หลายคนคงได้ยินชื่อต้นบอระเพ็ดกันมานานมากแล้ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งชื่อเสียงในด้านความขม สมัยก่อนใครเคยโดนทำโทษหน้าชั้นเรียนให้อมบอระเพ็ด คงรู้ซึ้งถึงรสชาติกันได้เป็นอย่างดี เรียกว่าอมครั้งเดียว ขมติดปากกันไปหลายวันเลย แต่รู้หรือไม่ว่าบอระเพ็ดนั้น จริง ๆ แล้วเป็นไม้สมุนไพรที่มีสรรพคุณเป็นยาแผนโบราณที่สุดยอดมาก ๆ ประโยชน์ของมันสามารถนำมาเข้าตำรับยาได้มากมาย เหมือนคำกล่าวที่ว่า หวานเป็นลม ขมเป็นยา เรียกว่าใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วน ทั้งเถา ใบ กิ่ง ก้าน ราก นอกจากนั้น ยังขึ้นชื่อว่าเป็นยาอายุวัฒนะที่ช่วยชะลอความชราได้เป็นอย่างดี วันนี้เราจะพาไปรู้จักกับประโยชน์ต่าง ๆ ว่าทำไมเราถึงแข็งแรงกว่าเดิมด้วย 7 ตำรับบอระเพ็ด สมุนไพรป้องกันความแก่
รู้จักกับบอระเพ็ดกันก่อน
บอระเพ็ด Heart-Leaved Moonseed พบมากในป่าดิบแล้งและป่าเบญจพรรณ มีถิ่นกำเนิดในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเอเชียใต้ พบมากในทุกภาคของประเทศไทย ลาว กัมพูชา อินเดีย และศรีลังกา เป็นพืชประเภทไม้เลื้อยเนื้อแข็ง ในวงศ์ Menisspermaceae มีชื่อเรียกอื่น ๆ ตามพื้นถิ่น เช่น เครือเขาฮอเจตมูลหนาม เจตมูลยาน เถาหัวด้วน หางหนู ฯลฯ บอระเพ็ดมีลักษณะเป็นเถากลม สีเทาน้ำตาลแกมเหลือง มีรากอากาศ ผิวขรุขระเป็นปุ่ม ยิ่งแก่ปุ่มจะแน่นเห็นชัดมากขึ้น เป็นพืชใบเดี่ยว ใบเรียงสลับเป็นรูปหัวใจ หรือใบกลม โคนใบเรียวแหลม ดอกขนาดเล็กสีเขียวเหลือง ออกเป็นช่อ 2 – 3 ช่อ ตามกิ่งแก่ที่ไม่มีใบ ออกดอกช่วงปลายเดือนมกราคมถึงพฤษภาคม
บอระเพ็ด สมุนไพรสรรพคุณเด็ด เคียงคู่วิถีเกษตรอินทรีย์
คนไทยสมัยก่อนนิยมนำบอระเพ็ดมาใช้เป็นสมุนไพรรักษาโรค และแก้อาการต่าง ๆ เช่น แก้ไข้ แก้พิษฝีดาษ บำรุงร่างกาย ขับลม แก้ร้อนใน บำรุงธาตุ รักษาโรคกระเพาะ ช่วยให้เจริญอาหาร เบาหวาน และความดันโลหิตสูง ปัจจุบันนี้ก็ยังนิยมใช้บอระเพ็ดเพื่อประกอบสรรพคุณทางยา เพราะหากกินเป็นประจำจะทำให้ร่างกายแข็งแรง ไม่เป็นหวัด มีสารต้านอนุมูลอิสระ และมีสารที่ออกฤทธิ์ต้าน AChE ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคสมองเสื่อม และช่วยชะลอเซลล์ที่เป็นสาเหตุของความชราในร่างกายได้ แต่ก็มีข้อควรระวังคือ หากกินบอระเพ็ดที่มีความขมในปริมาณมากเกินไป ติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจจะส่งผลให้ตับทำงานผิดปกติได้ จึงมีการห้ามใช้กับผู้ป่วยที่มีการทำงานของตับและไตผิดปกติ รวมทั้งหญิงตั้งครรภ์
