ต้นไม้ปลูกบนพื้นที่นา เป็นหัวข้อที่น่าสนใจ ที่เราจะนำมาพูดกันในวันนี้ เพราะในช่วงนี้เทรนการปลูกต้นไม้กำลังมาแรง แต่เราก็ได้รับคำถามจากทางบ้าน และลูกค้าของเรา ที่เข้ามาถามกันเป็นจำนวนมากคือ “ดินเหนียวปลูกอะไรได้บ้าง” ตอนแรกที่ได้อ่านคำถามก็คิดว่า ดินเหนียวก็ปลูกข้าว ปลูกพืชน้ำก็ได้ แต่พออ่านต่อไปก็เลยเข้าใจ เพราะดินเหนียวที่พวกเขาหมายถึงคือ ดินบนที่นา หรือ ดินที่เอามาจากการขุดบาดาลและดินถมที่เอามาจากภูเขา มีลักษณะเหมือนดินเหนียวดินลูกรัง มีหินก้อนเล็กก้อนใหญ่ เนื้อดินแน่น สีดินออกสีน้ำตาลแดงมีริ้วขาวเป็นชั้น ระบายน้ำไม่ค่อยดี
ดังนั้นการเลือกต้นไม่ที่เหมาะสมต่อการปลูกในพื้นที่นา หรือที่ดินที่ถูกถมที่ด้วยดินภูเขาดินลูกรังก็เป็นสิ่งสำคัญ และต้นไม้เหล่านั้นก็สามารถปรับดินนาหรือดินเหนียว ให้เป็นดินที่ดีขึ้น สามารถปลูกพืชและต้นไม้อื่น ๆ ได้อีกหลากหลาย และ kaset.today ยังมีเคล็ดลับการปรับดินเหนียวให้กลายเป็นดินร่วน แบบง่าย และประหยัด พร้อมบอกวิธีให้ปุ๋ยต้นไม้แบบที่ได้ประสิทธิภาพมากที่สุด ประหยัดที่สุด รับประกันว่าต้นไม้ที่ปลูกในดินนา จะต้องโตวันโตคืนแน่นอน
10 รายชื่อต้นไม้ที่ปลูกในดินนาได้ดี
- กล้วย
เป็นต้นไม้ชนิดแรกที่คุณควรนึกถึงเลย เพราะกล้วยสามารถปลูกได้เกือบทุกสภาพดิน ดินร่วน ดินทราย ดินเหนียว หรือที่เราเรียกว่า “ดินนา” และชาวสวนมักจะเริ่มปลูกกล้วยไว้ริมบ่อที่พึ่งขุดขึ้นมาใหม่ เพราะทำให้คันดินไม่ทลาย และยังช่วยให่บ่อน้ำไม่ค่อยมีเศษใบไม้ตกลงไป
และการปลูกไม้ผลพร้อมกับต้นกล้วยลงในหลุมเดียวกัน ยังเพิ่มโอกาสให้กับต้นไม้ชนิดนั้นให้อยู่รอดในดินนาอีกด้วย นั้นก็เพราะการปลูกต้นกล้วยช่วยให้ดินเกิดโพรงอากาศและดินร่วนซุยมากขึ้น และในต้นกลัวยังมี “จุลินทรีย์” แอคติโนมัยซิส,แทนนิน ที่ฆ่าเชื้อราและแบคทีเรียได้ ดังนั้นการปลูกต้นไม้อื่นคู่ไปกับต้นกล้วยก็ไม่ต้องห่วงปัญหาเชื่อราอีกต่อไป
และในบางพื้นที่ที่เป็นที่นา ควรจะปลูกต้นกล้วยก่อนใน 2-3 ปี แรก เพื่อเก็บผล และเมื่อเก็บผลหมดก็จะตัดต้นกล้วยบางส่วนทิ้ง ไถ่กลบให้ทุกส่วนของกล้วยลงไปคลุกเคล้าในดินเพื่อเตรียมพร้อมปลูกต้นไม้อื่นต่อไป
- ไผ่
