ปัญหาที่คนรักต้นไม้ทั้งมือใหม่ และมือเก่ากังวลกันมากก็คือ ทำไมแต่ละต้นที่ซื้อมาไม่สวยเหมือนตอนซื้อมาจากร้านขายต้นไม้เลย จะเรียกว่าเป็นปัญหาระดับชาติเลยก็ได้ เพราะไม่ใช่ว่าทุกคนจะสามารถดูแลเอาใจใส่ ทำให้ต้นไม้เติบโตสวยงามได้ดีไปซะทุกคน โดยเฉพาะมือใหม่หัดปลูก เห็นต้นไม้ใบงาม ๆ ดอกสวย ๆ สีสด ๆ ก็คิดว่าได้มาแล้วสวนหย่อมหน้าบ้าน หรือระเบียงคอนโด จะสวยสดงดงามมีชีวิตชีวาไปตลอด ที่ไหนได้ ผ่านไป 2-3 วัน ดอกก็ร่วง ใบก็เริ่มเหี่ยวเฉา เหลือง ร่วงหลุดเอาซะแล้ว จริง ๆ ปัญหามันเกิดจากอะไรกันแน่ ใครอยากรู้รีบตามเรามาทางนี้เลย วันนี้เรามีเคล็ดลับมาฝากกันกับ 10 วิธีดูแลต้นไม้ในร่ม สำหรับนักปลูกมือใหม่ ให้อยู่รอดและสวยเหมือนตอนซื้อ
1. ต้องค้นคว้าหาข้อมูลต้นไม้ที่เราจะปลูก
การเลือกต้นไม้ให้เหมาะกับพื้นที่ที่จะปลูกนั้นเป็นเรื่องสำคัญเรื่องแรก ๆ เลยก็ว่าได้ ไม่ว่าเราจะชอบต้นไม้แบบไหน ไม้ใบ ไม้ดอก ไม้ฟอกอากาศ หรือไม้อวบน้ำก็ตาม จะปลูกในสวนหย่อมที่บ้าน หรือใส่กระถางตั้งบนโต๊ะทำงานก็ตาม การรู้จักต้นไม้ก่อนปลูกนั้นเป็นเรื่องสำคัญจริง ๆ อย่าได้คิดแค่นำต้นไม้ลงดิน แล้วคอยรดน้ำทุกวันก็จบแล้วเป็นอันขาด เพราะต้นไม้ 1 ต้นนั้นมีความแตกต่างกันมาก เราต้องรู้ก่อนว่าต้นไม้ที่เราชอบนั้น ชอบดินแบบไหน ชอบน้ำมากหรือเปล่า ชอบแดดรำไร หรือชอบแดดจัด และควรใส่ปุ๋ยแร่ธาตุบำรุงดินแบบไหนดี ใส่บ่อยแค่ไหน เห็นไหมว่ารายละเอียดเยอะจริง ๆ แต่ก็ไม่ใช่เรื่องยากอะไรเลย หากเรารักจะปลูกต้นไม้จริง
2. รู้ทันร้านขายต้นไม้
หลังจากที่ค้นคว้าข้อมูลพื้นฐานต้นไม้ที่เราชอบแล้ว ก็ถึงขั้นตอนการซื้อต้นไม้มาปลูก ต้นไม้พันธุ์ไม้สวยงามต่าง ๆ เดี๋ยวนี้ซื้อได้ง่ายมาก ๆ เพราะนอกจากร้านต้นไม้ ตลาดต้นไม้ แล้วยังสามารถซื้อหาได้ทาง Social Media อีกต่างหาก แต่การซื้อหาได้ง่ายก็ไม่ใช่ว่าจะดีไปทั้งหมด การดูต้นไม้ทางอินเทอร์เน็ตนั้นเราไม่ได้สัมผัสของจริง เห็นเพียงแต่ภาพสวย ๆ ที่ร้านต้นไม้ถ่ายไว้เพื่อการโฆษณา หรือเป็นภาพที่แต่งขึ้นมาให้สวยงามเกินจริง รวมทั้งคนขายทั้งร้านจริงและร้านค้าออนไลน์อาจจะบอกข้อมูลเราไม่ครบ เพราะต้องการจะขายอย่างเดียว การซื้อต้นไม้จึงต้องพิจารณาให้ถี่ถ้วน ขอดูภาพหลาย ๆ มุม หัดสังเกตต้นที่เราจะซื้อ และควรเลือกซื้อจากร้านที่น่าเชื่อถือเท่านั้น
