนียมีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกาและหมู่เกาะในทะเลแคริบเบียน โดยชื่อ เฮลิโคเนียนำมาจากชื่อ เฮลิคอน ที่เป็นภูเขาสถิตของเทพธิดา 9 พระองค์ที่เรียกว่า มิวส์ (Muses) ซึ่งมีความงามเป็นอมตะ
และนั้นทำให้เชื่อว่าการปลูกเฮลิโคเนียจะทำให้มีอายุยืนยาวและบริเวณที่ปลูกใกล้แหล่งน้ำ หรือมีบ่อน้ำ ก็จะยิ่งเป็นการเสริมสิริมงคลมากขึ้น
ลักษณะทั่วไปของเฮลิโคเนียรอลินเลียน่า
- ลำต้น
จัดอยู่ในประเภทไม้ล้มลุก เป็นไม้อวบน้ำชนิดหนึ่ง แต่สามารถมีอายุอยู่ได้หลายปี ความสูงของต้นประมาณ 3-5 เมตร เป็นพืชที่ไม่มีส่วนของเนื้อไม้ ลำต้นจะอยู่เหนือพื้นดิน ซึ่งเป็นลักษณะลำต้นเทียมอันเกิดขึ้นจากส่วนของกาบใบที่ซ้อนกันจนแน่น
- ใบ
มีลักษณะใบเดี่ยวแบบเรียงเวียนและเป็นรูปขอบขนาน ปลายใบจะแหลม โคนใบออกมนๆ ตัวใบมีสีเขียวแถมหนาคล้ายๆ แผ่นหนังและมีความคล้ายคลึงกับใบกล้วย ขอบใบเรียบๆ แล้วยังมีเส้นกลางใบที่ออกจะหนาและมีเส้นใบย่อยที่ขนานเรียงกันอยู่จำนวนเยอะ อีกทั้งตัวกาบใบจะมีความเป็นร่องด้วย
- ดอก
การออกดอกจะออกแทบทั้งปี ในลักษณะเป็นช่อดอกแยกแขนงกึ่งตั้งกึ่งห้อย ดอกจะมีสีเขียว โคนกลีบของดอกมีสีขาวและเข้มไปจนถึงสีเหลือง ใบประดับของดอกเป็นสีแดง มีความแข็งเหมือนกาบรองดอก ซึ่งมีจำนวนอยู่ 10-15 กาบ แล้วส่วนขอบด้านปลายจนถึงปลายสุดจะมีสีออกเหลืองปนเขียว จัดเรียงเวียนแบบเกลียวไม่เกยกัน แกนของช่อดอกจะเป็นสีแดงแบบโค้งคดไปมา เหตุนี้จึงทำให้ช่อดอกมีลักษณะบิดๆ เบี้ยวๆ ส่วนรังไข่จะมีสีขาว
ช่อดอกอาจตั้ง (upright) หรือห้อย (pendent) แล้วแต่ชนิด ส่วนของช่อดอกจะประกอบด้วย ก้านช่อดอก (peduncle) เป็นส่วนต่อระหว่างโคนใบสุดท้ายกับโคนกลีบประดับกลีบแรก กลีบประดับ (inflorescence bract, cincinal bract) เป็นส่วนที่พัฒนามาจากใบ ก้านต่อระหว่างกลีบประดับ (rachis) ส่วนนี้อาจมีสี และผิวแตกต่างจากกลีบประดับ และอาจตรงหรือคดไปมาได้ (zigzag) แล้วแต่ละชนิด โดยเฮลิโคเนียประมาณ 600 ชนิดทั่วโลก
การขยายพันธุ์
การขยายพันธุ์ สามารถขยายพันธุ์ได้ด้วยวิธี เพาะเมล็ด และ แยกหน่อ แต่วิธี แยกหน่อ เป็นวิธีที่ได้รับความนิยม
เป็นเพราะสามารถทำได้อย่างง่ายและได้ต้นใหม่ภายในระยะเวลาอันสั้น การแยกหน่อทำได้ดังนี้ คัดต้นแม่พันธุ์ แล้วแยกหน่อตัดแยกส่วนรากกับหน่อของต้นแม่พันธุ์ออก และตัดรากรอบๆ ทิ้งไป จากนั้นให้ล้างทำความสะอาดและผึ่งให้แห้ง ก่อนจะนำไปจุ่มในน้ำยาฆ่าเชื้อราและผึ่งให้แห้ง แล้วจึงนำไปปลูก
