กวักมรกต เป็นพืชพื้นเมืองของทวีปแอฟริกา โดยมีถิ่นกำเนิดที่ประเทศแทนซาเนีย สามารถพบได้ในบริเวณป่าเขตร้อนหรือบริเวณที่เป็นหินในบริเวณทางตอนใต้ของประเทศเคนยา ไปจนถึงบริเวณทางตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศแอฟริกาใต้ นอกจากนี้กวักมรกตยังเป็นไม้ที่มีการตั้งชื่อที่เป็นมงคลอีกด้วย ซึ่งเหมาะสำหรับนำมาปลูกเพื่อประดับบ้านและที่ทำงาน เนื่องจากเป็นพืชที่สามารถอยู่ได้ในที่ที่มีแสงน้อยหรือแสงแดดรำไร
กวักมรกต หรือที่เรียกกันในแวดวงไม้ประดับว่า “ซามิโอ” หรือ “ซามิโอคัลคัส” (Zamio Culcus) ซึ่งถูกจัดจำแนกให้เป็นไม้สกุลใหม่ และมีเพียงชนิดเดียวเท่านั้นคือ Z.zamii folia ที่ในระบบการค้าใช้เรียกชื่อ กวักมรกตนั้นเพื่อให้มีความเป็นมงคล แต่เดิมนั้นนักวิทยาศาสตร์ได้มีการจัดให้ไม้ชนิดนี้อยู่ในสกุลเดียวกันกับบอนสี (Caladrum) แต่ในทางกายภาพนั้นกลับมีลักษณะลำต้นและใบที่คล้ายกับปรงในสกุลซาเมีย (Zamia) แต่ต่างกันตรงที่มีลักษณะอวบน้ำ อ่อนนิ่มกว่าต้นปรงมาก และด้วยถิ่นกำเนิดที่มีการกระจายพันธุ์เพียงในแถบตะวันออกไล่ลงไปถึงทางตอนใต้ของทวีปแอฟริกา จึงทำให้การพบในช่วงแรก ๆ นั้นยังไม่อาจจำแนกออกไปให้แตกต่างได้อย่างชัดเจน และด้วยความที่เป็นไม้ที่ไม่เคยพบเห็นมาก่อน จึงได้ทำการจัดรวมไปอยู่ในไม้สกุลเดียวกันกับพืชอีกหลาย ๆ ชนิดที่มีอยู่ ตามความสอดคล้องและใกล้เคียงกันในช่วงเวลานั้น แต่เมื่อมีความต่างของอวัยวะในหลาย ๆ ส่วนที่มีการจำแนกและสังเกตเห็นได้ชัดเจนยิ่งขึ้นแล้ว จึงทำให้มีการจำแนกใหม่ในเวลาต่อมา
ข้อมูลทั่วไป
ชื่อสามัญ : Zanzibar Gem
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Zamioculcas zamiifolia (Lodd.) Engl. (อยู่ในวงศ์ ARACEAE)
ความเชื่อเกี่ยวกับต้นไม้
กวักมรกต เป็นไม้หัวขนาดเล็ก มีลำต้นเรียวยาว ใบมีสองสี คือสีเขียวกับสีดำเงา ซึ่งเป็นพืชที่จัดอยู่ในกลุ่มไม้มงคล โดยมีความเชื่อว่าถ้าหากปลูกไว้ในบ้าน จะช่วยเรื่องโชคลาภ กวักเงินกวักทองเข้าบ้าน ถือเป็นไม้มงคลที่หลายคนนิยมนำมาปลูกกันมาก
ควรปลูกบริเวณใดของบ้าน
กวักมรกต เป็นไม้มงคลที่สามารถปลูกเอาไว้ได้แทบทุกบริเวณ ไม่ว่าจะเป็นในบ้าน นอกบ้าน หรือจะปลูกใส่กระถางตั้งเอาไว้ในห้องก็ได้เช่นกัน แต่ควรปลูกไว้ในบริเวณที่มีแสงแดดรำไร หรือแสงแดดจากหน้าต่าง ถ้ายิ่งปลูกไว้ในบ้านหรือห้องนอนนั้นก็ยิ่งดี เพราะมันจะช่วยดูดสารพิษในห้องได้ แต่ถ้าใครต้องการปลูกเอาโชคลาภก็ให้วางไว้หน้าบ้าน จะช่วยกวักเงินกวักทองเข้าบ้าน
ส่วนประกอบของต้นไม้
ลักษณะของลำต้น
กวักมรกตมีลำต้นเป็นหัวอยู่ใต้พื้นดิน ซึ่งสามารถแตกกอขยายเป็นต้นใหม่ได้ง่าย
ใบ
ใบของกวักมรกตจะประกอบแบบขนนก ใบย่อยรูปไข่ โคนมน ปลายแหลม ขอบเรียบ ก้านใบย่อยสั้น แผ่นใบเรียบ หนา อวบน้ำ มีสีเขียวเป็นมัน
ดอก