3. ดิน ฟ้า อากาศ
หลายคนยังมีความเข้าใจผิดว่าต้นไม้ปลูกตรงไหนก็ได้ ขอให้มีดิน มีน้ำ มีปุ๋ยก็พอ ซึ่งต้นไม้ที่เรารักทุกชนิดนั้นต้องการอะไรที่มากกว่านั้น ทั้งสภาพแวดล้อม สายลม แสงแดด อากาศถ่ายเทสะดวก ล้วนเป็นปัจจัยที่ช่วยทำให้ต้นไม้เติบโตแข็งแรง ข้อสำคัญหลัก ๆ เลยก็คือต้นไม้ต้องสังเคราะห์แสง ต้นไม้ชนิดที่ปลูกในร่มก็ยังต้องการแสงแดดด้วยเช่นกัน อาจจะต่างกันไปบ้างตรงชอบแสงแดดรำไร หรือต้องการแสงแดดวันละครั้ง บางชนิดชอบแดดเช้า บางชนิดชอบแดดเย็น เพื่อที่จะได้ออกดอก งอกกิ่งก้านใบได้อย่างสวยงามนั่นเอง การปลูกต้นไม้ในร่ม จึงต้องนำต้นไม้ออกไปรับแดด หรือสูดอากาศภายนอกบ้างเช่นกัน
4. ไม้ดอกไม่นิยมปลูกในร่ม
ไม่ว่าเราจะชอบต้นไม้ที่มีดอกสวย ๆ หรือมีสีสันสด ๆ มากแค่ไหน แต่ควรจำไว้ให้แม่นว่า ไม้ดอกนั้นไม่เหมาะที่จะปลูกในร่มเอามาก ๆ เลย เพราะโดยธรรมชาติของไม้ดอกนั้นจะชอบแสงอาทิตย์ และอาศัยแสงแดดในการเจริญเติบโต หรืออย่างน้อยก็ควรปลูกในกระถางที่มีแสงแดดส่องถึง เช่น ริมหน้าต่าง ริมระเบียงกระจก แต่ทางที่ดีปลูกนอกบ้าน แล้วคอยตัดดอกมาปักแจกัน หรือจัดใส่ตะกร้าสวย ๆ มาวางไว้บนโต๊ะทำงานน่าจะเป็นทางออกที่ดีกว่า
5. ต้นไม้ต้องการเวลา
ธรรมชาติของต้นไม้จะเติบโตจากสภาพแวดล้อมและปัจจัยที่แตกต่างกันไป เช่น ต้นไม้บางชนิดชอบน้ำ บางชนิดชอบแดด ชอบร่มเงา หรือชอบน้ำพอประมาณ การปลูกต้นไม้เป็นงานที่ต้องเข้าใจและรอคอย คนรักต้นไม้มือใหม่มักจะใจร้อน มัวแต่คิดว่าทำไมไม่โตสักที ทำไมโตช้า หรือทำไมไม่ยอมออกดอก เลยไปเร่งด้วยการรดน้ำ หรือใส่ปุ๋ยจนมากเกินพอดี บางครั้งรดจนน้ำขัง รากเน่า ต้นไม้ก็ตายลงได้ง่าย ๆ ในดินหากมีธาตุอาหารมากเกินปริมาณการดูดซึมของรากต้นไม้ ก็ไม่เป็นผลดี ต้องใจเย็น ๆ รอเวลาเติบโตไปพร้อม ๆ กัน คอยดูแลเอาใจใส่ ไม่ทิ้ง ๆ ขว้าง ๆ ก็เพียงพอแล้วที่จะได้ต้นไม้ในร่มสวย ๆ
