ชื่อภาษาอังกฤษ Powder Puff Cactus, Powder Puff Pincushion
ชื่อวิทยาศาสตร์ Mammillaria bocasana Poselg.
ชื่ออื่นๆ แมมมิลลาเรียขนแกะ
วงศ์ CACTACEAE
เสน่ห์ของแมมขนแกะอยู่ที่ฟอร์มขนอันหลากหลาย เป็นแคคตัสขนาดกะทัดรัดที่โอบล้อมด้วยปุยขนฟูนุ่มสีขาวนวล มีทั้งประเภทขนฟูยาว ขนสั้นจับกันเป็นกระจุก หรือขนบางคล้ายดอกหญ้าก็มีเช่นกัน ยิ่งกว่านั้นยังเป็นสายพันธุ์ที่ออกดอกง่ายและมีสีให้เลือกค่อนข้างมาก จึงนิยมปลูกไว้เป็นไม้กระถางประดับบ้าน นอกจากจะได้เรื่องความสวยงามชวนมองแล้ว ก็ยังได้คุณทางด้านการเสริมสิริมงคงเกี่ยวกับเมตตามหานิยมและความมั่งคั่ง พร้อมทั้งมีคุณสมบัติเป็นไม้ฟอกอากาศในตัวด้วย
ความเชื่อเกี่ยวกับต้นแมมขนแกะ
สำหรับแคคตัสในกลุ่มแมมทั้งหมด จะให้คุณทางด้านเสริมความมั่งคั่งและดึงดูดโชคลาภ แมมขนแกะจึงมีคุณสมบัตินี้ด้วยเช่นกัน ทั้งยังมีความเชื่อเฉพาะสายพันธุ์ที่ว่าเป็นแมมด้านเมตตามหานิยม เช่นเดียวกับแกะที่มีความน่ารักน่าเอ็นดู ใครพบเห็นก็รู้สึกได้ถึงความเป็นมิตร หากเพาะเลี้ยงแมมขนแกะเอาไว้ในบ้าน จะทำให้ผู้คนรักใคร่เมตตา พร้อมยื่นมือเข้าช่วยเหลือเมื่อร้องขอ ทั้งยังให้ความไว้วางใจแก่เราได้โดยง่าย จึงเป็นไม้มงคลที่เหมาะสำหรับประดับไว้ในกิจการร้านค้าหรือสถานบริการต่างๆ ด้วย
ลักษณะของต้นแมมขนแกะ
- ลักษณะของลำต้น ลำต้นเป็นทรงกลมขนาดเล็ก มีตุ่มหนามปลายทู่กระจายตัวรอบลำต้น ตุ่มหนามบางชนิดเป็นเพียงเนินต่ำๆ บางชนิดเป็นแท่งยาวทรงสูง ผิวลำต้นมีตั้งแต่สีเขียวสดจนถึงเขียวเข้มแล้วแต่สายพันธุ์
- ใบ ใบลดรูปเป็นหนามที่มีลักษณะเหมือนเส้นขน ส่วนมากเป็นเส้นบางเบาสีขาวนวล ให้สัมผัสอ่อนนุ่ม แต่จะมีฟอร์มขนที่แตกต่างกันไป
- ดอก ส่วนมากดอกแมมขนแกะจะมีขนาดเล็ก มีโทนสีตั้งแต่สีหวานพาสเทลไปจนถึงสีสดจัดจ้าน เวลาออกดอกก็มีทั้งแบบที่เรียงเป็นแถว และแบบที่กระจายตัวทั่วลำต้น
- ผล เป็นฝักขนาดเล็กรูปทรงวงรี ผลอ่อนเป็นสีเขียวสด เมื่อโตเต็มที่แล้วจึงเปลี่ยนเป็นโทนแดงไปจนถึงส้มอมน้ำตาล
สายพันธุ์ยอดนิยม
นอกจากการแบ่งสายพันธุ์แมมขนแกะจากโทนสีหรือลักษณะของดอกที่ได้แล้ว ก็ยังมีการแบ่งสายพันธุ์ตามลักษณะเส้นขนด้วย แม้ว่าจะมีความแตกต่างไม่หลากหลายเท่ากับดอก แต่ก็มีพันธุ์ยอดนิยมที่เราคุ้นเคยกันอยู่บ้าง ดังนี้
- แมมขนแกะมอนส์ ลักษณะขนจะเกาะกลุ่มกันเป็นกระจุกตามตุ่มหนาม ปุยขนเป็นสีขาวนวลและค่อนข้างสั้น แม้ว่าต้นจะสมบูรณ์จนขนฟูหนาเต็มที่ ก็ยังเห็นผิวนอกลำต้นที่เป็นสีเขียวอยู่ด้วยเสมอ
- แมมขนแกะขนฟู ส่วนมากเป็นสายพันธุ์ดั้งเดิม ลักษณะขนไม่เป็นระเบียบนัก แต่ขนจะยาวและฟูมากจนแทบมองไม่เห็นผิวลำต้นเลย ยิ่งถ้าได้รับแดดอย่างเพียงพอขนจะยิ่งฟูมากขึ้น
- แมมขนแกะพันธุ์ผสม ปกตินิยมผสมร่วมกับแมมขนแมว เพื่อให้ได้ขนที่ฟูรอบต้นอย่างสม่ำเสมอ และมีเส้นขนที่ยาวมากเป็นพิเศษ