กวักมรกตจะออกดอกเป็นช่อแบบช่อเชิงลดมีกาบ ซึ่งคล้าย ๆ กับดอกหน้าวัว มีดอกสีเหลืองนวลแกมเขียวอ่อน กาบสีเหลืองนวล ก้านมีสีเขียวนวล อวบน้ำ ส่วนช่อดอกนั้นมีความยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร
สายพันธุ์อื่น ๆ
กวักมรกตดำ
พันธุ์นี้จะมีลักษณะเหมือนกับกวักมรกตเขียว ใบอ่อนจะมีสีเขียว และเมื่อใบแก่แล้วก็จะเริ่มเปลี่ยนเป็นสีดำสนิท ซึ่งมีวิธีการขยายพันธุ์เหมือนกันกับกวักมรกตเขียว
กวักมรกตด่าง
พันธุ์นี้ใบจะมีลักษณะเป็นด่าง หรือบางหน่อจะมีใบเป็นสีขาวทั้งหมด ซึ่งเป็นพันธุ์ที่ดูแลค่อนข้างยาก จึงมีราคาแพงกว่าพันธุ์อื่น ๆ เนื่องจากใบเป็นสีขาว และยิ่งขาวเยอะการสังเคราะห์แสงนั้นก็ยิ่งทำได้ยาก
กวักมรกตแคระ
พันธุ์นี้จะสังเกตเห็นความแตกต่างได้ชัดเจนตรงส่วนข้อใบ โดยข้อใบของกวักมรกตแคระนั้นจะอยู่ชิดติดกัน จะมีกอขนาดเล็กแคระ ซึ่งมีความสูงน้อยกว่าพันธุ์อื่น ๆ
วิธีการปลูก
- ขั้นตอนแรกให้ตัดใบมา แล้วนำไปล้างให้สะอาด จากนั้นแช่น้ำยาเร่งรากประมาณ 15 นาที
- ระหว่างที่รอน้ำยาเร่งรากทำงาน ให้เตรียมดินปลูกไว้ ควรใช้ดินร่วนในการปลูก เป็นดินที่สามารถระบายน้ำได้ดี และสามารถรักษาความชุ่มชื้นได้ดี อาจใช้ดินผสมกับกาบมะพร้าวก็ได้
- นำดินใส่ในกระถาง รองก้นกระถางอุดรูกันดินไหลสักเล็กน้อย ตามด้วยดินปลูก เมื่ออัดดินแล้วนำใบกวักมรกตปักลงในกระถาง
วิธีการดูแล
แสงแดด
กวักมรกตเป็นไม้ที่ไม่จำเป็นต้องโดนแสงแดดมากก็สามารถอยู่ได้ วิธีการดูแลคือให้ต้นกวักมรกตนั้นโดนแสงแดดรำไรหรือแสงแดดจากหน้าต่างก็เพียงพอแล้ว
น้ำ
กวักมรกตเป็นไม้ประดับที่ปลูกได้ง่าย โดยไม่ต้องรดน้ำมากนัก ให้รดน้ำสัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง หรือรดจนกว่าดินจะแห้งก็เพียงพอแล้ว
ดิน
สำหรับการปลูกและดูแลต้นกวักมรกตนั้นให้เน้นใช้ดินโปร่ง เมื่อรดน้ำแล้วไม่แฉะ เน้นดินร่วนและดินที่ค่อนข้างโปร่งไว้ก่อน
ปุ๋ย
หากจะใส่ปุ๋ยให้ต้นกวักมรกต ควรใส่ปุ๋ยคอกหมักหรือปุ๋ยชนิดละลายน้ำ โดยให้ใส่ปุ๋ยเดือนละครั้ง
ประโยชน์
- กวักมรกตถือเป็นไม้มงคลที่สามารถปลูกได้ง่าย สามารถนำมาปลูกเพื่อประดับบ้านหรือสถานที่ต่าง ๆ ได้ ช่วยเสริมโชคลาภ ความโชคดี ช่วยให้เงินทองไหลมาเทมา และยังช่วยเพิ่มความเป็นสิริมงคลให้กับตัวผู้ปลูกอีกด้วย
- กวักมรกต เป็นพืชที่ต้องการแสงน้อยจึงนิยมปลูกเป็นไม้ประดับไว้ภายในอาคารบ้านเรือน ซึ่งสามารถช่วยดูดซับสารพิษและฟอกอากาศภายในบ้านได้เป็นอย่างดี
- กวักมรกตเป็นพืชที่สามารถกักเก็บน้ำได้เป็นจำนวนมาก จึงทำให้มีความชุ่มชื้นอยู่ภายใน
ราคาต่อต้นโดยประมาณ
- ต้นกวักมรกตขนาดเล็กที่มีอายุ 4 เดือน ราคาประมาณ 25 บาท
- ต้นกวักมรกตที่มีขนาด 4 นิ้ว ราคาประมาณ 50 บาท
- ต้นกวักมรกตที่มีขนาด 10 นิ้ว ราคาประมาณ 280 บาท
- ต้นกวักมรกตที่มีขนาด 14 นิ้ว ราคาประมาณ 1,600 บาท
แหล่งอ้างอิง
: https://data.addrun.org/plant/archives/424-zamioculcas-zamiifolia-lodd-engl