6. ต้นไม้ในร่มแตกต่างจากต้นไม้กลางแจ้ง
ต้นไม้บางต้นเคยเป็นต้นไม้กลางแจ้งมาก่อน เมื่อถูกปรับสภาพให้มาอยู่ในกระถาง หรือในร่มที่สภาพแวดล้อมเปลี่ยนไป ก็จะมีการปรับตัว ทำให้การดูแลนั้นแตกต่างกัน บางชนิดที่รดน้ำมากลางแจ้ง ก็เปลี่ยนมาเป็นรดน้ำน้อยหรือลดลง เมื่ออยู่ในร่ม ทำให้การระเหยของน้ำช้าลง เพราะไม่มีแสงแดดช่วยในการทำระเหย อุณหภูมิในห้องก็ไม่ร้อนจัดเหมือนด้านนอก เพราะไม่ได้โดนแสงแดดแล้ว คนรักต้นไม้ก็ต้องปรับตัวด้วยเช่นกัน หากยังรดน้ำในปริมาณเท่าเดิม จะทำให้ดินชื้นเกินไป หรือเกิดน้ำขัง รากเน่า ใบเฉาได้ รวมถึงการให้ปุ๋ยบำรุงต้นไม้ก็ต้องลดลงด้วยเช่นกัน
7. หมั่นคอยดูแล สังเกตว่ามีอะไรที่ผิดปกติ
การดูแลเอาใจใส่ไม้ในร่มนั้น อาจจะต้องเพิ่มความละเอียดและพิถีพิถันเอาใจใส่ต้นไม้มากขึ้น อย่างที่บอกไปด้านบนว่าสภาพธรรมชาติ หรือสภาพแวดล้อมที่ดีที่สุดของต้นไม้เปลี่ยนแปลงไป เมื่อเราย้ายมาปลูกต้นไม้ในร่ม ต้องคอยดูว่าต้นไม้มีอะไรเปลี่ยนไปบ้าง ขอบใบเหลืองหรือเปล่า ใบสีไม่สดเหมือนที่ควรจะเป็นหรือไม่ มีโรคหรือแมลงบ้างไหม ดินชื้นมากไปไหม โดยการหาอะไรแทงลงไปในดิน หากมีดินเปียกติดขึ้นมาลึกเกินไป แสดงว่าดินชื้น อาจจะส่งผลเสียต่อต้นไม้ที่เรารักได้ การใส่ใจต้นไม้อย่างจริงจัง บำรุงต้นไม้ด้วยสารอาหารที่จำเป็น เป็นการช่วยให้ต้นไม้เติบโตแข็งแรงและอยู่กับเราไปนาน ๆ
8. ต้นไม้ทำท่าจะไม่ได้ไปต่อ อย่าท้อ ไม่ควรทิ้ง
บางครั้งที่เราซื้อต้นกล้ามาลงกระถางแล้วเกิดเหี่ยวเฉา หรือแม้แต่ต้นไม้ในร่มที่สมบูรณ์แล้ว อยู่ ๆ ก็มีอาการใบลีบ ใบเหลือง ลำต้นแห้งขึ้นมาทันทีทันใด ก็อย่าพึ่งตัดใจว่าต้นไม้ตาย หรือรีบเอาไปทิ้ง บางทีอาจจะมีสาเหตุมาจากลำต้นมีเชื้อราหรือน้ำขัง จนทำให้รากหรือเหง้าเน่า เรายังอาจจะช่วยให้มันฟื้นขึ้นมาได้ ด้วยการขุดเอาต้นไม้ขึ้นมาจากดิน ทำความสะอาด เอาดินออกจากราก ตัดแต่งรากส่วนที่แห้งหรือเน่า นำไปล้างให้สะอาด ผึ่งให้แห้ง ก็จะสามารถนำกลับมาปลูกใหม่อีกครั้ง โดยใช้ดินใหม่มาปลูกแทน ผสมดินกับกาบมะพร้าว ใบไม้แห้ง หรือปลูกในพีทมอสแทนดินก็ได้ วัสดุเหล่านี้มีรูพรุน จะช่วยให้รากงอกได้ง่าย และช่วยให้รากเดินได้อย่างคล่องตัว เพียงเท่านี้ต้นไม้ที่เรารักก็จะฟื้นคืนชีพขึ้นมาอีกครั้ง