วิธีการปลูก
การขยายพันธุ์ที่ใช้ได้ผลดีกับต้นแมมขนแกะก็คือการเพาะเมล็ด เนื่องจากเป็นสายพันธุ์ที่ออกดอกตลอดทั้งปี และมีการแตกหน่ออ่อนค่อนข้างน้อย แต่เราจะต้องทำการผสมเกสรข้ามต้นให้แมมขนแกะเสียก่อน ถึงจะมีการติดผลและเก็บเมล็ดได้ วิธีการผสมเกสรนั้นค่อนข้างง่าย เพียงแค่ใช้พู่กันขนนุ่มที่มีหัวแปรงขนาดเล็ก ปัดวนเพื่อเก็บเกสรจากต้นหนึ่งไปผสมกับอีกต้นหนึ่ง เมื่อถึงเวลาก็จะติดผลได้อย่างใจต้องการ นำผลที่แก่จัดมาแกะเอาเมล็ดออก จากนั้นเพาะลงในกระถางขนาดเล็ก ที่บรรจุดวัสดุปลูกเอาไว้เรียบร้อยแล้ว จะใช้เป็นดินสำเร็จรูปสำหรับแคคตัสหรือจะผสมดินเองก็ได้ เน้นให้ดินมีความร่อนซุยและระบายน้ำได้เร็ว สูตรที่นิยมกันจะเป็นดินร่วน 1 ส่วน ทรายหยาบหรือกรวดเล็ก 1 ส่วน ขุยมะพร้าวอีก 1 ส่วน นอกนั้นจะเสริมเป็นใบไม้หมัก ปุ๋ยคอก หรือสารบำรุงดินอื่นก็ได้ หลังเพาะเมล็ดให้วางกระถางไว้ในที่ร่ม รดน้ำต่อเนื่องจนกว่าต้นอ่อนจะงอก จากนั้นให้ลดปริมาณการให้น้ำลง
วิธีการดูแลรักษา
- แสง ต้องการแสงค่อนข้างมาก ควรปลูกในตำแหน่งที่ได้รับแดดเป็นเวลานาน แต่ไม่ใช่แดดร้อนจัด เนื่องจากผิวบริเวณลำต้นค่อนข้างบอบบาง แดดแรงไปก็จะทำให้ผิวไหม้ได้
- น้ำ ต้องการน้ำน้อย ให้รดน้ำเฉพาะตอนขยายพันธุ์และตอนที่หน้าดินแห้งเท่านั้น
- ดิน ใช้เป็นดินโปร่งสำหรับเพาะเลี้ยงแคคตัส หรือเป็นดินร่วนปนทรายที่เสริมขุยมะพร้าว
- ปุ๋ย ใช้เป็นปุ๋ยสำหรับกระบองเพชรแบบละลายช้า ปริมาณและช่วงเวลาให้ทำตามคำแนะนำของผลิตภัณฑ์ที่เลือก
คุณประโยชน์ที่ได้จากต้นแมมขนแกะ
จุดเด่นของแมมขนแกะคือมีขนฟูนุ่มรอบลำต้น บางชนิดมีขนกระจุกกันเป็นกลุ่มคล้ายตาสัปปะรด นับเป็นแคคตัสอีกสายพันธุ์หนึ่งที่ออกดอกได้ง่าย และให้จำนวนดอกมากในแต่ละรอบ จึงค่อนข้างมีบทบาทต่อวงการไม้ประดับพอสมควร นิยมเพาะเลี้ยงในกระถางขนาดเล็กแล้ววางตกแต่งภายในอาคารเพื่อเพิ่มสีสัน หรือตั้งบนโต๊ะทำงานเพื่อช่วยดูดซับรังสีจากอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ นอกจากนี้แมมขนแกะก็ยังมีความสำคัญในการต่อยอดสายพันธุ์แมมมิลลาเรียอีกด้วย
แมมขนแกะคริส พันธุ์ไม้ที่ไม่เข้าพวก
ด้วยชื่อเรียกที่คล้ายคลึงกันจึงทำให้หลายคนเกิดความสับสน และเข้าใจผิดว่าแมมขนแกะคริสเป็นหนึ่งสายพันธุ์ย่อยของแมมขนแกะ ทั้งที่ความจริงแล้วเป็นพันธุ์ย่อยของแมมในกลุ่มคริสตาต้า แล้วก็มีลักษณะรูปร่างไม่เหมือนกับต้นแมมขนแกะทั่วไป คือมีลำต้นคล้ายลอนคลื่นที่พับไปมา มีความอวบน้ำมาก ผิวนอกเป็นสีเขียวอ่อนแล้วก็มีขนปกคลุมสีขาวนวล แมมในกลุ่มคริสตาต้ายังมีอีกหลายสายพันธุ์ โดยจะมีความสวยงามของหนามที่แตกต่างกันไป บางชนิดมีขนหนากว่าแมมขนแกะคริส ขณะที่บางชนิดก็ไม่มีขนเลย