สำหรับต้นไผ่ ก็เป็นอีกต้นไม้ที่นิยมนำมาปลูกในพื้นที่นา หรือ พื้นที่ที่พึ่งถมใหม่ ๆ สภาพดินยังไม่ค่อยสมบูรณ์ เพราะไผ่เจริญเติบโตง่าย โรคพืชไม่เยอะ แมลงศัตรูพืชก็ไม่ค่อยมี และยังเป็นไม้เศรษฐกิจที่ยังสามารถสร้างรายได้ ซึ่งมีอีกข้อที่อาจจะเป็นผลพลอยได้ คือ เมื่อใบไผ่มันร่วงลงพื้น มีการทับถมกับมาก ๆ ดินบริเวณนั้นก็จะร่วนซุยมากขึ้น สามารถปรับดินเหนียวหรือดินลูกรังให้มีสารอาหารและเหมาะแก่การปลูกต้นไม้อื่น ๆ สามารถลดการเกิดวัชพืชโดยไม่ต้องใช้ยากำจัดวัชพืชเลย เราจึงอยากแนะนำไผ่ที่นิยมปลูกในปัจจุบัน เช่น ไผ่กิมซุง, ไผ่กาบแดง, ไผ่ตงหม้อ, ไผ่รวกดำ เป็นไผ่ที่ตลาดยังมีความต้องการสูง
- ยางนา
ใครมีพื้นที่นา หรือ พื้นที่ดินลูกรัง ดินแดงดินแข็ง เราแนะนำต้องยางนาเลย เพราะเป็นต้นไม้สะเทือนน้ำสะเทือนบก อยู่ได้นั้นแห้งและแฉะ มีความทนต่อสภาพอากาศสูง สามารถปลูกทิ้งให้เทวดาเลี้ยงแทนเราได้เลย มีอัตราการเจริญเติบโตไว และยังเป็นไม้เศรษฐกิจที่มีคาราดี สามารถเอาไปใช้ประโยนชน์ได้ทุกส่วน โดยเฉพาะเนื้อไม้ และน้ำยาง ที่เป็นที่ต้องการของตลาด จนบางครั้งก็ขาดตลาดทำให้มราคาสูง เป็นต้นไม้ที่เหมาะปลูกในพื้นที่นา และริมตะหลิ่ง เพราะรากของต้นยางนาสามารถยึดหน้าดินไม่ให้ดินสไลต์ตัว
- มะฮอกกานี
ต้นมะฮอกกานีเป็นไม้ที่สามารถปรับตัวเข้าได้เกือบทุกสภาพดิน ทนน้ำท่วมขังได้พอสมควร ปลูกไว้ในดินแข็งดินเหนียวได้ เพราะเขามีระบบรากบริเวณผิวดินมากกว่ารากที่เจอะลึกไปในชั้นดิน แถมใบของมะฮอกกานียังทำให้ดินบริเวณนั้นร่วนซุยเมื่อมีการทับถมกันเป็นเวลานาน
อัตตราการเจริญเติบโตของต้นมะฮอกกานีในดินนาจะเริ่มดีขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อเวลาผ่านไป เพราะในดินก็เริ่มมีโพรงอากาศมากขึ้น และเพราะรากของมะฮอกกานีอยู่บริเวณผิวดินเป็นส่วนใหญ่จึงไม่เป็นปัญหาในการปลูกในดินนาหรือดินลูกรัง
ไม้มะฮอกกานียังเป็นไม้ที่สร้างร่มเงาให้กับบ้าน แต่แนะนำว่าอย่าปลูกใหล้บ้าน เนื้อไม้มีราคาดี เอาไปทำฟอร์นิเจอร์ เครื่องดนตรีได้หลากหลาย เพราะมีเนื้อไม้ที่แข็งปานกลาง เป็นไม้เศราฐกิจที่สามารถขายได้ตลอดทั้งปีเป็นที่นิยมทั้งในไทยและต่างประเทศ
- ชมพู่