9. เปลี่ยนที่จัดวางใหม่ ๆ บ้าง
ต้นไม้ในกระถาง บนโต๊ะทำงาน หรือสวนเล็ก ๆ ในห้องนั้นเปรียบไปก็เหมือนคน การได้เปลี่ยนสถานที่ใหม่ ๆ หลีกหนีจากความจำเจจะช่วยให้อารมณ์สดชื่นแจ่มใสขึ้น ซึ่งกระถางต้นไม้นั้นก็มีให้เลือกหลายแบบมากในปัจจุบัน ต้นไม้ในร่มก็เช่นเดียวกัน การวางกระถางไว้ในที่เดียวซ้ำ ๆ อาจจะโดนแดดเพียงบางช่วงเวลา แต่หากเราย้ายไปจัดวางในที่ใหม่ ๆ ได้รับแสงแดดหรืออากาศในที่ใหม่ ๆ อาจจะสดชื่นขึ้นมากกว่าเดิม หรือทางที่ดีนำต้นไม้ในร่มออกไปตากอากาศนอกบ้านบ้าง อย่างน้อยอาทิตย์ละ 2-3 ครั้ง เพื่อจะได้มีความแข็งแรงมากขึ้น
10. ปลูกด้วยหัวใจ
นอกจากรดน้ำ พรวนดิน ใส่ปุ๋ยแล้ว ที่จะขาดไปไม่ได้คือใส่ใจดูแล มีคนเปรียบว่าต้นไม้ก็เหมือนกับสัตว์เลี้ยง เหมือนกับเพื่อนของเราด้วยเช่นกัน การที่เราปลูกด้วยความรัก คอยดูแลสภาพรอบโคนต้นในแต่ละวัน คอยเก็บเศษสกปรกออกจากกระถาง หรือแม้แต่กระทั่งพูดคุยกับต้นไม้ หรือเปิดเพลงให้ฟัง ไม่ใช่เรื่องแปลกอะไรเลย เพราะต้นไม้เป็นสิ่งมีชีวิต ยิ่งเราดูแลดีเท่าไหร่ก็จะยิ่งเติบโตสวยงามมากขึ้นเท่านั้นจริง ๆ ใครไม่เชื่อก็ลองเลย เพราะจะมีความสุขทั้งต้นไม้และคนรักต้นไม้จริง ๆ
ต้นไม้ในร่มหรือไม้ในกระถาง ฟังดูแล้วเหมือนว่าจะเลี้ยงยาก แต่จริง ๆ แล้วไม่ใช่เลย ก็เลี้ยงเหมือนต้นไม้ทั่ว ๆ ไป ดูแลใส่ใจในแบบที่คนรักต้นไม้นั่นก็เพียงพอมากแล้ว นักปลูกมือใหม่อาจจะมีความกังวลบ้างในช่วงแรก แต่พอผ่านพ้นไปได้ก็จะได้ความสุขกลับคืนมาอย่างแน่นอน แต่การปลูกต้นไม้ในร่มนั้นก็ต้องจัดเตรียมอุปกรณ์ให้ดีด้วยเช่นกัน เพราะอาจจะมีดินหรือมีเศษใบไม้ทำให้พื้นสกปรกได้ง่าย หมั่นตรวจตราบริเวณที่จะปลูกหรือกระถางต้นไม้ หาอะไรรองกระถางเพื่อไม่ให้น้ำขัง เพื่อให้ต้นไม้ระบายน้ำได้ดี ถ้าทำตาม 10 ขั้นตอนด้านบนแล้ว รับรองเลยว่าต้นไม้ที่เรารักจะอยู่รอดและสวยเหมือนตอนซื้ออย่างแน่นอน