ประโยชน์ของบอระเพ็ดมีอะไรบ้าง
1. มีสารต้านอนุมูลอิสระและสารออกฤทธิ์ต้าน AChE ช่วยป้องกันความแก่ ช่วยชะลอวัย
2. บำรุงธาตุ บำรุงร่างกาย ช่วยให้เจริญอาหาร สุขภาพแข็งแรง เสริมภูมิต้านทาน
3. ช่วยบำรุงผิวพรรณให้เปล่งปลั่ง มีน้ำมีนวล ป้องกันโรคผิวหนัง สิว ดูแลหนังศีรษะ ป้องกันผมร่วง รักษาผดผื่นคัน ป้องกันการอักเสบแผลติดเชื้อ
4. ป้องกันและรักษาโรคต่าง ๆ เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคเกี่ยวกับช่องปาก โรคไข้เหลือง หรือดีซ่าน
5. ช่วยขับเสมหะ ขับพิษขับเหงื่อ ขับลม แก้ร้อนใน
6. รักษารากฟัน แก้เหงือกอักเสบ ป้องกันรำมะนาด
7. รักษาและบรรเทาอาการริดสีดวงทวาร แผลฝีหนอง
8. เป็นยาขับพยาธิทุกชนิด
แนะนำสรรพคุณ 7 ตำรับยาอายุวัฒนะจากต้นบอระเพ็ด
อายุยืน ป้องกันความแก่
ให้ใช้บอระเพ็ด หัวไพลแก่ ๆ เนื้อมะขามเปียก เกลือ และเมล็ดพริกไทย นำสมุนไพรทั้งหมดตำให้แตกละเอียด รับประทานครั้งละ 1 ช้อนชา หรือทำเป็นยาลูกกลอน กินเป็นประจำวันละ 2 ครั้ง ครั้งละ 2 – 3 เม็ด หรือใช้ราก หรือเถาบอระเพ็ด เมล็ดข่อย หัวแห้วหมู เมล็ดพริกไทย เปลือกต้นตะโกนา อย่างละเท่า ๆ กัน นำมาตำให้ละเอียด บดเป็นผง ทำเป็นยาลูกกลอนเท่าปลายนิ้วก้อย กินก่อนนอน ครั้งละ 2 – 3 เม็ด จะช่วยให้มีกำลังวังชาดี แข็งแรง และช่วยชะลอการแก่ก่อนวัย
ลดความดัน
ให้ใช้เถาบอระเพ็ดกับบัวบกน้ำหนักเท่ากัน ตำให้ละเอียดเป็นผง ทำเป็นยาลูกกลอนกินเป็นประจำครั้งละ 2 เม็ด วันละ 2 ครั้ง เช้า เย็น จะช่วยปรับความสมดุล และควบคุมลมในร่างกายของเรา ช่วยปรับเส้นประสาท และระบบไหลเวียนโลหิต
ลดเบาหวาน แก้ไข้ แก้กระษัย ช่วยเจริญอาหาร
ให้นำเถาบอระเพ็ดหั่นเป็นท่อนเล็ก ๆ ประมาณ 1 นิ้ว เอาไปตากแดดให้แห้ง แล้วนำมาคั่วด้วยไฟอ่อน ๆ ก่อนนำไปบดให้เป็นผง ใช้ชงกับน้ำอุ่น โดยชงประมาณ 1 ช้อนชา กินวันละ 2 ครั้ง หรือนำผงบรรจุใส่แคปซูล เพื่อความสะดวกในกินเป็นยา
แก้ไข้ แก้วิงเวียน
ใช้เถาบอระเพ็ดสดประมาณ 30 กรัม นำมาตำให้ละเอียด แล้วคั้นเอาน้ำสำหรับดื่ม หรือใช้วิธีต้มกับน้ำเดือด โดยใช้น้ำ 3 ส่วน ต้มให้เหลือ 1 ส่วน กินครั้งละ 2 ช้อนโต๊ะ ก่อนอาหารวันละ 2 – 3 ครั้ง กินเมื่อมีไข้ ปวดหัว หรือวิงเวียนศีรษะ
บำรุงร่างกาย แก้ปวดเมื่อย ปวดล้า