ชมพู่สามารถปลูกได้ในดินหลากหลาย เช่น ดินร่วน ดินทราย ดินร่วนปนทราย หรือดินเหนียวที่ระบายน้ำได้ดี โดยถ้าเราปลูกชมพูคู่กับต้นกล้วยแล้ว ก็จะทำให้ชมพูมีรสชาติที่ดีมากขึ้น ความหวานในผลชมพู่เพิ่มขึ้นได้เร็ว เพราะกล้วยจะช่วยทำให้ดินร่วนซุยขึ้น พร้อมกับบำรุงดินไปในตัว ทำให้การเจริญเติบโตของชมพูเร็วและในผลผลิตดี แต่ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับปุ๋ยและน้ำด้วย เพราะชมพูต้องปลูกในที่นาที่ทำเป็นคันนา น้ำท่วมไม่ถึง แต่ต้นชมพูก็สามารถทนต่อน้ำท่วมขังได้ชั่วคราวเท่านั้น หรือปลูกบริเวณใกล้บ่อน้ำ ได้รับแสงทั้งวัน
- มะค่าโมง
มะค่าโมงเป็นไม้ที่ได้รับความนิยมทั้งในหมู่เกษตรกร ช่างฟอร์นิเจอร์ นักออกแบบผลิตภัณฑ์ เพราะเป็นไม้ที่มีเนื้อไม้และสีสวยงาม เอาไปแปรรูแเป็นสินค้าได้หลากหลาย เป็นได้ราคาดีมาก เป็นสั้งไม้มงคล เป็นไม้ประจำจังหวัดสุโขทัย เมล็ดของมะค่าโมงก็เอามาทำเป็นเครื่องประดับ เครื่องรางของคลัง
โดยต้นมะค่าโมงสามารถทนต่อสภาพอากาศได้หลากหลาย ปลูกในดินนา ดินลูกรัง ดินหิน ก็ได้ หรือถ้าในพื้นที่เราเกิดน้ำท่วม ต้นมะค่าโมงก็สามารถอยู่ในสภาพน้ำท่วมได้นาน โดยเวลาปลูกลงดินควรทำเป็นคันนาสูงขึ้นมาจากดินก็จะทำให้ต้นเดินรากได้ดีทนน้ำท่วมได้นาน อีกทั้งรากยังเจริญเติบโตบนผิวดินได้ดี ทำให้เหมาะต่อการปลูกบริเวณคันนา หรือ ริมตลิ่ง
- สมอไทย
ต้นสมอไทยเป็นต้นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ เราสามารถพบเจอตามต่างจังหวัด สมัยก่อนชาวบ้านมักจะปลูกตามคันนาเพื่อให้ร่มเงา และยังเอามาทำยาได้ทุกส่วน ดังนั้นหากใครมีพื้นที่ดินที่เป็นดินนา ดินเหนียวดินหิน ก็สามารถปลูกต้นสมอไทยได้ ในระยะแรกที่เป็นต้นอ่อนแนะนำให้ระวังพวกหนอน และในปัจจุบันต้นสมอถือว่าสร้างรายได้ให้กับผู้ปลูกได้มาก เพราะเป็นที่ต้องการต่อวงการแพทย์ ในการสกัลสารต้านมะเร็ง
- ตะเคียนทอง
เนื่องจากต้นตะเคียนทอง เป็นต้นไม้ที่ขึ้นในป่าดิบชื้น สถาพอากาศชื้นและมีฝนตกบ่อย ดินจึงมีลักษณะเป็น ดินเหนียว ดินโคลน มันจึงไม่เป็นปัญหาที่จะนำไปปลูกในพื้นที่ ที่เป็นดินนา แต่ในระยะแรก ต้องค่อยรดน้ำ หรือถ้ามีน้ำท่วมขังก็สามารถทนได้ชั่วคราว ต้นตะเคียนทองเป็นไม้เนื้อแข็ง ปลวกไม่ค่อยกิน นำมาทำฟอร์นิเจอร์ได้หลากหลาย เนื้อไม้เหนียวและยืดหยุ่น ในใบตะเคียนยังมีสารที่นำไปใช้ในอุสาหกรรมเครื่องหนังได้อีกด้วย แต่ต้นตะเคียนเป็นไม้ที่ต้องใช้เวลาปลูก คนจึงมักนำเอาไปปลูกในเชิงสวนป่า หรือปลูกควบคู่ไปกับต้นสัก และต้นประดู่
