ชื่อสามัญ หรือชื่อภาษาอังกฤษ SAMSE-VIERIA/ Mason’s Congo Sansevieria
ชื่อวิทยาศาสตร์ Sansevieria masoniana Chahin
ชื่อวงศ์ ASPARAGACEAE
ต้นครีบปลาวาฬ มีถิ่นกำเนิดในแถบประเทศแอฟริกาใต้ ลักษณะของต้นครีบปลาวาฬ จะคล้ายกับต้นลิ้นมังกร แต่จะมีลักษณะใบที่ใหญ่มากหลายเท่า ประมาณหนึ่งฟุต เป็นไม้ที่มีเหง้าและไหลใต้ดินเช่นเดียวกับต้นลิ้นมังกร ลักษณะใบแข็ง มีลาย ต้นครีบปลาวาฬ เป็นไม้ประดับที่มีใบใหญ่ สายพันธุ์เดียวกับต้นลิ้นมังกร จึงทำให้มีลักษณะคล้ายกัน แต่ความโดดเด่นคือรูปแบบของใบที่มีใบใหญ่มากกว่าลิ้นมังกร มีลักษณะใบแข็ง มีลาย คล้ายครีบของปลาวาฬ ซึ่งเป็นปลาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก ที่สำคัญคือหากปลูกไว้ในบ้านจะมีประโยชน์ต่อเราเพราะสามารถช่วยฟอกอากาศให้ดีขึ้นได้รวดเร็วอีกด้วย
ควรปลูกไว้บริเวณใดของบ้าน
ต้นครีบปลาวาฬ เหมาะที่จะปลูกและประดับไว้ในบ้าน โดยเฉพาะในห้องนอนเพราะต้นครีบปลาวาฬจะคายออกซิเจนหรืออากาศดีให้เราได้ ในเวลากลางคืน จะช่วยให้เราได้รับออกซิเจนได้ดีมากยิ่งขึ้น
ลักษณะทั่วไป
- ลำต้น
ต้นครีบปลาวาฬ มีลักษณะเป็นไม้พุ่ม ต้นสูงเต็มที่ไม่เกิน 6 นิ้วฟุต เป็นไม้มีเหง้าและไหลใต้ดิน ลำต้นเป็นข้อปล้องสั้น ๆ มีหัวหรือหน่อใต้ดิน เนื้อภายในหน่อมีสีขาวหรือสีส้มคล้ายสีขมิ้น ซึ่งขึ้นอยู่กับสายพันธุ์
- ใบ
ใบออกเรียงสลับเป็นรูปรีแกมรูปขอบขนาน ปลายแหลม โคนใบมน ก้านใบใหญ่และแข็ง ใบกว้างประมาณ 1 ฟุต ยาวประมาณ 80-90 ซม. เนื้อใบหนาและแข็งมาก ผิวใบเรียบ สีเขียวสด มีลายประดับคล้ายคลื่นน้ำทั่วทั้งใบ เวลามีใบดกจะชูใบตั้งขึ้นดูเหมือนครีบปลาวาฬขนาดใหญ่สวยงามมาก จึงถูกตั้งชื่อเป็นภาษาไทยว่า “ครีบปลาวาฬ”
- ดอก
ออกเป็นช่อกระจะบริเวณโคนต้น ช่อดอกชูตั้งขึ้นสูงได้ประมาณ 30 ซม. ในแต่ละช่อจะประกอบไปด้วยดอกย่อยสีขาวอมเขียวจำนวนมาก
วิธีการปลูก
ครีบปลาวาฬ เป็นพืชที่สามารถปลูกได้ทั้งในที่ร่มและกลางแจ้ง การปลูกลงดินต้องมีการพรวนดิน กำจัดวัชพืช และคลุกเคล้าปุ๋ยคอกในดินเพื่อเพิ่มสารอาหาร แต่ส่วนใหญ่จะนิยมปลูกในกระถางมากกว่า วัสดุที่ใช้ปลูกในกระถางมีดิน ทราย แกลบดำหรือขุยมะพร้าว โดยคลุกเคล้าให้เข้ากันในอัตราส่วน 1:0.5:2 หากปลูกด้วยใบ ควรเลือกตัดใบให้ชิดโคนจากต้นแม่ เฉือนโคนใบให้เฉียงประมาณ 45 องศา นำไปปักให้ลึกลงไปในดินประมาณ 5-10 ซม. ส่วนการปลูกจากเหง้า ควรเลือกเหง้าจากต้นแม่ที่มีใบติดมาด้วยประมาณ 1-2 ใบ ตัดส่วนปลายใบเป็นรูปปากฉลามให้เหลือความยาวของใบประมาณ 20 ซม. แล้วจึงนำไปปลูก
วิธีการดูแล