ให้ใช้บอระเพ็ดสด ๆ มาตำให้ละเอียด แล้วนำมาละลายกับน้ำผึ้ง กินวันละ 1 ช้อนชา ทุกวัน เช้าเย็น หรือใช้บอระเพ็ด แก่นขี้เหล็กป่า ชุมเห็ดเทศ อย่างละเท่า ๆ กัน นำมาต้มน้ำกิน วันละ 2 – 3 ครั้ง ครั้งละ 1 – 2 แก้ว หรือใช้กินแทนน้ำก็ได้ จะช่วยให้เลือดลมปกติ ช่วยบำรุงร่างกาย เหมาะสำหรับฟื้นอาการไข้ แก้อ่อนเพลีย แก้เหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้า คนภาคเหนือสมัยก่อนใช้บอระเพ็ดเข้ายาร่วมกับเพชรสังฆาต รักษาอาการปวดข้อ ปวดกระดูก มีบางตำรับยา ใช้บอระเพ็ดเป็นยาประคบ รักษาอาการปวดเมื่อย เพราะมีการศึกษาวิจัยพบว่า บอระเพ็ดแก้อักเสบได้ดี
4 สัญญาณของอาการปวดเมื่อย ที่นำไปสู่โรคร้ายแรง
แก้ริดสีดวงทวาร
ใช้เถาบอระเพ็ด ขมิ้นชัน และหัวขมิ้นอ้อย 1 ถ้วย เท่า ๆ กัน เกลือแกง 1 ถ้วยครึ่ง นำมาต้มรวมกัน โดยใส่น้ำ 3 ส่วน ต้มจนเดือดจัด ให้เหลือน้ำ 1 ส่วน รับประทานครั้งละ 2 ช้อนโต๊ะ วันละ 2 ครั้ง จะช่วยบรรเทาอาการอักเสบได้เป็นอย่างดี
รักษาโรคกระเพาะอาหาร
ใช้เถาบอระเพ็ดประมาณ 1 ส่วน มะขามเปียก 3 ส่วน เกลือพอประมาณ ผสมน้ำผึ้งคลุกเคล้าให้เข้ากัน กินก่อนอาหารวันละ 3 เวลา เช้า กลางวัน เย็น จะช่วยแก้ลมในกระเพาะ บรรเทาอาอาการปวดแสบปวดร้อนของโรคกระเพาะอาหาร
โทษจากบอระเพ็ด
แม้ว่าจะมีสรรพคุณและประโยชน์ทางยามากมาย แต่ก็มีโทษอยู่ด้วยเช่นกัน เพราะอะไรที่มากเกินไป ก็จะไม่ส่งผลดีต่อร่างกาย อาจจะทำให้ผิดสำแดงได้เช่นกัน
1. รสขมในบอระเพ็ดจะทำให้ค่าเอนไซม์ (Enzyme) ในตับสูง จนทำให้เกิดอาการผิดปกติได้ ซึ่งเกิดจากการกินรสขมของบอระเพ็ดในปริมาณมาก และต่อเนื่องเป็นเวลานาน อาจส่งเกิดอาการตับอักเสบ หรือบางทีอาจจะเกิดอาการมือเท้าเย็น เกิดอาการชา แขนขาหมดแรง ตาซีดเหลือง ซึ่งเป็นอาการเริ่มต้นของตับทำงานผิดปกติ
2. สารบางชนิดในบอระเพ็ด อาจเป็นอันตรายต่อผู้หญิงที่กำลังท้อง หรือคุณแม่ที่กำลังให้นมลูก
บอระเพ็ดมีสรรพคุณทางยามากมาย ตามที่เราได้บอกไว้ด้านบน ได้มีการศึกษาวิจัยและนำบอระเพ็ดไปสกัดเพื่อทำตำรับยามากมาย และในปัจจุบันหลาย ๆ พื้นที่ ยังได้มีการนำบอระเพ็ดมาเชื่อม ทำแช่อิ่ม หรือนำมาดองน้ำผึ้ง โดยไม่มีความขมหลงเหลืออยู่เลย คนนิยมกินกันมาก เพราะเชื่อว่าเป็นยาอายุวัฒนะ เป็นพืชสมุนไพรที่ดีและใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วนจริง ๆ ใครที่ยังไม่เคยลอง เราขอแนะนำให้รีบไปหามาลองกินกัน เพราะสุขภาพร่างกายของเราจะแข็งแรงกว่าเดิมด้วย 7 ตำรับบอระเพ็ด สมุนไพรป้องกันความแก่ จริงแท้แน่นอน