- ประดู่ (ตระกูลประดู่)
ต้นประดู่เป็นไม้ประดับ ไม้รั้วที่ใครหลายคนอยากจะปลูกในบ้าน ซึ่งข้อดีของต้นประดู่คือ ปลูกได้ทุกสภาพดิน ไม่ว่าจะดินร่วน ดินเหนียว หรือที่ดินที่เคยเป็นที่นามาก่อนก็สามารถปลูกได้ แต่อาจจะต้องมีการรองก้นหลุมด้วยหญ้าแห้ง กับปุ๋ยคอกก่อนละปลูก พร้อมกับปลูกต้นไม้อื่นแซม เช่น ต้นกล้วย ต้นไผ่ เพื่อช่วยให้ดินเกิดโพรงอากาศมากขึ้น
ซึ่งประดู่ทุกสายพันธุ์สามารถปลูกได้ในดินนา เช่น ประดู่ป่า ประดู่บ้าน ประดู่เหลือง ประดู่แดง แต่การเจริญเติบโตก็ขึ้นอยุ่กับปัจจัยต่าง ๆ เช่น น้ำ แสงแดด ปุ๋ย และประดู่ยังเป็นไม้เศรษฐกิจ ที่ยังคงมีความต้องการสูง ไม่ว่าจะเป็นการขายเนื้อไม้ทำฟอร์นิเจอร์ หรือปลูกเป็นไม้ล้อมเพื่อขาย ก็สามารถขายได้หลายบาท โดยเฉพาะประดู่แดง
- ต้นราชายตนะ(ต้นเกด)
เป็นโชคดีของเราที่ยังมีต้นไม้หายากได้ปลูกกันในปัจจุบัน ซึ่งต้นเกด ก็เป็นต้นไม้อีกสายพันธุ์ที่เริ่มได้รับความนิยมในการปลูก เพราะมีเทรนการปลูกต้นไม้โบราณ ต้นไม้ใกล้สูญพันธุ์เกิดขึ้น และธรรมชาติของต้นเกดนั้น มันเจริญเติบโตได้ดีในดินแห้งแล้ง ดินนา ดินหิน นั้นจึงเป็นเรื่องดีสำหรับใครหลายคนที่มีดินแบบนี้รอบ ๆ บ้าน
ต้นเกดมีลูกที่สามารถกินได้ ถือว่าเป็นผลไม้หากินยาก ที่มีรสชาติหอมหวาน มีดอกสีขาวมีกลิ่นหอม และยังเป็นไม้มงคลที่มีเรื่องราวปรากฎในสมัยพุทธกาล จึงมีความเชื่อกันว่าต้นเกดเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งช่วยเสริมสิริมงคลรอบด้านให้กับผู้ที่เพาะปลูกและบำรุงดูแลอย่างดี หากปลูกไว้ในรั้วบ้านก็จะทำให้เกิดความสงบสุขร่มเย็น
วิธีดูแลต้นไม้ที่สามารถปลูกในดินนาได้
อย่างที่รู้กันดีว่า “ดินนา” ก็เป็นดินเหนียวที่ไว้ปลูกข้าว แต่ในบางพื้นที่ ที่เลิกทำนาและตั้งใจจะปลูกพืชชนิดอื่น ก็เป็นอะไรที่จะบอกว่ายากก็ยาก จะบอกว่าง่ายมันก็ทำได้นั้นแหละ แต่เราจะปลูกต้นไม้อื่นในพื้นที่ที่มีดินเป็นแบบนี้ยังไง Kaset today มีวิธีง่ายๆ มาบอกกัน