ปลูกได้ในดินทั่วไป เป็นไม้ชอบแดดจัด ทนแล้งได้ดีมาก ไม่ชอบน้ำท่วมขังอย่างเด็ดขาด นิยมปลูกลงกระถางขนาดใหญ่ ตั้งประดับในที่มีแสงแดดส่องถึงตลอดทั้งวัน หลังจากการปลูก ให้รดน้ำพอชุ่ม และในวันต่อๆ ไปให้วันละ 1 ครั้ง แล้วค่อยลดการให้น้ำเหลือเพียงสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง เมื่อมีการแตกใบใหม่ได้ยาวประมาณ 5-10 ซม. ขึ้นไป ทั้งนี้ต้องพิจารณาจากความชุ่มชื้นของดินด้วย ใส่ปุ๋ยคอกเสริมธาตุอาหารประมาณ 2-3/ครั้ง หากต้องการเร่งการเจริญทางใบควรให้ปุ๋ยเคมีสูตร 24-12-12 ร่วมด้วย
วิธีการขยายพันธุ์
การขยายพันธุ์ต้นครีบปลาวาฬทำได้ง่าย ด้วยวิธีการแยกกอ คือแค่เห็นใบอ่อนขึ้นมา แสดงว่ามีเหง้าที่อยู่ใต้ดินแตกออกมาแล้วจากนั้นจึงตัดและแยกเหง้าที่มีใบอ่อนนำมาปลูกได้ทันที อีกวิธีคือการนำใบของต้นครีบปลาวาฬที่ตัดมานำไปแช่น้ำ ในน้ำยาเร่งรากและเมื่อรากออกค่อยนำไปลงดิน แต่วิธีที่นิยมใช้จะเป็นการขยายพันธุ์โดยการปักชำเพราะสะดวกและทำให้มีการติดรากได้ไว ตอนลงกระถางช่วงระยะ 7-14 วันแรกให้รดน้ำวันละ1 ครั้ง หลังจากต้นไม้เริ่มปรับตัวเองได้ ให้รดน้ำสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ขยายพันธุ์ด้วยการแยกต้นที่เกิดขึ้นจากไหลหรือปักชำใบ ซึ่งในยุคแรกๆ ที่ถูกนำเข้ามาปลูกและขยายพันธุ์ขายราคาจะแพงมาก คือ ถ้าใบขนาดเล็กจะเริ่มกันที่ราคาประมาณ 300 บาท ใบใหญ่ดูตามขนาด จะมีราคาสูงขึ้นเรื่อยๆ ไปจนถึงราคา 4,000 บาท
ประโยชน์และสรรพคุณ
ต้นครีบปลาวาฬเหมาะสำหรับปลูกเป็นไม้ประดับในกระถาง แล้วนำไปวางไว้ในบ้านหรือที่ทำงานเพื่อช่วยฟอกและลดสารพิษในอากาศ ชาวเกาหลีนิยมปลูกกันอย่างกว้างขวาง เนื่องจากเชื่อว่า ต้น “คลีบปลาวาฬ” ปลูกแล้วมีคุณค่าพิเศษช่วยฟอกอากาศให้บริสุทธิ์ได้รวดเร็วกว่าปลูกต้นไม้ชนิดใด ๆ อีกด้วย หรือจะปลูกลงดินเป็นจำนวนหลาย ๆ ต้น ไว้ในบริเวณบ้าน หรือปลูกจัดในสวนหย่อมก็ได้ พืชชนิดนี้สามารถปลูกเลี้ยงไว้ในห้องนอนได้ เนื่องจากในตอนกลางคืนใบจะคายออกซิเจนออกมา ส่วนรูปแบบและสีสันของใบก็มีความสวยงามแปลกตา ใบของครีบปลาวาฬให้รสขม มีสรรพคุณทางยาที่ช่วยทำให้ชุ่มคอ แก้ไอ ขับเสมหะ ช่วยลดไข้ แก้หวัด หรือใช้บดประคบเพื่อห้ามเลือด ช่วยรักษาให้แผลหายเร็ว ช่วยลดอาการปวดจากแมลงกัดต่อย
แหล่งจำหน่ายต้นครีบปลาวาฬ
มีต้นขายเกือบทั่วไปตามร้านขายต้นไม้ หรือจะไปที่ตลาดนัดไม้ดอกไม้ประดับ สวนจตุจักร ทุกวันพุธ-พฤหัสฯ โดยเฉพาะบริเวณโครงการ 5 หรือสามารถสั่งซื้อออนไลน์ตามเว็บไซต์ เฟซบุ๊ค หรือแพลตฟอร์มอื่น ๆ เช่น ลาซาด้า Shoppe ก็ได้เช่นเดียวกัน