การปลูกและการดูแล
การปลูก
- แสงแดด
บริเวณที่ปลูกควรปลูกในที่ที่มีแสงแดดรำไรหรือไม่ถูกแสงแดดจัดมากนัก เพราะแสงแดดจัดๆ จะทำให้ดอกมีสีไม่สดและใบจะเหลืองกับไหม้ไม่สวยงาม
- น้ำ
ให้น้ำ เนื่องจากเป็นต้นไม้ที่ต้องการน้ำอย่างเพียงพอ แต่ไม่ต้องรดบ่อย ฉะนั้นก็แค่รดน้ำให้ชุ่มเพียงวันละหนี่งครั้งในช่วงเวลาใดก็ได้ ถ้าวันใดฝนตกหรืออยู่ในฤดูฝนอาจจะไม่ต้องรดน้ำเลย
- ดิน
ดินปลูก ที่แนะนำ คือ ให้ใช้ดินก้ามปูผสมสำเร็จหรือดินปนทราย และให้ผสมปุ๋ยคอกหรือมูลวัว มูลหมู ซึ่งจะช่วยให้ดินมีความร่วนซุย ระบายน้ำได้ดี และเป็นการเพิ่มธาตุอาหารด้วย
- ปุ๋ย
การใส่ปุ๋ย นอกเหนือจากการใช้ปุ๋ยคอกผสมดินปลูกแล้ว ช่วงที่ต้องการจะเร่งดอกสามารถใส่ปุ๋ยวิทยาศาสตร์สูตร 16 16 16 หรือใช้ปุ๋ยสูตรละลายช้าก็ได้ โดยโรยปุ๋ยให้ห่างจากหน่อหรือโรยตามขอบกระถาง อย่าโรยปุ๋ยใกล้หน่อหรือต้นเกินไป อาจจะทำให้โคนเน่าได้
การดูแล
การปลูกลงแปลงปลูกหรือในสวน ควรจัดระยะห่างของต้นไม่ต่ำกว่า 1 เมตร ขนาดของหลุมปลูก 30×30 เซนติเมตร แล้วไม่ว่าจะปลูกลงดินหรือปลูกในกระถาง การลงเหง้าไม่ควรจะลงลึกเกิน 4 เซนติเมตร เนื่องจากอาจจะทำให้เหง้าเน่าได้ กรณีที่ปลูกใหม่ควรจะมีการพรางแสงให้รับแสงเพียง 40 เปอร์เซ็นต์ เป็นระยะเวลา 2-3 เดือน สำหรับให้หน่อใหม่ฟื้นตัว
ไอเดียการนำไปปลูกและประโยชน์
ด้านประโยชน์ของ ต้นเฮลิโคเนีย รอลินเลียน่า ที่เด่นๆ เลยก็คือ เพื่อใช้เป็นไม้ประดับในการตกแต่งบ้านเรือนหรืออาคารสถานที่ เพราะถ้าปลูกในกระถางก็สามารถนำไปวางประดับตามที่ที่ต้องการได้ อาทิ ในห้องทำงาน ริมสระว่ายน้ำ ในบริเวณห้องรับแขกของบ้าน หรือถ้าใครชอบการจัดสวนสไตล์บาหลี ต้นเฮลิโคเนีย รอลินเลียน่า ก็เป็น 1 ในต้นที่เราแนะนำให้คุณหาไปปลูกมาก ๆ เลย เพราะมันจะช่วยทำให้สวนของคุณสวยงามและน่ามองอย่างแน่นอน
นอกจากนี้ เนื่องด้วยดอกของต้นไม้ชนิดนี้มีรูปลักษณะโดดเด่นแถมมีสีสันสดใส ต้นไม้ชนิดนี้จึงค่อนข้างเป็นที่นิยมในด้านเป็นไม้ตัด โดยร้านดอกไม้สามารถนำไปจัดเข้ากับช่อดอกไม้ต่างๆ เพื่อใช้เป็นของขวัญหรือของกำนัลในโอกาสต่างๆ ยิ่งไปกว่านั้น ต้นเฮลิโคเนีย รอลินเลียน่า ยังจัดอยู่ในกลุ่มไม้ฟอกอากาศอีกด้วย เรียกได้ว่า มีทั้งความงดงามและมีประโยชน์จริงๆ
แหล่งอ้างอิง bossgardenscapes สวนนงนุช
