คอนโดนางฟ้า ภาษาอังกฤษ Cereus peruvianus / Fairytale castle
คอนโดนางฟ้า ชื่อวิทยาศาสตร์ Acanthocereus tetragonus
ชื่อวงศ์ Cactaceae
ชื่ออื่น ๆ ปราสาทนางฟ้า กระบองเพชรแคคตัสปราสาทนางฟ้า แคคตัสคอนโดนางฟ้า กระบองเพชรปราสาทนางฟ้า
คอนโดนางฟ้า มีถิ่นกำเนิดในประเทศบราซิล เป็นแคคตัสสายพันธุ์หนึ่งที่นิยมปลูกสำหรับผู้ที่ปลูกแคคตัสมือใหม่ เนื่องจากปลูกง่าย มีรูปทรงที่น่ารัก สวยงาม เป็นแท่งแนวตั้ง สูงต่ำต่างกัน ดูคล้ายปราสาทในเทพนิยาย คอนโดนางฟ้าหรือปราสาทนางฟ้ายังมีฉายาอีกอย่างคือ Queen of the night ซึ่งหมายถึงดอกที่จะบานเวลากลางคืนอีกด้วย ปัจจุบันคอนโดนางฟ้าเป็นที่นิยมปลูกกันมาก นิยมปลูกเพื่อเป็นไม้ประดับขนาดเล็ก ขนาดของคอนโดนางฟ้าก็จะเล็กตามไปด้วย เหมือนกับการบอนไซเอาไว้ ด้วยขนาดที่เล็กทำให้เหมาะสำหรับนำไปวางบนโต๊ะทำงานหรือภายในบ้าน แต่หากปลูกในกระถางใหญ่หรือปลูกในดิน ก็จะมีขนาดใหญ่เหมือนกับที่โตตามธรรมชาติ ด้วยเหตุนี้จึงทำให้คอนโดนางฟ้ายังได้รับความนิยมจากร้านคาเฟ่ ร้านกาแฟ โรงแรม สถานที่ท่องเที่ยงต่าง ๆ เป็นอย่างมาก
ควรปลูกบริเวณใดของบ้าน
นิยมปลูกในกระถางขนาดเล็ก สามารถจัดวางได้ทั้งภายในตัวอาคาร และภายนอก เลี้ยงง่าย ไม่ต้องการแสงมาก และไม่ต้องการน้ำมาก
ลักษณะทั่วไป
- ลำต้น เป็นทรงยาว มีหนามตามสันของลำต้น ส่วนใหญ่จะมี 4-5 แฉก แต่ถ้าสมบูรณ์มากๆ จะมี 6 แฉก (หายากมาก) ลำต้นเมื่อมีขนาดเล็ก จะมีสีเขียว แต่ถ้าเจริญเติบโตไปนานๆ สามารถสูงได้เป็นเมตร และจะมีลายที่ลำต้น ดูสวยงามมากกว่าตอนที่ต้นมีขนาดเล็ก มักแตกกอขึ้นเป็นกลุ่ม ทำให้ดูคล้ายกับปราสาทที่มีป้อมปราการลดหลั่นกันไป แตกกอได้ดี
- ดอก มีสีขาวนวล มีขนาดใหญ่ จะบานในช่วงค่ำจนถึงกลางคืน ดูคล้าย ๆ กับดอกบัว และอาจจะบานไปจนถึงเวลาเช้า ดอกจะบานเพียงครั้งเดียว
วิธีปลูกคอนโดนางฟ้า
คอนโดนางฟ้าสามารถปลูกได้ง่าย เป็นไม้อึดและทนมาก ๆ สามารถปลูกได้ดีด้วยดินแคคตัส ดินปลูกอาจใช้เป็นดินปลูกแคคตัสสำเร็จรูปที่มีขายในท้องตลาด หรืออาจผสมเองก็ได้ ดินควรระบายน้ำได้ดี และต้องไม่ขัง หากต้องการได้หน่อรุ่นที่ 2 ของคอนโดนางฟ้าที่ลำต้นมีลาย และสามารถออกดอกได้ จะต้องเลี้ยงให้ต้นแม่เจริญเติบโตให้มากที่สุด จนกระทั่งลำต้นมีขนาดสีเขียวเข้ม สลับกับสีเขียวอ่อนคล้าย ๆ ลายเสือ
การเลี้ยงดู
คอนโดนางฟ้าเป็นพืชที่ไม่ต้องการน้ำมาก แต่ก็ต้องการน้ำต่อเนื่อง ฉะนั้นเมื่อต้นโตเต็มที่แล้ว ควรหมั่นให้น้ำอย่างน้อย 7-10 วันต่อครั้ง บำรุงด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก 5-6 ครั้งต่อปี หมั่นตัดส่วนที่เป็นโรคทิ้ง สิ่งที่ต้องระวังในการปลูกต้นคอนโดนางฟ้าคือ ลำต้นเหี่ยว มีรอยย่น และแคระแกร็น โคนโยก รากเน่าเพราะความชื้นสูงเกินไป แต่ไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องศัตรูพืชเหมือนต้นไม้ชนิดอื่น ๆ ส่วนเคล็ดลับในการเลี้ยงคอนโดนางฟ้าให้ออกดอกสำหรับการปลูกในบ้านก็คือ วางให้โดนแดดโดยตรงในช่วงที่กำลังโต ประมาณ 4-6 ชั่วโมงต่อวัน นอกเหนือจากนี้ก็วางกระถางในที่ที่มีแดดรำไร และหมั่นรดน้ำเป็นประจำเมื่อหน้าดินแห้ง โดยรดน้ำให้ชุ่มหรือให้น้ำซึมลงไปจากหน้าดินประมาณ 2 นิ้ว นอกจากนี้ก็หมั่นใส่ปุ๋ยอย่าให้ขาด โดยเป็นปุ๋ยที่ใช้สำหรับบำรุงแคคตัสเท่านั้น หรือเป็นสูตรปุ๋ยที่มีฟอสฟอรัสกับโพแทสเซียมสูงแต่ไนโตรเจนต่ำ หากมีการเปลี่ยนกระถางไม่ควรรดน้ำทันที แต่ให้เว้นไว้ประมาณ 1 สัปดาห์ก่อนให้น้ำครั้งต่อไป