ขุดหลุมและทำคันดิน
ก่อนปลูกต้นไม้เราควรคิดก่อนว่าต้นไม้ที่เราจะปลูกลง เขาสามารถอยู่กับน้ำได้มากแค่ไหน ถ้าไม่ชอบน้ำ ก็ทำคันดินให้สูง ประมาณ 30-50 เซนแล้วปลูกบนคันดิน หรือถ้าต้นไม้สามารถอยู่ได้ปกติ น้ำสามารถท่วมขังได้ชั่วคราว ก็เปลี่ยนมาใช้เป็นการขุดหลุม โดยเราแนะนำให้คุณขุดหลุมให้กว้างประมาณ 30*30*30 / 50*50*50 ตามความเหมาะสมของความสูงต้นไม้ เพราะถ้าตื้นเกินไปก็อาจจะโค่นล้มลงมาได้ถ้าถูกลมแรง หรือ ถ้าลึกเกินไปก็อาจทำให้โรค “คอเน่า” บริเวณโคนต้นได้เช่นกัน
การรองก้นหลุม
การรองก้นหลุมในดินนา หรือ ดินที่มีเนื่อแน่น โพรงอากาศน้อย เป็นสิ่งสำคัญมาก เพราะในระยะแรกควรให้รากต้นไม้ได้ชอนไชอาหาร และทำให้รากแข็งแรงก่อน เพราะถ้าเอาไปลงโดยที่ไม่มีการรองก้นหลุม รากต้นไม้ที่ยังไม่แข็งแรก ก็ไม่สามารถที่จะเจอะดินแข็งออกไปหาอาหารได้
วัสดุรองก้นหลุมมีหลากหลายสูง แต่วันนี้เราจะมาแนะนำสูตรดินรองก้นหลุมที่จะทำให้ต้นไม้เจริญโตดี ไม่มีโรคพืช เช่น รา หนอน มาทำลายราก และยังทำให้ให้ดินร่วนซุยด้วย สูตรก็คือ
- ปูนขาวหรือขี้เถ้า คลุกเคล้ากับดิน
- มูลวัว คลุกเคล้ากับดิน
- ต้นกล้วยสับ คลุกเคล้ากับดิน
- ใบมะรุมสับ คลุกเคล้ากับดิน
- หญ้าแห้งและแกลบดำและมูลวัว คลุกเคล้ากับดิน
การทำระบบน้ำ
ควรมีสปริงเกอร์รดน้ำเป็นเวลา หรือทำระบบน้ำหยดในช่วงแรกของการนำต้นไม้ลงปลูก โดยเฉพาะหน้าร้อน แต่ถ้าเป็นหน้าฝนก็อาจจะรดเฉพาะเวลาที่หน้าดินแตก หรือถ้าใครไม่สามารถรดน้ำได้ทุกวัน ก็สามารถนำเอาฟางข้าว หรือต้นหญ้าแห้ง ๆ มาคลุมบริเวณโคนต้นหลังการรดน้ำเสร็จ เพราะมันจะคงความชื้นในดินให้ได้นานมากขึ้น
ไม่ใช้สารเคมี
ถ้าต้องการปลูกต้นไม้ เช่นไม้ดอกไม้ประดับ หรือไม้กินผลในดินนาแล้ว ช่วงแรกงดใช้สารเคมี พวกยาฆ่าหญ้า ยาฆ่าแมลงศัตรูพืช ไปก่อน เพราะดินนาเป็นดินที่มีเนื้อแนนอยู่แล้ว มีสารอาหารจำกัด ยิ่งถ้าเราไปใช้ปุ๋ยเคมีก็จะทำให้ดินเสีย และดินแข็งมากขึ้น ควรใช้สารปรับปรุงดิน จุลินทรีย์ต่าง ๆที่สามารถทำให้ดินร่วนซุบมากยิ่งขึ้น มีการไถ่กลบ และปล่อยตากแดดประมาณ 5-7 วัน เป็นการไล่แมลงหรือกำจัดเชื้อราในดินไปในดัว แล้วค่อนลงต้นไม้ปลูก
ปรับดินดีด้วยต้น….?