การขยายพันธุ์
สามารถขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด แยกห่อ ส่วนใหญ่มักขยายพันธุ์ด้วยการแยกหน่อมาปัก เพราะเจริญเติบโตเร็ว แถมให้ปริมาณหน่อที่มาก ซึ่งแต่ละวิธีการขยายพันธุ์นั้นมีขั้นตอนดังนี้
- การขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด การปลูกคอนโดนางฟ้าด้วยเมล็ด ให้นำเมล็ดแก่หรือเมล็ดจากผลที่ปริแตก มาแช่น้ำ 2-5 นาที จากนั้นล้างเมือกออก แล้วตากแดดให้แห้งประมาณ 1-2 วัน พักไว้อีก 1-2 เดือน ค่อยนำมาปลูกลงในกระถาง โดยใช้ทรายหรือดินร่วนผสมกับปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก ในอัตรา 1:1 ส่วน ใส่ลงในกระถางพลาสติกเล็ก ๆ เพื่อทำการเพาะ ก่อนนำเมล็ดมาโรยแล้วเกลี่ยดินกลบเล็กน้อย ก่อนจะรดน้ำให้ชุ่มแล้วนำถุงพลาสติกมาหุ้มคลุมไว้ วางไว้ในที่ที่มีแดดรำไร พร้อมกับเช็กเป็นระยะ หากดินแห้งให้หมั่นรดน้ำเป็นประจำ หากพบว่าเมล็ดงอกเป็นต้นอ่อนได้ 2-3 วัน ค่อยย้ายไปปลูกในกระถางใหญ่ หากต้องการปลูกในแปลงเพื่อทำแนวรั้ว ให้ผสมดินร่วนกับปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก ในอัตราส่วน 3:1 แล้วขุดดินเพื่อปลูก ขนาดหลุมประมาณ 30x30x30 เซนติเมตร
- การขยายพันธุ์ด้วยการแยกหน่อมาปัก การแยกหน่อและนำไปขายทำเป็นธุรกิจได้ด้วยเช่นกัน โดยใช้การตัดหน่อ ที่ง่ายและรวดเร็ว เลยเป็นที่นิยมกันมาก โดยเตรียมวัสดุปลูกเหมือนกับการปลูกในกระถาง จากนั้นนำต้นหรือกิ่งจากต้นแม่มาปักชำลงกระถาง วางไว้ในที่แดดรำไร และรดน้ำ 2 วันต่อครั้ง หลังจากกิ่งชำติดแล้วลดเหลือ 3 วันต่อครั้งก็พอ เพราะเป็นต้นไม้ที่ต้องการน้ำน้อยแต่ต้องการต่อเนื่อง
ประโยชน์คอนโดนางฟ้า
เราสามารถพบเห็นคอนโดนางฟ้าได้ทั่วไปตามต่างจังหวัด เนื่องจากมีการนำมาปลูกเลี้ยงในบ้านเรามานานแล้ว ส่วนใหญ่ใช้เพื่อปลูกประดับ เพราะมีรูปทรงแปลกตาแตกต่างจากต้นไม้ในบ้านเรา และมีดอกขนาดใหญ่สวยงาม มีกลิ่นหอม หรือบางบ้านก็ปลูกล้อมอาณาเขตของบ้านแทนรั้ว ซึ่งคอนโดนางฟ้าจะแตกกอออกไปเรื่อย ๆ จึงสามารถทำหน้าที่แทนรั้วบ้านหรือสวน แต่มักไม่ได้ใช้ประโยชน์ในด้านอื่นมากนัก
ความนิยมคอนโดนางฟ้า
ปัจจุบันเนื่องจากความนิยมกระบองเพชรชนิดต่าง ๆ มีมาก ตามบ้าน ร้านอาหาร โรงแรมหรือร้านกาแฟ คาเฟ่ หันมานิยมตกแต่งสวนแนวทะเลทรายหรือจัดสวนกระบองเพชรกันมาก ทำให้คอนโดนางฟ้าต้นขนาดใหญ่อายุหลายปีที่ปลูกทิ้ง ๆ อยู่ตามไร่ตามสวนกลายมาเป็นที่ต้องการของตลาด ประกอบกับคอนโดนางฟ้าที่ขายกันในตลาดส่วนใหญ่จะเป็นไม้ขนาดเล็กที่ใช้วางบนโต๊ะทำงานหรือร้านกาแฟ ไม่ใช่ขนาดที่เหมาะสมกับการนำไปจัดสวน ทำให้มีคนขุดหรือตัดคอนโดนางฟ้าในธรรมชาติไปขายสร้างรายได้จำนวนมาก และยังมีตลาดไม้ตอ ที่ต้องการตอชนิดต่าง ๆ นำมากราฟกระบองเพชร ซึ่งรวมถึงตอคอนโดนางฟ้าด้วย ทำให้ชาวบ้านหันมาตัดคอนโดนางฟ้าขายเป็นไม้ตอ ซึ่งทำให้มีรายได้เพิ่มมากขึ้น