มีต้นไม้ 2 ชนิดที่เราแนะนำให้ปลูกลงดินนา หรือ ดินลูกรัง เพื่อปรับสภาพและคุณภาพดินในสวนของคุณก่อนปลูกไม้ดอกไม้ผลอื่น ๆ ต่อไป นั้นก็คือ ต้นกล้วยและต้นไผ่ หรือเราสามารถปลูกสอยต้นนี้ไปพร้อมกับต้นอื่น ๆ
- กล้วย ประโยชน์ของกล้วยคือ สามารถปลูกได้ทุกสภาพดิน เมื่อปลูกต้นกล้วยไปตรงไหนดินบริเวณนั้นก็จะเกิดโพรงอากาศ ทำให้ดินร่วนซุย และหากเราไม่ต้องการต้นมันแล้ว ก็สามารถไถ กลบไปกับดิน ทำให้ดินบริเวณนั้นร่วยซุย และลดการเจริญเติบโตเชื้อโรค และเชื้อราในดินได้เป็นอย่างดี หรือเราสามารถปลูกต้นไม้คู่กับไม้ผลได้ จะทำให้รากของไม้ผลต้นนั้นแข็งแรงและออกหาอาหารได้ดีมากขึ้น
- ไผ่ สุดยอดต้นไม้อีกต้น ที่แนะนำไปปลูก สามารถปลูกแล้วขายเอาหน่อ และปลูกเพื่อปรับสภาพดินในเกิดสารอาหารมากขึ้น เพราะเมื่อใบของไผ่หล่นทับถมลงมาเรื่อย ๆ ก็จะค่อย ๆ เปลี่ยนดินนาดินแข็งให้เป็นดินร่วนซุย ดินอ่อนตัวลง ในดินมีสารอาหารมากขึ้น และประโยชน์อีกอย่างคือ ช่วยลดการเจริญเติบโตของวัชพืชได้ เพราะใบที่หล่นลงพื้นจะไปทับหญ้า ทำให้หญ้าไม่ได้รับแสงแดดและตายในที่สุด แต่ควรหลีกเลี่ยงการปลูกริมบ่อน้ำ เพราะใบไผ่ร่วงเป็นจำนวนมากใน 1 วัน อาจจะทำให้น้ำสกปกได้
วิธีให้ปุ๋ยให้คุ้มค่า และประหยัดสุด ๆ
ปกติแล้วเราจะใส่ปุ๋ยโดยการโรยบริเวณผิวดินตรงโคนต้นไม้ใช่ไหม ซึ่งวิธีนั้นก็ใช้ได้และสะดวก แต่เรามีวิธีที่เหนื่อยครั้งเดียวสบายไปทั้งชาติ และที่สำคัญ “ประหยัด” ให้คุณได้ลองเอาไปใช้ นั้นก็คือ การใส่ปุ๋ยผ่านกระบอก มีวิธีคือ
- เตรียมปุ๋ยหมัก และ ปุ๋ยเคมี (5 : 1) กิโลกรม คลุกเคล้าให้เข้ากัน เพราะปุ๋ยเคมี มีธาตุอาหารที่จำเป็นครบถ้วน และปุ๋ยหมักมีธาตุอาหารรอง
- นำท่อ PVC กระบอกไม้ไผ่ หรือ ขวดพลาสติกใส่ตัดหัวตัดท้าย ปักลงไปในดิน ทางทิศเหนือ เพื่อไม่ให้โดนแสงแดด
- นำปุ๋ยที่ผสมไว้ไปใส่ในท่อที่ปักลงไป ถ้าเป็นไม้ผลไม้ยืนต้นให้ใส่ 1 ส่วน แต่ถ้าเป็นผัก ให้ใส่ 1/2 ส่วน
- ลดน้ำตามลงไปในท่อที่ด้านในมีปุ๋ย วิธีนี้จะทำให้ต้นไม้ได้รับสารอาหารผ่านรากอย่างมีประสิทธิภาพ ตัวปุ๋ยไม่ถูกชะล้างไปตามผิวดิน และการให้ปุ๋ยก็ไม้ต้องให้บ่อย ประหยัดค่าปุ๋ยไปเยอะ
แหล่งอ้างอิง ศูนย์ราชการุณย์สภากาชาดไทย เขาล้าน สมาคมพัฒนาคุณภาพสิ่งแวดล้อม
